Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ostrówek (niem. Ostrowek) – część miasta Opole położona na północnym cyplu wyspy Pasieki, ujęta ramionami szerszej Odry od zachodu i węższej Młynówki od wschodu. Również nazwa znajdującej się tam ulicy.
Nazwa topograficzna pochodząca od staropolskiego ostrówek 'mały ostrów', tj. wyspa, kępa na rzece[1]. Za taką etymologią Ostrówka opowiadał się już Franz Idzikowski[2]. W indeksie nazw miejscowych jako przedmieście Opola występuje od 1818 r., wymieniony przez Christiana Moritza Herschela jako Ostrowek[3]. Potwierdził to w 1830 r. Johann Georg Knie[4]. Według słownika etymologicznego nazw Śląska ostrówek oznacza również 'gaj, zarośla nad brzegami rzek'[5].
We wczesnym średniowieczu Ostrówek stanowił miejsce dogodnej przeprawy przez oba ramiona Odry. Odgrywał wówczas rolę podgrodzia dla obronnego grodu położonego na Pasiece. Po powstaniu w XIII w. na miejscu grodu murowanego zamku Piastów opolskich, Ostrówek nie został włączony do dóbr zamkowych. Należał do miasta, tworząc jedno z czterech przedmieść lokacyjnego Opola. Przez Ostrówek z kierunku zachodniego prowadziła droga do miasta przez Bramę Odrzańską, zwaną też Wrocławską lub Nyską. Przedmieście wykorzystywano również jako punkt przeładunkowy w transporcie lądowym i rzecznym. Miasto urządziło tu swój skład towarów (m.in. żelaza i miedzi), za korzystanie z którego pobierało opłaty. Z powodu ograniczenia przestrzennego teren Ostrówka charakteryzował się niewielką zabudową. W końcu XVI i początkach XVII w. było to 10–11 domów[6].
W okresie wojny 30-letniej na przedmieściu wzniesione zostało niewielkie czworoboczne umocnienie, mające chronić przeprawę przez Młynówkę (podobne w funkcji dzieło powstało na przedmieściu Odrzańskim, na lewym brzegu Odry). Mimo zastoju ekonomicznego miasta w XVII–XVIII w. Ostrówek nadal funkcjonował jako osiedle podmiejskie z niewielką zabudową. Odrębną jednostką administracyjną i gospodarczą pozostawała pozostała część wyspy Pasieki[7]. Na planie Daniela Petzolda z 1734 r. zaznaczony został należący do miasta skład towarowy oraz zabudowania zagrodników. Naniesiona została też linia graniczna oddzielająca teren należący do miasta od terenu zamkowego. W połowie XVIII w. obok drogi łączącej mosty na Odrze, teren Ostrówka zajmowało malutkie osiedle podmiejskie (13 domów, 106 mieszkańców). Znajdował się tam również miejski magazyn soli[8].
Według spisu z 1816 r. zabudowany był jedynie przez 8 domów mieszkalnych[9]. Najstarszy zachowany plan tej części miasta, położonej wówczas pomiędzy Mostem Odrzańskim i Mostem Zamkowym, pochodzi z 1832 r.[10] W latach 1823–1824 został zbudowany nowy most, łączący Opole z Ostrówkiem od strony dzisiejszej ulicy Katedralnej, a w latach 1840–1842 r. przedłużony na Zaodrze jako tzw. Most Stulecia[11].
W drugiej połowie XIX w. dzięki ogólnemu rozwojowi miasta zagęściła się również zabudowa Ostrówka. W 1886 r. wybudowano na Młynówce małą śluzę miejską. Od 1890 r. przy ul. Ostrówek 3, a potem 5 (do 1905 r.), mieściła się redakcja i drukarnia "Gazety Opolskiej", pierwszej całkowicie polskiej gazety w Opolu, założonej przez Bronisława Koraszewskiego[12]. Pod tym samym adresem funkcjonowała polska księgarnia katolicka prowadzona przez Marcelego Kozłowskiego. Nieopodal, przy ul. Piastowskiej 9, znajdowała się, powstała z inicjatywy Koraszewskiego w 1897 r., polska instytucja kredytowa – Bank Ludowy (działający do 1939 r.)[13].
Po 1948 r., w trakcie prowadzonej przez polskich archeologów eksploracji położonego na wyspie Pasieka przedlokacyjnego grodu Opola, przypisano mu nieścisłą topograficznie nazwę Ostrówek[14]. Nazwa ta rozciągnięta także na jedyną pozostałość po zamku, tj. Wieżę Piastowską, w następnych latach upowszechniła się. Obecnie Ostrówek należy do dzielnicy Opola Stare Miasto.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.