Loading AI tools
pieśni Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Runy – nazwa dawnych epickich pieśni ludowych, fińskich i karelskich[1][uwaga 1], często o treści mitycznej. Z run składa się fińsko-karelski epos narodowy Kalevala[2].
Runy są specyficzną formą poezji ludowej, śpiewanej, która powstała około 2500–3000 lat temu w kulturze plemion bałtofińskich, zamieszkujących wybrzeża Zatoki Fińskiej. W tym czasie nastąpił przełom kulturowy, wskutek czego powstała forma poezji o następujących cechach: aliteracja, paralelizm, wiersz ciągły i metrum czterostopowy, nazwany metrum Kalevali. Runy miały najczęściej cztery lub pięć stóp i śpiewane były na melodię o cechach pentatonik[3].
Runy nie powstały w jednym okresie. Można wyróżnić trzy rodzaje run[3]:
Żywa tradycja śpiewania run przetrwała w całej Finlandii do XVI wieku. Po reformacji Kościół protestancki zakazał śpiewania run, określając całą tradycję mianem pogańskiej. W tym czasie w Finlandii umacniały się nowe wpływy muzyczne z zachodu. Fińska tradycja ustnego przekazu poezji zaczęła zanikać, z początku w zachodniej części kraju, później na całym terenie. Niektóre runy zostały zapisane już w wieku XVII, lecz większość zebrano dopiero w wieku XIX. Do dzisiejszych czasów tradycja śpiewania run przetrwała w Karelii Białomorskiej[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.