Ostnica

Ostnica
	; Ostnica piaskowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	ostnica
	Nazwa systematyczna
	Stipa L.; Sp. Pl. 78. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	S. pennata L.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ostnica (Stipa L.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). W tradycyjnym ujęciu był to szeroko ujmowany rodzaj, obejmujący około 300 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na obu półkulach^[4]. Współcześnie ujęcie rodzaju jest węższe – zaliczanych jest tu ok. 150 gatunków^[5]^[6] występujące w Europie, Azji i północnej Afryce^[6]^[7]. Do flory Polski należy pięć gatunków: ostnica włosowata Stipa capillata, ostnica powabna Stipa pulcherrima, ostnica piórkowata Stipa pennata, ostnica piaskowa Stipa borysthenica i ostnica murawowa Stipa eriocaulis^[8] (wg bazy taksonomicznej POWO Stipa pennata)^[5]. Wszystkie są w Polsce rzadkie i objęte na stanowiskach naturalnych ochroną gatunkową.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Ostnice występują na suchych siedliskach w formacjach trawiastych, zwłaszcza na stepie^[9]^[4].

Trawy kępiaste, bez rozłogów, z trwałymi pochwami liściowymi u nasady pędów. Liście szczeciniaste do nitkowatych, z otwartymi na całej długości pochwami liściowymi. Kwiatostan typu wiechy, zwykle ścieśnionej, z kłoskami jednokwiatowymi, z plewami dłuższymi od kwiatów^[9]^[4].

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)^[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny wiechlinowych (Pooideae), plemienia Stipeae^[10].

Wykaz gatunków^[5]^[11]

