Gatunek rośliny zielnej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Prawoślaz lekarski (Althaea officinalisL.) – gatunekrośliny zielnej należący do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego. W Polsce jest kenofitem, jako gatunek dziko rosnący występuje na niżu, jest także uprawiany.
Ulistnienie skrętoległe. Liście posiadają długie ogonki i mają około 7–10 cm długości. Blaszka jest kształtu sercowatego lub jajowatego z 3–5 płytkimi klapami i brzegiem karbowanym bądź ząbkowanym. Unerwienie dłoniaste. Ogonki i obydwie powierzchnie blaszki są szarawozielone i gęsto owłosione[4].
Różowe, dość duże, umieszczone głównie na wierzchołku łodygi w kątach liści, pojedynczo lub po kilka. Są to kwiaty promieniste, 5-krotne, a ich liczne pręciki zrośnięte są nitkami w rurkę wokół słupka.
Walcowaty do 3 cm średnicy, nieokorowany barwy szarawobrunatnej, okorowany – szarawobiałej. Przełam w części zewnętrznej jest włóknisty, nierówny i ziarnisty w wewnętrznej. Korka i miękiszu kory pierwotnej brak.
Korzeń prawoślazu (Althaeae radix, Althaeae radice) i liść prawoślazu (Althaeae folium)[4]. W korzeniu występuje śluz jako główny składnik czynny (5-10%), pektyny (ponad 10%), skrobia, sacharoza (około 10%), olej tłusty, związki białkowe, asparagina i betaina, lecytyna, składniki mineralne i inne[7]. W liściu – śluz sięgający zawartości nawet 10%, olejek lotny, kwasy organiczne, związki flawonowe, skopoletyna i inne.
Działanie
Surowce używane do wyrobu preparatów przeciwkaszlowych jako środki powlekające, łagodzące, osłaniające. Pomagają w stanach zapalnych przewodu pokarmowego – podrażnieniach, uszkodzeniach nabłonka, wrzodach żołądka, nadkwaśności, zaparciach, w schorzeniach górnych dróg oddechowych takich jak nieżyt oskrzeli i gardła z kaszlem. Ze względu na brak składników silnie działających i przyjemny smak często stosowane w pediatrii. Zewnętrznie w postaci kataplazmów do okładów zmiękczających. Ostatnio wykazano, że śluz zawarty w korzeniach i liściach przy podaniu pozajelitowym wywiera działanie hipoglikemiczne.
Zbiór i suszenie
Roślina ta uprawiana jest do celów farmaceutycznych. Korzenie uzyskuje się z roślin dwuletnich na jesieni. Bezpośrednio po zbiorze korzeń jest zazwyczaj pozbawiony kory pierwotnej, jest to korzeń prawoślazu tzw. okorowany. W celu zachowania jasnej barwy korzeń okorowany powinien być suszony w temperaturze 40 °C. Liście łodygowe zbierane są przed kwitnieniem i suszone na powietrzu w cieniu.
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
WładysławMatuszkiewicz:Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.Warszawa:Wyd. Naukowe PWN,2006. ISBN83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
Stanisław Kohlmünzer:Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji.Wyd.V unowocześnione.Warszawa:Wydawnictwo Lekarskie PZWL,2003,s.669. ISBN83-200-2846-9.
Prof. dr hab. farm. WaleriaP.W.Olechnowicz-StępieńProf. dr hab. farm. WaleriaP.W., Rośliny lecznicze stosowane u dzieci, Warszawa 1992: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 38, ISBN83-200-1594-4.
