STS-127

STS 127 (ang. Space Transportation System) – 23. lot wahadłowca Endeavour i 127. misja programu lotów wahadłowców zrealizowany przez amerykańską agencję kosmiczną NASA. Lot odbył się w dniach 15–31 lipca 2009 roku. Głównym celem lotu było dostarczenie na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) ostatniej części modułu JEM.

STS-127

Dane misji
Indeks COSPAR	2009-038A
Zaangażowani	NASA
Oznaczenie kodowe	STS-127
Pojazd
Wahadłowiec	Endeavour
Załoga
Od lewej: Dave Wolf, Christopher Cassidy, Doug Hurley, Julie Payette, Mark Polansky, Tom Marshburn, Tim Kopra.
Dowódca	Mark L. Polansky
Start
Miejsce startu	Stany Zjednoczone, KSC, LC39-A
Początek misji	15 lipca 2009 22:03:10 UTC[1]
Orbita okołoziemska
Apogeum	336[2] km
Perygeum	328[2] km
Okres orbitalny	91,2[2] min
Inklinacja orbity	51,6[2]°
Lądowanie
Miejsce lądowania	KSC, pas startowy 15
Lądowanie	31 lipca 2009 14:48:07 UTC[1]
Czas trwania misji	15 dni 16 godzin 44 minuty 57 sekund[1]
Przebyta odległość	10 537 748 km (6 547 853 mil)[3]
Liczba okrążeń Ziemi	248[3]
Program lotów wahadłowców

Zobacz wiadomości w Wikinews: Endeavour wystartował Trwa odliczanie do startu Endeavoura

JEM to zewnętrzna platforma pozwalająca na przeprowadzanie eksperymentów w otwartej przestrzeni kosmicznej. Dzięki niej można uniknąć części potencjalnie niebezpiecznych i czasochłonnych wyjść astronautów na zewnątrz stacji. Dodatkowo astronauci wymienili panele słoneczne ISS oraz dostarczyli niezbędnych części zapasowych, koniecznych do utrzymania funkcjonowania stacji po wycofaniu, w 2011 roku, wahadłowców z dalszej eksploatacji. Misja wystartowała 15 lipca 2009 o godzinie 22:03 UTC. Początkowo planowano rozpoczęcie misji 13 czerwca, jednak start, z powodu złej pogody, wycieku wodoru oraz uderzenia pioruna, pięciokrotnie przekładano^[4].

Start wahadłowca

Endeavour wystartował pomyślnie za szóstym razem, z około miesięcznym opóźnieniem. Poprzednie podejścia kończyły się niepowodzeniem, początkowo z powodu złych warunków meteorologicznych, później wycieku paliwa, a następnie konieczności oszacowania następstw uderzeń piorunów w okolicach stanowiska startowego na przylądku Canaveral^[5].

Po starcie, na podstawie zdjęć i nagrań wideo, stwierdzono, że z powłoki zewnętrznego zbiornika paliwa oderwało się około 12 kawałków pianki izolacyjnej. Niektóre z nich uderzyły w powłokę termiczną statku. Dlatego NASA postanowiła zawiesić loty wahadłowców do czasu, aż zdarzenie zostanie wyjaśnione. Eksperci agencji sądzą jednak, że nie mogły one spowodować poważnych uszkodzeń, ponieważ oderwały się po przejściu statku przez gęste warstwy atmosfery. Nie było więc wystarczającego tarcia atmosferycznego, by oderwane kawałki mogły zagrażać bezpieczeństwu misji^[6].

Załoga

Źródło: ^[7]

• Mark L. Polansky (3) – dowódca, NASA, Stany Zjednoczone
• Douglas G. Hurley (1) – pilot, NASA, Stany Zjednoczone
• David A. Wolf (4) – specjalista misji, NASA, Stany Zjednoczone
• Julie Payette (2) – specjalista misji, CSA, Kanada
• Christopher J. Cassidy (1) – specjalista misji, NASA, Stany Zjednoczone
• Thomas H. Marshburn (1) – specjalista misji, NASA, Stany Zjednoczone

Przywieziony członek Ekspedycji 20

• Timothy L. Kopra (1) – NASA, USA

Odwieziony na Ziemię członek Ekspedycji 20

• Kōichi Wakata (3) – JAXA, Japonia^[8]

Ładunek

Źródło: ^[9]

Kibo Japanese Experiment Module Exposed Facility (JEM-EF)

Exposed Facility – dosłownie z angielskiego „odsłonięta instalacja”, jest ona przymocowana do Pressurized Module (PM) za pomocą specjalnego złącza EFBM. JEM-EF wygląda trochę jak taras, będą na nim umieszczane ładunki z materiałem doświadczalnym. Dzięki temu ładunek będzie mógł zaznać warunków panujących w otwartej przestrzeni kosmicznej np. silne promieniowanie kosmiczne, temperatura itp. Kształtem przypomina prostopadłościan, jego wymiary są następujące:

• szerokość 5 metrów
• wysokość 3,8 metra
• długość 5,2 metra
• masa 4,1 tony

Moduł pobiera 11 kW mocy o napięciu 120 woltów prądu stałego (DC). Czas eksploatacji przewidziany jest na ponad 10 lat.