Stipa academica Hicken
Stipa × adamii M.Nobis
Stipa adoxa Klokov & Osychnyuk
Stipa aktauensis Roshev.
Stipa × alaica Pazij
Stipa × albasiensis L.Q.Zhao & K.Guo
Stipa aliena Keng
Stipa almeriensis F.M.Vázquez
Stipa annua Mez
Stipa apertifolia Martinovský
Stipa arabica Trin. & Rupr.
Stipa araxensis Grossh.
Stipa argillosa Kotukhov
Stipa asperella Klokov & Osychnyuk
Stipa × assyriaca Hand.-Mazz.
Stipa atlantica P.A.Smirn.
Stipa austroaltaica Kotukhov
Stipa austroitalica Martinovský
Stipa austromongolica M.Nobis
Stipa badachschanica Roshev.
Stipa baicalensis Roshev.
Stipa balansae H.Scholz
Stipa × balkanabatica M.Nobis & P.D.Gudkova
Stipa barbata Desf.
Stipa barrancaensis F.A.Roig
Stipa basiplumosa Munro ex Hook.f.
Stipa bavarica Martinovský & H.Scholz
Stipa bomanii Hauman
Stipa borysthenica Klokov ex Prokudin – ostnica piaskowa
Stipa brachyptera Klokov
Stipa × brevicallosa M.Nobis
Stipa breviflora Griseb.
Stipa breviseta Caro & E.A.Sánchez
Stipa × brozhiana M.Nobis
Stipa bungeana Trin.
Stipa capillacea Keng
Stipa capillata L. – ostnica włosowata
Stipa caucasica Schmalh.
Stipa chingii Hitchc.
Stipa conferta Poir.
Stipa × consanguinea Trin. & Rupr.
Stipa cretacea P.A.Smirn.
Stipa × czerepanovii Kotukhov
Stipa daghestanica Grossh.
Stipa dasyphylla (Lindem.) Czern. ex Trautv.
Stipa dasyvaginata Martinovský
Stipa diastrophica F.A.Roig
Stipa dickorei M.Nobis
Stipa donetzica Chuprina
Stipa dregeana Steud.
Stipa drobovii (Tzvelev) Czerep.
Stipa durifolia Parodi ex Torres
Stipa × dzungarica M.Nobis
Stipa ehrenbergiana Trin. & Rupr.
Stipa endotricha Martinovský
Stipa × fallacina Klokov & Osychnyuk
Stipa × fallax M.Nobis & A.Nowak
Stipa gaubae Bor
Stipa × gegarkunii P.A.Smirn.
Stipa glareosa P.A.Smirn.
Stipa × gnezdilloi Pazij
Stipa gracilis Roshev.
Stipa grandis P.A.Smirn.
Stipa hans-meyeri Pilg.
Stipa henrardiana Parodi
Stipa henryi Rendle
Stipa × heptapotamica Golosk.
Stipa himalaica Roshev.
Stipa × hissarica M.Nobis
Stipa hoggarensis Chrtek & Martinovský
Stipa hohenackeriana Trin. & Rupr.
Stipa holosericea Trin.
Stipa iberica Martinovský
Stipa illimanica Hack.
Stipa iranica Freitag
Stipa isoldeae H.Scholz
Stipa issaevii Mussajev & Sadychov
Stipa juncea L.
Stipa juncoides Speg.
Stipa × kamelinii Kotukhov
Stipa karakabinica Kotukhov
Stipa karataviensis Roshev.
Stipa karjaginii Mussajev & Sadychov
Stipa kempirica Kotukhov
Stipa keniensis (Pilg.) Freitag
Stipa khovdensis L.Q.Zhao
Stipa kirghisorum P.A.Smirn. – ostnica kirgiska
Stipa klimesii M.Nobis
Stipa korshinskyi Roshev.
Stipa kotuchovii M.Nobis
Stipa krylovii Roshev.
Stipa lagascae Roem. & Schult. – ostnica olbrzymia
Stipa larisae Ostapko
Stipa leptogluma Pilg.
Stipa lessingiana Trin. & Rupr. – ostnica Lessinga
Stipa letourneuxii Trab.
Stipa lingua Junge
Stipa lipskyi Roshev.
Stipa longiplumosa Roshev.
Stipa macbridei Hitchc.
Stipa macroglossa P.A.Smirn.
Stipa magnifica Junge
Stipa × majalis Klokov
Stipa × manrakica Kotukhov
Stipa margelanica P.A.Smirn.
Stipa martinovskyi Klokov
Stipa mayeri Martinovský
Stipa media (Speg.) Caro
Stipa meridionalis F.M.Vázquez & Devesa
Stipa milleana Hitchc.
Stipa mongolorum Tzvelev
Stipa munroana Bor
Stipa nachiczevanica Mussajev & Sadychov
Stipa narynica M.Nobis
Stipa neaei Nees ex Steud.
Stipa nitens (Ball) Ball
Stipa novakii Martinovský
Stipa obtusa (Nees & Meyen) Hitchc.
Stipa offneri Breistr.
Stipa okmirii A.V.Dengubenko
Stipa orientalis Trin.
Stipa ovczinnikovii Roshev.
Stipa pachypus Pilg.
Stipa penicillata Hand.-Mazz.
Stipa pennata L. – ostnica piórkowata
Stipa petriei Buchanan
Stipa plumosa Trin.
Stipa pogonathera É.Desv.
Stipa polyclada Hack.
Stipa pontica P.A.Smirn.
Stipa przewalskyi Roshev.
Stipa × pseudocapillata Roshev.
Stipa × pseudomacroglossa M.Nobis
Stipa psylantha Speg.
Stipa pugionata Caro & E.A.Sánchez
Stipa pulcherrima K.Koch – ostnica powabna
Stipa pungens Nees & Meyen
Stipa purpurea Griseb.
Stipa rechingeri Martinovský
Stipa regeliana Hack.
Stipa richteriana Kar. & Kir.
Stipa rigidiseta (Pilg.) Hitchc.
Stipa roborowskyi Roshev.
Stipa rohmooiana Noltie
Stipa rosea Hitchc.
Stipa sareptana A.K.Becker
Stipa scholzii Valdés
Stipa scirpea Speg.
Stipa sczerbakovii Kotukhov
Stipa sicula Moraldo, la Valva, Ricciardi & Caputo
Stipa sosnowskyi Seredin
Stipa subaristata (Matthei) Caro & E.A.Sánchez
Stipa × subdrobovii M.Nobis & A.Nowak
Stipa subplumosa Hicken ex F.A.Roig
Stipa subsessiliflora (Rupr.) Roshev.
Stipa syreistschikowii P.A.Smirn.
Stipa × tadzhikistanica M.Nobis
Stipa × talassica Pazij
Stipa tianschanica Roshev.
Stipa tigrensis Chiov.
Stipa tirsa Steven
Stipa tortuosa É.Desv.
Stipa transcarpatica Klokov
Stipa trichoides P.A.Smirn. – ostnica włosista
Stipa turkestanica Hack.
Stipa × tzveleviana Kotukhov
Stipa × tzvelevii Ikonn.
Stipa ucrainica P.A.Smirn.
Stipa venusta Phil.
Stipa × zaissanica Kotukhov
Stipa zalesskyi Wilensky ex Grossh.
Stipa zeravshanica M.Nobis
Stipa zhadaensis L.Q.Zhao & K.Guo
Stipa zuvantica Tzvelev

