Pyszniańska Przełęcz
przełęcz w Tatrach Zachodnich / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Pyszniańska Przełęcz (słow. Pyšné sedlo, niem. 'Kamenistasattel, węg. Kamenista-hágó) – znajdująca się na wysokości 1787 m n.p.m.[1][2] (według wcześniejszych pomiarów – 1788 m) przełęcz w grani głównej Tatr, pomiędzy Kamienistą (2127 m) i Błyszczem (2158 m) w Tatrach Zachodnich[3].
Kamienista, Błyszcz z Bystrą i Pyszniańska Przełęcz. Na dole, po lewej stronie Liliowe Turnie | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Wysokość |
1787 m n.p.m. | ||
Pasmo | |||
Sąsiednie szczyty | |||
49°11′46,6″N 19°51′22,4″E | |||
|
Na początku XX w. nazywana była także Kamienistą Przełęczą[3]. Przez szczyty te i przełęcz biegnie granica polsko-słowacka. Po południowej, słowackiej stronie przełęczy zbocza opadają do Doliny Kamienistej, a po północnej, polskiej do Doliny Pyszniańskiej (górna część Doliny Kościeliskiej)[4]. Przełęcz, podobnie jak sąsiednie szczyty, zbudowana jest ze skał krystalicznych – gnejsów i granitów. W siodle przełęczy znajduje się ok. 10 okresowych, płytkich stawków. Od dawna była jednym z ważniejszych przejść łączących Podhale z Liptowem. Pisał o niej już Matej Bel w 1736 r. W czasie II wojny światowej używana była m.in. przez kurierów tatrzańskich. Ich przygody opisał Stanisław Zieliński w książce W stronę Pysznej[5]. W rejonie przełęczy znajduje się jedno z czterech tylko w całych polskich Tatrach i w Polsce stanowisko rzadkiego gatunku arktyczno-alpejskiej rośliny – krzewiastej wierzby oszczepowatej[6].
Dawniej prowadziła z Doliny Kościeliskiej na Pyszniańską Przełęcz dość uczęszczana ścieżka[5]. Po utworzeniu w rejonie całej Doliny Pyszniańskiej rezerwatu przyrody Tomanowa-Smreczyny (obecnie jest to obszar ochrony ścisłej „Pyszna, Tomanowa, Pisana”) została zamknięta dla ruchu turystycznego[4]. Przez długi czas po II wojnie światowej Pyszniańska Przełęcz była w ogóle niedostępna od polskiej strony. Obecnie można na nią podejść dwoma szlakami turystycznymi.