Kibo Japanese Experiment Logistics Module – Exposed Section (ELM-ES)

ELM-ES jest jedną z dwóch sekcji ELM – modułu zaopatrzeniowo-magazynowego. ELM-ES dołączony będzie do JEM-EF za pomocą Payload Interface Unit (PIU). ELM-ES pełni funkcje logistyczne, może być odłączony od JEM-EF i powrócić na Ziemię na pokładzie wahadłowca. Na swojej powierzchni może pomieścić trzy ładunki użyteczne. Wymiary ELM-ES:

• szerokość 4,9 metra
• wysokość 2,2 metra
• długość 4,1 metra
• masa 1,2 tony

Maksymalny pobór mocy to 1,0 kW o napięciu 120 woltów prądu stałego (DC). Czas eksploatacji przewidziany jest na ponad 10 lat.

Spacelab Pallet – Deployable 2 (SLP-D2)

Jest to pozostałość po Spacelab – laboratorium wielokrotnego użytku wysyłanego w przeszłości w przestrzeń kosmiczną na pokładzie wahadłowców. Laboratorium już nie ma, ale zostały natomiast jego palety zewnętrzne. Pierwsza z nich Deployable 1 została użyta podczas misji STS-123, Deployable 2 wysłano podczas misji STS-127. Mogą być na nich montowane wszelkiego rodzaju instrumenty zewnętrzne np. teleskopy.

Integrated Cargo Carrier – Vertical Light Deployable (ICC-VLD)

Zawiera 6 nowych baterii, które mają być zamontowane na miejsce starych w kratownicy P6. Stare baterie zamienią się miejscami z nowymi i wrócą na Ziemie. Pozostałe elementy czyli: LDU (Linear Drive Unit), PM-2 (Pump Module-2), SGANT (Space to Ground Antennae) zostaną przeniesione do External Stowage Platform-3 (ESP-3) [zewnętrzna platforma ładunkowa] w czasie jednego ze spacerów kosmicznych.

Sztuczne satelity

• DRAGONSat – Dual RF Astrodynamic GPS Orbital Navigator Satellite – studencki satelita składający się z dwóch pikosatelitów zbudowanych przez Texas A&M University i University of Texas
• ANDE-2 – Atmospheric Neutral Density Experiment 2 – ładunek Departamentu Obrony składający się z dwóch mikrosatelitów

Dokowanie do ISS

• połączenie z ISS: 17 lipca 2009, 17:47:15 UTC^[1]
• odłączenie od ISS: 28 lipca, 17:26:06 UTC^[1]
• łączny czas dokowania: 10 dni 23 godziny 38 minut 51 sekund

Pozostałe informacje

STS-127 w liczbach:

• 158. amerykański, załogowy lot w kosmos
• 127. misja amerykańskiego wahadłowca
• 23. lot promu kosmicznego Endeavour
• 29. lot wahadłowca do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
• 102. misja po katastrofie promu Challenger
• 14. misja po katastrofie promu Columbia
• po raz pierwszy na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przebywało jednocześnie 13 ludzi
• po raz pierwszy dwóch Kanadyjczyków było razem w kosmosie
• wyniesiono 500. osobę w kosmos

Zobacz też

• lista misji wahadłowców
• lista załogowych lotów kosmicznych do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Przypisy

1. STS-127. Loty kosmiczne. [dostęp 2014-06-23].
2. Mark Wade: STS-127. [w:] Encyclopedia Astronautica [on-line]. [dostęp 2017-07-18]. (ang.).
3. Adam Chen, William Wallack, George Gonzales: Celebrating 30 Years of the Space Shuttle program. NASA, 2012. ISBN 978-0-16-090202-4. Brak numerów stron w książce
4. Spaceflight mission report: STS-127. Space Facts, 2014-04-14. [dostęp 2014-06-23]. (ang.).
5. Start promu odroczony po uderzeniu piorunów. gazeta.pl, 2009-07-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-16)].
6. NASA wstrzymała dalsze loty wahadłowców. gazeta.pl, 2009-07-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-24)].
7. Robert Godwin: Space Shuttle. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 92. ISBN 978-83-7648-973-5.
8. Wakata przyleciał w Ekspedycji 18, był członkiem Ekspedycji 19 i powrócił na Ziemię jako członek Ekspedycji 20
9. Space Shuttle Mission STS-127 A Porch In Space. [w:] STS-127 Press Kit [on-line]. NASA, czerwiec 2009. [dostęp 2014-06-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• opis misji STS-127 na stronie NASA (ang.)
• Spaceflight mission report: STS-127. Space Facts. (ang.).
• Adam Piech, Kamil Rzeszowski, 'Skynet': Misja STS-127 Zakończenie budowy laboratorium Kibo. [w:] Internet Archive [on-line]. 2010-06-08. [dostęp 2014-06-23].
• STS-127. Loty kosmiczne.