Pałac Burgallera w Rzeszowie
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Pałac Burgallera (zwany czasem willą lub domem) – zabytkowy dom wraz z ogrodem znajdujący się u zbiegu ulic Zamkowej, 3 Maja oraz alei Lubomirskich. Budynek posiada status zabytku rejestrowego, wpisanego do ewidencji w latach 60. Obecnie mieści się tu siedziba Polskiego Radia Rzeszów.
nr rej. A – 334 (z 22 VIII 1968) | |||
Fasada pałacu od strony Zamkowej | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Adres |
Zamkowa 1 | ||
Typ budynku |
pałac/willa | ||
Styl architektoniczny | |||
Architekt |
Burgaller | ||
Kondygnacje |
2 + piwnice | ||
Rozpoczęcie budowy | |||
Ukończenie budowy | |||
Ważniejsze przebudowy | |||
Pierwszy właściciel |
Burgaller | ||
Obecny właściciel | |||
50°02′04″N 22°00′34″E | |||
| |||
Strona internetowa |
Pałac ten jest przykładem nowego trendu w budownictwie, jaki miał miejsce w Rzeszowie po I rozbiorze Polski. Nowo przybyli z Austrii architekci czy budowniczy projektowali z reguły budynki 2-piętrowe, prawie zawsze murowane. Jednym z nich najprawdopodobniej był Burgaller. Z powodu niezachowanych do dziś akt miejskich o jego postaci nie wiadomo zbyt wiele[uwaga 1]. Wedle kronik parafialnych był on budowniczym. Dlatego też należy przypuszczać, że zaprojektował sam dla siebie dom w bardzo dogodnej lokalizacji. Na fragmentarycznym planie miasta (Ideal Plan des südlicher Theiles der Stadt) z 1828 roku posesja wraz z domem figuruje jako własność pani Burgallerowej i nosi nr 385. Dom powstał po parcelacji zamkowego ogrodu przy nowo powstałej ulicy. Wpisuje się on w nurt budowy tzw. "dworku pod blachą".
Budynek jest w swej formie prosty, wzniesiony na planie regularnego prostokąta. Charakteryzuje go zachowawcza skromność i dobre proporcje. Cechą charakterystyczną są staromodne sklepienia piwnic, analogiczne do tych występujących w rzeszowskich kamienicach w XVII wieku, które sugerują wcześniejszą metrykę budynku, badania jednak wykluczają taką możliwość. Willa przetrwała prawie wiek bez większych zmian, do czasu, gdy w 1910 T. Tekielski zaprojektował przewiązek do wybudowanej w 1902 roku kamienicy Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń. Generalny remont dom przeszedł w latach 80., natomiast zniszczoną przewiązkę zrekonstruowano w 2000 roku.