Są to trawy o niskiej wartości pokarmowej. Skarmiane mogą być ewentualnie tylko za młodu. Niektóre gatunki wykorzystywane są w niektórych krajach do produkcji papieru i wykorzystywane są do celów dekoracyjnych^[4]. Niektóre zaliczane tu tradycyjnie i uprawiane gatunki są współcześnie przeklasyfikowane do odrębnych rodzajów. Dotyczy to np. ostnicy mocnej Stipa tenacissima współcześnie klasyfikowanej jako Macrochloa tenacissima oraz nasseli drobnokwiatowej (ostnicy drobnokwiatowej Stipa tenuissima) współcześnie klasyfikowanej jako Nassella tenuissima^[5]^[8].

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-26] (ang.).
[3]
Smithsonian Institution: Index Nominum Genericorum. [dostęp 2008-12-22]. (ang.).
[4]
MarianM. Falkowski MarianM. (red.), Trawy polskie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982, s. 424-425, ISBN 83-09-00593-8.
[5]
Stipa L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-03-27].
[6]
KatarzynaK. Krawczyk KatarzynaK. i inni, Plastid super-barcodes as a tool for species discrimination in feather grasses (Poaceae: Stipa), „Scientific Reports”, 8, 2018 [dostęp 2023-03-27].
[7]
KatarzynaK. Krawczyk KatarzynaK. i inni, Phylogenetic implications of nuclear rRNA IGS variation in Stipa L. (Poaceae), „Scientific Reports”, 7, 2017, DOI: 10.1038/s41598-017-11804-x [dostęp 2023-03-27].
[8]
ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 172, ISBN 978-83-62975-45-7.
[9]
Stipa Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-03-27].
[10]
Poaceae (grass family). [w:] Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-26]. (ang.).
[11]
Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[ruggiero-1] [1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] [2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-26] (ang.).

[3] [3]
Smithsonian Institution: Index Nominum Genericorum. [dostęp 2008-12-22]. (ang.).

[falkowski-4] [4]
MarianM. Falkowski MarianM. (red.), Trawy polskie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982, s. 424-425, ISBN 83-09-00593-8.

[powo-5] [5]
Stipa L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-03-27].

[krawczyk-6] [6]
KatarzynaK. Krawczyk KatarzynaK. i inni, Plastid super-barcodes as a tool for species discrimination in feather grasses (Poaceae: Stipa), „Scientific Reports”, 8, 2018 [dostęp 2023-03-27].

[nobis-7] [7]
KatarzynaK. Krawczyk KatarzynaK. i inni, Phylogenetic implications of nuclear rRNA IGS variation in Stipa L. (Poaceae), „Scientific Reports”, 7, 2017, DOI: 10.1038/s41598-017-11804-x [dostęp 2023-03-27].

[checklist-8] [8]
ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 172, ISBN 978-83-62975-45-7.

[china-9] [9]
Stipa Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-03-27].

[10] [10]
Poaceae (grass family). [w:] Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-26]. (ang.).

[autonazwa1-11] [11]
Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[1]

[2]

[3]

[9]

[10]

[11]

Wikiwand in your browser!

Ostnica

Wikiwand in your browser!

Morfologia

Systematyka

Zastosowanie

Przypisy