Rośliny modyfikowane genetycznie

Rośliny transgeniczne – rośliny, których DNA zostało zmodyfikowane metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania pożądanego efektu fenotypowego.

Najczęściej stosowanymi modyfikacjami są^[1]:

• nadawanie odporności na pasożyty danego gatunku (np. kukurydza Bt)
• zwiększanie oporności na niekorzystne warunki środowiska
• umożliwienie syntezy farmaceutyków, szczepionek i innych związków chemicznych.

Skutki ekonomiczne

Pierwsze rośliny modyfikowane genetycznie zostały posadzone na polach w roku 1994. Była to odmiana genetycznie modyfikowanego pomidora. W roku 1996 powierzchnia upraw roślin transgenicznych osiągnęła 1,66 mln ha. W roku 2011 rośliny transgeniczne uprawiane były na 148 mln ha. Uprawy roślin modyfikowanych genetycznie obejmują przede wszystkim rośliny HT, odporne na herbicyd o szerokim spektrum działania oraz rośliny HR, odporne na szkodniki. Pierwsza grupa obejmuje GM HT soję, GM HT kukurydzę, GM HT bawełnę i w mniejszym stopniu inne rośliny HT takie jak rzepak. W roku 2011 łączny przyrost dochodów rolników uprawiających rośliny HT wyniósł 3,31 mld dolarów amerykańskich. Rośliny HR to przede wszystkim kukurydza Bt i bawełna Bt. Łączny wzrost dochodu rolników uprawiających kukurydzę Bt wyniósł w latach 1996-2011 25,8 mld dolarów a rolników uprawiających bawełnę Bt w tym samym okresie 31,3 mld dolarów. Rośliny GM były uprawiane w 2011 roku przez 15,4 mln rolników z krajów, których takie uprawy są legalne. Wzrost dochodów rolników to głównie efekt oszczędności na chemicznych środkach ochrony roślin w przypadku roślin HR. Wzrost dochodu rolników uprawiających rośliny HT jest kombinacją efektów, spadku kosztów produkcji oraz wzrostu plonów. W roku 2011 51,2% zysków ze stosowania roślin GM przypadało na rolników z krajów rozwijających się^[2].

W roku 2014 wygasł patent na pierwszą zastosowaną rolniczo odmianę GM soi, odporną na glifosat soję firmy Monsanto^[3].

Zobacz też

• zwierzęta modyfikowane genetycznie

Przypisy

1. Malepszy S., Biotechnologia roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
2. G. Brookes, P. Barfoot. The global income and production effects of genetically modified (GM) crops 1996-2011.. „GM Crops Food”. 4 (1), s. 74-83, 2013. DOI: 10.4161/gmcr.24176. PMID: 23549349.
3. D. Grushkin. Threat to global GM soybean access as patent nears expiry.. „Nat Biotechnol”. 31 (1), s. 10-1, Jan 2013. DOI: 10.1038/nbt0113-10c. PMID: 23302918.