Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sromotnik smrodliwy (Phallus impudicus L.) – gatunek grzybów z rodziny sromotnikowatych (Phallaceae)[1].
 Owocnik częściowo objedzony przez muchy | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
sromotnik smrodliwy |
| Nazwa systematyczna | |
| Phallus impudicus L Sp. pl. 2: 1178 (1753) | |
.jpg)
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phallus, Phallaceae, Phallales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Naukowa nazwa nawiązuje do jego kształtu, Nazwa rodzajowa wywodzi się od greckiej nazwy prącia (φαλλός, w zlatynizowanej formie Phallus). Również polska nazwa sromotnik to staropolski wyraz oznaczający osobę okrytą hańbą lub siejącą zgorszenie. Drugi człon nazwy w języku polskim pochodzi od nieprzyjemnego zapachu wydzielanego przez tego grzyba.
Synonimów naukowych ma ponad 20. Niektóre z nich[2]:
Nazwę polską nadał Józef Jundziłł w 1830 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także pod innymi nazwami: sromotnik bezwstydny, sromotnik śmierdzący, sromotnik wstydliwy, panna-bedłka, słupiak cuchnący[3]. Nazwy regionalne: śmierdziak, śmierdziuch, śmierdziel, smrodnik, smrodziuch, sromnik, bedłka pańska, jajczak[4], a także biskup, czubosz, czujny, gazówka, kołpak, nadymana, pszczela, smardz śmierdzący, smrodlica, śmierdząca panna, świeczka, węże jajo[5].
Jest to grzyb o nietypowej budowie. Owocnik młodych okazów jest kulisty lub jajowaty, barwy białej lub kremowej, czasami z żółtym odcieniem. Ma rozmiar 4–6 × 3–5 cm i przyrasta do podłoża grzybnią przypominającą dość grube sznury[6]. Częściowo jest ukryty pod ziemią. Jest to tzw. jajo, nazywane potocznie również czarcim jajem[7]. Na przekroju poprzecznym można zauważyć, że wewnątrz osłony jaja występuje już zaczątek owocnika. W trakcie rozwoju jajo pęka i pojawia się bardziej już typowy owocnik dojrzały (tzw. receptakl)[8]. Młode owocniki mają słaby zapach, podobny do zapachu rzodkiewki[5]. Przypominają swoim wyglądem purchawki, jednak różnią się od nich osłoną; składa się ona z dwóch warstw, pomiędzy którymi występuje galaretowata masa. Podczas dojrzewania grzyba masa staje cię bardziej płynna i po rozerwaniu osłony pokrywa główkę receptakla[4].
Ma wysokość 10–30 cm, jest walcowaty, górą wąski, porowaty, łamliwy i pusty w środku. Ma biały kolor, u nasady pochwę, a na szczycie słabo wyodrębnioną główkę[9]. Główka przypomina wyglądem smardze. Ma długość kilkunastu cm, kształt stożka lub naparstka i pokryta jest zieloną, galaretowata masą, w której znajdują się zarodniki. Grzyb wydziela nieprzyjemny, przypominający padlinę zapach. Dla ludzi zapach ten wyczuwalny jest z dość daleka. Zwabia on muchy, które odżywiają się galaretowatą masą i zarodnikami, przy okazji rozsiewając je. Po wyjedzeniu przez muchy galaretowatej masy zarodników receptakl jest biały i ma na powierzchni puste komory[6]. Badania naukowe wykazały, że śluzowata masą zarodnionośną sromotników odżywiają się muchy Calliphora vicina, Lucilia caesar, Lucilia ampullacea i Dryomyza anilis, a w ich ciekłych odchodach znajduje się duża liczba zarodników[10].
Bladożółte, podłużnie eliptyczne i gładkie. Mają rozmiar 3,5–5,0 × 1,5–2,0 μm[6].
Występuje na całej półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego, a także w Ameryce Południowej i w Azji (Japonia, Cejlon, Jawa)[4]. W Polsce jest pospolity[3].
Rośnie pojedynczo lub grupowo w parkach, lasach i zaroślach i jest wszędzie dość pospolity (z wyjątkiem wyższych położeń górskich)[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
