Plac Muranowski – nieistniejący obecnie plac, który do lat 40. XX wieku znajdował się na Muranowie w Warszawie.
| Śródmieście | |
 Plac Muranowski ok. 1910 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′12,9″N 20°59′49,4″E | |
Historia
Plac został wytyczony ok. 1770 w miejscu dziedzińca znajdującego się przed pałacem Murano[1], wzniesionym w 1686 przez Józefa Szymona Bellottiego[2]. Plac powstał u wylotu ul. Nalewki, na osi ul. Muranowskiej[3]. Zaczynały się na nim ulice: Miła i Sierakowska[4]. Powstał na gruntach prywatnych z przeznaczeniem na targowisko[1][5] i miał kształt wydłużonego prostokąta[3]. W tym czasie oprócz pałacu znajdowały się tam także: kamienica, browar i siedem dworków[4]. Główny ciąg komunikacyjny prowadził ulicami Nalewki i Pokorną; dużą niedogodnością przez cały okres istnienia placu pozostawał dojazd do ulicy Pokornej, prowadzący między dwoma jego narożnikami[1].
Od 1818 w piątki[6] na placu zaczęto organizować targ koński, przeniesiony na Muranów z ul. Królewskiej[3]. Sprzedawano tam również słomę, siano, drewno i zboże, wwożone do miasta przez rogatki Marymonckie i Powązkowskie[6]. W 1864 oberpolicmajster warszawski nakazał przeniesienie targu końskiego na pobliski plac Broni[7]. Później na placu Muranowskim handlowano głównie artykułami spożywczymi[8]. Odbywały się tam również występy cyrków i teatrów[3].
Po zakończeniu budowy zajezdni tramwajowej przy ul. Sierakowskiej, w 1881 uruchomiono linię tramwaju konnego prowadzącą z placu Muranowskiego do rogatek Mokotowskich[9].
Około 1900 pałac Murano rozebrano, a na jego miejscu powstały kamienice czynszowe[3]. Z uwagi na lokalizację w dzielnicy północnej zamieszkała w nich głównie ludność żydowska[4][7]. Kamienice znajdujące się przy placu były przypisane do numeracji ulicy Muranowskiej: od nr 8 do 16 po stronie parzystej (północnej) i od nr 9 do 23 po stronie nieparzystej (południowej)[10][11].
W 1908 przejeżdżające przez plac tramwaje konne zostały zastąpione tramwajami elektrycznymi[12]. W 1930 na placu urządzono dwa skwery ogrodzone metalowymi balustradami[13].
W listopadzie 1940 plac Muranowski w całości znalazł się w warszawskim getcie[14]. W latach 1941–1942 z placu kursowała wewnętrzna linia tramwajowa oznaczona Gwiazdą Dawida (od lutego do grudnia 1941 do tzw. małego getta, a od grudnia 1941 do prawdopodobnie lipca 1942 jako linia okólna w dużym getcie)[15]. W marcu 1942 z dzielnicy zamkniętej wyłączono obszar między ulicami: Bonifraterską, Muranowską, Pokorną i Żoliborską, tj. również budynki znajdujące się w północnej pierzei placu[14]. Mieszkający w nich Żydzi musieli wyprowadzić się do getta, a na ich miejsce wprowadzili się Polacy[16].
Podczas powstania w getcie w kwietniu 1943 plac był miejscem walk między zgrupowanymi tam powstańcami z Żydowskiego Związku Wojskowego i oddziałami niemieckimi[17]. Po upadku powstania zburzono większość znajdujących się w dawnym getcie budynków, a przez plac przeprowadzono tory kolejki wąskotorowej, którą wywożono złom i gruz[16][18].
Plac Muranowski został zlikwidowany w czasie budowy w latach 1947–1948 ulicy Nowomarszałkowskiej[16] (nazwanej w 1950 imieniem Marcelego Nowotki[19], a w 1990 przemianowanej na ul. gen. Władysława Andersa)[20]. Współcześnie jest to rejon skrzyżowania tej ulicy z ul. Stawki[10].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
