![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Three_Sisters_companion_planting_technique.jpg/640px-Three_Sisters_companion_planting_technique.jpg&w=640&q=50)
Permakultura
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Permakultura – gałąź projektowania ekologicznego, inżynierii ekologicznej i projektowania środowiska, tworząca zrównoważoną architekturę siedzib ludzkich i samoregulujące się systemy rolnicze na wzór ekosystemów naturalnych[1][2].
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Three_Sisters_companion_planting_technique.jpg/640px-Three_Sisters_companion_planting_technique.jpg)
Główne zasady etyczne permakultury to[3][4]:
- Troszcz się o Ziemię (Take care of the Earth): dbaj, aby wszystkie systemy życia mogły przetrwać i się rozwijać. To jest pierwsza zasada, ponieważ bez zdrowej Ziemi ludzie nie mogą prosperować.
- Troszcz się o ludzi (Take care of the people): dbaj, aby ludzie mieli dostęp do dóbr niezbędnych do życia.
- Dziel się nadmiarem (Share the surplus): zdrowe systemy naturalne wykorzystują nadwyżki do wyżywienia innych. My, ludzie, możemy robić to samo. Zarządzając naszymi potrzebami, możemy odłożyć część środków, aby spełnić powyższe zasady.
Początkowo trzecia zasada w podręczniku Billa Mollisona Permaculture: A Designer's Manual (1988) brzmiała: Ogranicz populację i konsumpcję, co potem zostało zmienione na Sprawiedliwy podział (Fair share), a nawet dzielenie się nadmiarem, prawdopodobnie ze względu na łagodniejszy wydźwięk i łatwiejsze spopularyzowanie idei permakultury. Pojawiają się kontrowersje w stosunku do pojmowania trzeciej zasady etycznej. Niektórzy instruktorzy uważają, że to właśnie ograniczenie populacji i konsumpcji, a nie uzyskanie nadmiaru i następnie dzielenie się nim, wspiera poprzednie dwie wytyczne troski o ziemię i ludzi. Za ograniczeniem konsumpcji opowiada się ruch przemian Transition Movement (znany też jako Transition Towns)[5], stworzony częściowo na bazie zasad permakultury i stawiający na pierwszym miejscu zmniejszenie ludzkich zachcianek do rzeczywistych potrzeb, ze względu na zmniejszające się możliwości ich zaspokojenia[6].
Permakultura czerpie z wielu dziedzin, takich jak rolnictwo ekologiczne, agroleśnictwo, zintegrowane rolnictwo, zrównoważony rozwój i ekologia stosowana.
Podstawowym celem ruchu jest wspieranie ludzi, aby byli bardziej samowystarczalni poprzez projektowanie i rozwój płodnych i zrównoważonych ogrodów i gospodarstw. Zasady projektowania, będące podstawą koncepcyjną permakultury, wywodzą się z ekologii systemów i badań przed-przemysłowych przykładów zrównoważonego używania ziemi.
(The primary agenda of the movement has been to assist people to become more self reliant through the design and development of productive and sustainable gardens and farms. The design principles which are the conceptual foundation of permaculture were derived from the science of systems ecology and study of pre-industrial examples of sustainable land use.)[7]
Projektowanie permakulturowe podkreśla wzorce krajobrazu, funkcje i powiązania między gatunkami. Zadaje pytanie: „Gdzie jest miejsce tego elementu? Jak można go umiejscowić z największą korzyścią dla systemu?” Aby odpowiedzieć na to pytanie, główną koncepcją permakultury jest zmaksymalizowanie korzystnych połączeń pomiędzy składowymi i synergia ostatecznego projektu. Permakultura nie skupia się na pojedynczych elementach, ale na powiązaniach stworzonych pomiędzy składnikami poprzez sposób ich zakomponowania; całość staje się istotniejsza, niż pojedyncze składniki. Projektowanie systemów permakultury ma na celu redukcję odpadów, pracy ludzkiej i wkładu energii, poprzez budowę systemów ze zmaksymalizowanymi korzyściami, wypływającymi z połączeń między elementami, aby osiągnąć wysoki poziom synergii. Projektowanie permakulturowe zmienia się w czasie ze względu na związki poszczególnych elementów, stając się złożonym systemem, produkującym żywność i materiały na małej przestrzeni, przy minimalnym wkładzie pracy[8].
Permakultura jest wyłącznie systemem projektowania i jako taka może być użyta wszędzie, gdzie wymagane jest projektowanie. Permakultury najczęściej używa się w przypadku projektowania domów i krajobrazu, łącząc metody agroleśnictwa, budownictwa naturalnego i gromadzenia wody deszczowej.