Rokitno Szlacheckie (gmina)

Rokitno Szlacheckie (także Rokitno-Szlacheckie^[2]; od 1948 Łazy) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1947. Początkowo siedzibą władz gminy było Rokitno Szlacheckie, a po II wojnie światowej wieś Łazy^[3].

Rokitno Szlacheckie

gmina wiejska
1867–1947[1]
Ul. 1 Maja w Rokitnie Szlacheckim (2023)
Państwo	Polska
Województwo	1867–1915: gub. piotrkowska 1915–1919: GGL 1919–1925: kieleckie 1945–1947: śląskie
Powiat	1867–1915: będziński 1915–1919: dąbrowski 1919–1926: będziński 1927–1947: zawierciański
Data powstania	1 stycznia?/13 stycznia 1867
Data likwidacji	1 stycznia 1948
Siedziba	Łazy
brak współrzędnych

Królestwo Polskie

Gmina Rokitno Szlacheckie powstała 1 stycznia^?/13 stycznia 1867 w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej^[4][5]. Gmina była przedzielona na pół Koleją Warszawsko-Wiedeńską.

Okupacja austriacko-niemiecka

W czasie I wojny światowej (1915–19) gminę Rokitno Szlacheckie przecięła granica delimitacyjna wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej pomiędzy niemieckim a austriackim okupantem.

Część austriacką (liczącą w 1916 roku 6154 mieszkańców^[6]) włączono do nowo utworzonego powiatu dąbrowskiego, zachowując gminę o nazwie Rokitno Szlacheckie , a obejmującą już tylko miejscowości Głazówka, Grabowa, Hutki-Kanki. Młynek. Niegowonice, Niegowoniczki, Rokitno Szlacheckie oraz zasadniczą, wschodnią część Łaz. Część niemiecką (liczącą w 1916 roku 5561 mieszkańców^[6]) okupant przekształcił 27 lutego 1915 w gminę Wysoka w powiecie będzińskim, składającą się z miejscowości położonych na zachód od Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli: Bugaj^[7], Chruszczobród, Ciągowice, Kuźnica, Turza, Wiesiółka i Wysoka oraz mniejsza, zachodnia część Łaz^[8], która utworzyła odrębną miejscowość^[9][6].

Polska

Po wojnie władze polskie zlikwidowały gminę Wysoka, reintegrując ją z gminą Rokitno Szlacheckie^[3]. Na początku okresu międzywojennego gmina Rokitno Szlacheckie należała do powiatu będzińskiego w woj. kieleckim. 1 stycznia 1927 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego powiatu zawierciańskiego w tymże województwie^[10].

Po wojnie gmina przez bardzo krótki czas zachowała przynależność administracyjną, lecz już 18 sierpnia 1945 roku została wraz z całym powiatem zawierciańskim przyłączona do woj. śląskiego^[11]. 1 stycznia 1948 roku gmina została zniesiona, po czym z jej obszaru utworzono gminę Łazy z siedzibą w Łazach^[12].

Nie mylić z gminą Rokitno (Rządowe).

Przypisy

1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie I i II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. Po wojnie obowiązywała pisownia z łącznikiem
3. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
4. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
5. Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
6. Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
7. Bugaja błędnie nie wymieniono w cytowanym źrodle, natomiast wymieniony jest jako miejscowość w gminie Wysoka w wykazie gmin według stanu z 17 września 1915 (Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 32), co zgodne jest z jego położeniem po zachodniej części Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej:
8. Współczesne Podlesie, Cegielnia, Kąty i Bory
9. Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 2 (str. 8)
10. Dz.U. z 1926 r. nr 125, poz. 727
11. Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 167
12. Dz.U. z 1947 r. nr 75, poz. 484