T48

T48 – amerykańskie lekkie działo samobieżne z okresu II wojny światowej, zbudowane na podwoziu półgąsienicowego transportera opancerzonego M3. Większość przekazano ZSRR, gdzie służyły pod oznaczeniem SU-57.

T48
SU-57

T48 / SU-57 w Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	White Motor Company Diamond T Motor Car Company
Typ pojazdu	przeciwpancerne działo samobieżne
Trakcja	półgąsienicowa
Załoga	5
Historia
Prototypy	1942
Produkcja	1943
Egzemplarze	962
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy, rzędowy, 4-suwowy, 6-cylindrowy White 160AX o mocy 148 KM
Poj. zb. paliwa	227 l
Pancerz	spawany z płyt walcowanych o grubości 6,3 - 16 mm
Długość	5,99 m
Szerokość	2,19 m
Wysokość	2,23 m
Prześwit	0,28 m
Masa	9 530 kg (bojowa)
Moc jedn.	15,6 KM/t
Nacisk jedn.	0,86 kg/cm³
Osiągi
Prędkość	72 km/h (droga)
Zasięg pojazdu	320 - 350 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	0,80 m
Rowy (szer.)	1,00 m
Ściany (wys.)	0,30 m
Kąt podjazdu	30°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata przeciwpancerna M1 kal. 57 mm (zapas amunicji 99 naboi)
Użytkownicy
ZSRR, Wielka Brytania, Polska

Ten artykuł dotyczy działa samobieżnego SU-57. Zobacz też: myśliwiec Su-57.

Historia

Działo zostało opracowane w 1942 roku na wniosek mieszanej brytyjsko-amerykańskiej komisji uzbrojenia. Opracowano prototyp uzbrojony w 6-funtową armatę konstrukcji brytyjskiej, produkowaną w USA na licencji pod oznaczeniem M1. Armia amerykańska nie przyjęła pojazdu na swoje uzbrojenie. Ustalono jednak, że będzie on produkowany dla armii brytyjskiej.

W roku 1943 zakłady White Motor Company w Cleveland i Diamond T Motor Car Company w Chicago wyprodukowały 962 pojazdy. Z tego 680 wysłano do Wielkiej Brytanii. Nie znalazły tam szerszego zastosowania, gdyż uznano, że armata 57 mm jest nieodpowiednia do zwalczania ciężkich czołgów niemieckich. Część pojazdów, po wymontowaniu uzbrojenia, używano w armii brytyjskiej jako zwykłe transportery opancerzone.

Służba

Większość pojazdów (650 sztuk) w oryginalnej postaci wysłano (w ramach umowy Lend-Lease) do ZSRR, gdzie przyjęto je do uzbrojenia Armii Radzieckiej pod oznaczeniem SU-57.

Działo SU-57 znalazło się na uzbrojeniu ludowego Wojska Polskiego. W marcu 1944 przybył transport 15 pojazdów, z których 13 włączono do kompanii dział samobieżnych. Weszła ona w skład 1 batalionu rozpoznawczego. 7 czerwca 1944 roku z dział utworzono 7 samodzielny dywizjon artylerii samobieżnej^[1]. Sprzęt ten wykruszył się w walkach i z powodu awarii. Uzupełnień nie przysyłano, bo był on nietypowy. 10 maja 1945 roku pozostało w 7 sdas 5 dział tego typu^[2].

Po wojnie zostały one przekazane do KBW. Demontowano z nich działa i używano jako transportery opancerzone, m.in. podczas walk z oddziałami UPA w południowo-wschodniej Polsce. Wycofano je z uzbrojenia pod koniec lat 50.

Pojazdy następnie trafiły do łódzkich zakładów filmowych, gdzie statystowały w filmach udając niemieckie transportery opancerzone z okresu II wojny światowej. Działa SU-57 występowały między innymi w filmie Krajobraz po bitwie.

Egzemplarze muzealne

• Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie eksponuje pojazd noszący w czasie wojny nr 507. Pojazd trafił do Muzeum Wojska Polskiego w 1973 roku. Jego numer ewidencyjny to 4021003 a numer silnika to 160AX 2359^[3]. W 2010 roku firma B+S IMPORT-EKSPORT wykonała remont kapitalny SU-57 na zlecenie Muzeum Wojska Polskiego^[4].
• Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu eksponuje pojazd noszący w czasie wojny nr 505. Pojazd trafił do muzeum z Łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych w 1975 roku. W latach 2008–2009 pojazd został poddany kapitalnemu remontowi w gostyńskim przedsiębiorstwie Handmet Sp. J^[5].

Przypisy

1. Komornicki 1987 ↓, s. 82.
2. Magnuski 1985 ↓, s. 159.
3. Lekkie działo samobieżne SU-57 (T48) eMWPaedia
4. Postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na remont czołgu średniego M4A1 Sherman, Powstańczego samochodu pancernego „Kubuś” oraz lekkiego działa samobieżnego SU-57 (T48)
5. działo samobieżne SU-57 http://www.muzeum.kolobrzeg.p

Bibliografia

• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki Ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
• Janusz Magnuski: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5.