Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Santería (inne nazwy: Lucumi, Lukumi lub Regla de Ocha) – synkretyczna afroamerykańska religia pochodzenia afrykańskiego, obecna głównie na Kubie, Haiti, Dominikanie czy Stanach Zjednoczonych. Wykształciła się w hiszpańskim imperium kolonialnym wśród potomków z zachodniej Afryki. Na Santerię duży wpływ miał Kościół łaciński, z którym synkretyzuje się wyznawane Orisze. Świętym językiem religii jest lucumi, miks języków z Joruby.
Santeria wywodzi się z wierzeń tradycji Jorubów, którzy pojawili się na Karaibach jako niewolnicy. Zwykle byli przymusowo chrzczeni, zgodnie z wiarą chrześcijańską (w tym także rzymskokatolicką), z polecenia swych właścicieli, zakazywano im wyznawania dotychczasowej, plemiennej religii[1].
Ten mechanizm, który do tej pory ułatwiał religii chrześcijańskiej (w tym również katolickiej) ekspansję, tym razem zadziałał w sposób nieoczekiwany. Misjonarze katoliccy bowiem starali się na ogół „wkomponować” wierzenia, jakie zastali, w nurt doktryny chrześcijańkiej. Atrybuty i zadania plemiennych bóstw przypisywano katolickim świętym, pozostałości zaś kultów matriarchalnych (Bogini Matka, Wielka Bogini, bogini niebios i in.) zastępowano kultem maryjnym. Wyznawcy tradycyjnej religii ukrywali swoje prawdziwe wyznanie za wizerunkami katolickich świętych, budując im ołtarze, które w rzeczywistości honorowały orisze.
Bóg jorubskiego panteonu, Olorun, został utożsamiony z katolickim Bogiem Ojcem[2]. Jorubowie zaakceptowali katolickie wizerunki świętych czy Maryi, podstawili jedynie pod nie swoje orisze i w istocie to nadal im oddawali cześć. W późniejszym okresie wyznawcami religii stali się członkowie innych ludów z grupy Bantu, osoby pochodzenia gwinejskiego lub senegalskiego.
Oprócz uczestnictwa w katolickich ceremoniach, istnieją w santerii także inne rytuały. Wiadomości o nich są skąpe, gdyż wyznawcy strzegą dość starannie swoich tajemnic. Wiadomo jednak, że obejmują one praktyki powiązane z szamanizmem (tańce do rytmicznej muzyki mające ułatwić osiągnięcie ekstazy religijnej i kontakt z duchami przodków, opętania[3]); składa się także ofiary z owoców, jedzenia, lub zwierząt. Kapłan lub kapłanka Santerii nazywani są Santero bądź Santera, czyli „ta/ten, który/a tworzy świętych”.
Występują dość znaczne różnice zarówno w wierzeniach, jak i obrzędowości między różnymi grupami wyznawców, np. odmiana santerii występująca na Kubie jest bardziej zbliżona do pierwotnych wierzeń, z kolei meksykańska najbardziej „skatolicyzowana”.
Religia santeria nigdy nie została zniszczona ani zmarginalizowana. Dane o liczbie wyznawców są sporne, gdyż Santeria nie dąży nigdzie do rejestracji wyznania jako związku wyznaniowego, a wyznawcy tej religii ujmowani są w statystykach jako katolicy. Operuje się liczbami od kilkuset tysięcy (to jednak wydaje się być mocno zaniżonym szacunkiem) do ok. 10 milionów. Zarejestrowani wyznawcy w Stanach Zjednoczonych to jedynie 22 tysiące. Rozmieszczenie wyznawców jest nieregularne, większe skupiska znajdują się na Kubie, w USA wśród imigrantów na Florydzie i w Kalifornii, a także w Meksyku, na wyspach karaibskich oraz w Ameryce Południowej. W Europie stanowią niewielki odsetek wśród imigrantów we Francji i Holandii.
Elementy tradycyjnych rytmów Jorubów przedostały się też na komercyjne rynki muzyczne, ciesząc się sporą popularnością w USA, zaczynają też zdobywać rynki krajów „starej UE”[3]. Inny komercyjny aspekt religii to sklepy, w tym internetowe, oferujące akcesoria związane z magią Jorubów oraz zioła używane w medycynie ludowej tego plemienia.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
