Proxima Centauri c – kontrowersyjna planeta pozasłoneczna okrążająca gwiazdę Proxima Centauri w gwiazdozbiorze Centaura. Została odkryta metodą pomiaru zmian prędkości radialnej. Jej gwiazda jest gwiazdą położoną najbliżej Słońca, tym samym Proxima Centauri c należy do najbliższych znanych planet pozasłonecznych.
Orbita planety c zaznaczona jest kolorem niebieskim; zielona strefa to ekosfera, krąży w niej planeta b | |
Odkrywca |
Mario Damasso et al.[1] |
---|---|
Data odkrycia |
2019 |
Sposób odkrycia |
pomiar zmian prędkości radialnej |
Charakterystyka orbity (J2000) | |
Ciało centralne | |
Półoś wielka | |
Mimośród | |
Okres orbitalny | |
Czas przejścia przez perycentrum |
2456202 ± 21[2] |
Nachylenie orbity | |
Charakterystyka fizyczna | |
Masa | |
Masa minimalna (M·sin i) | |
Temperatura powierzchni |
Nazwa
Oznaczenie planety pochodzi od nazwy gwiazdy, którą ciało to okrąża. Mała litera „c” oznacza, że jest to druga planeta postulowana w tym układzie planetarnym, po planecie Proxima Centauri b[4].
Obserwacje
W 2019 roku w danych zebranych przez spektrograf HARPS (ang. High Accuracy Radial velocity Planet Searcher) działający w Europejskim Obserwatorium Południowym wykryto sygnał zmian prędkości radialnej, który uznano za prawdopodobny efekt wpływu przyciągania drugiej planety krążącej wokół Proximy Centauri[1]. Badacze obliczyli, że maksymalna odległość tej potencjalnej planety od gwiazdy to 1,14 ± 0,06 sekundy kątowej, co pozwalałoby na jej bezpośrednie obserwacje[1]. Inni uczeni wykorzystali dane astrometryczne pochodzące z obserwacji Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, niezależnie wykrywając drobne ruchy gwiazdy na niebie, które można przypisać przyciąganiu tego obiektu[5][3]. Wreszcie użycie systemu optyki adaptatywnej SPHERE na Very Large Telescope (VLT) pozwoliło zarejestrować obrazy w podczerwieni, na których występuje zmieniający położenie punkt, który może (choć nie musi) być obrazem tej planety, będącej w ruchu wokół Proximy Centauri[5][6]. Połączenie tych niezależnych zbiorów danych wskazywało na wiarygodność istnienia obiektu i pozwalało go scharakteryzować[5][3].
Charakterystyka
Zebrane dane wskazują, że Proxima Centauri c obiega swoją gwiazdę w czasie około 1900 dni (ponad 5 lat ziemskich)[3][2] w odległości ok. 1,5 jednostki astronomicznej[1][2]. Orbita wyznaczona głównie na podstawie obserwacji VLT ma nachylenie 133° względem kierunku patrzenia[3].
Masa minimalna tej planety wyznaczona ze zmian prędkości radialnej to 5,8 M🜨[1]. Uwzględnienie nachylenia orbity pozwala ocenić jej rzeczywistą masę na 7 razy większą od masy Ziemi[3], co wskazuje, że jest to mini-Neptun lub superziemia[7].
Potencjalna planeta zaobserwowana przez VLT jest 10 do 100 razy jaśniejsza niż przewidywano[6][7]. Możliwym wyjaśnieniem jest obecność wokół planety rozległych pierścieni planetarnych, które jednak musiałyby tworzyć system o średnicy ok. 4,8 RJ, kilkakrotnie większy niż pierścienie Saturna; jest to możliwe, lecz niespodziewane w przypadku układu planetarnego o takim wieku (ok. 4,8 mld lat)[6][7].
Chociaż niektórzy autorzy uznali zebrane dane za wystarczające do potwierdzenia istnienia planety[3][2], inni woleli zachować ostrożność, wciąż uznając ją za „mocnego kandydata”[1][6][7].
Kontrowersje
Opublikowana w 2022 roku praca kwestionowała detekcję zmian prędkości radialnej przypisywanych planecie c. Metoda analityczna zastosowana przez badaczy potwierdzała istnienie planety b i (mniej silnie) krótkookresowej planety d, ale negowała istnienie planety c wskazując, że w analizach nie został uwzględniony pewien mały błąd systematyczny dotykający długookresowych sygnałów[8].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.