Organ ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Organ ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego – to:
- w wąskim znaczeniu: funkcjonariusz służb państwowych rozumianych ściśle (należących do służb mundurowych, w tym służb specjalnych, innych niż siły zbrojne), którego zadaniem jest wykrywanie i zwalczanie działań naruszających porządek publiczny lub zagrażających bezpieczeństwu ludności;
- w potocznym znaczeniu – służba mundurowa spoza sił zbrojnych, sama w sobie, jako całość;
- w szerokim znaczeniu – ww. funkcjonariusz służb państwowych, albo żołnierz w czynnej służbie wojskowej pełnionej w wyspecjalizowanej i wyodrębnionej służbie Sił Zbrojnych zapewniającej bezpieczeństwo i porządek (Żandarmerii Wojskowej) lub oddelegowany do pełnienia służby w wojskowych służbach specjalnych;
- w najszerszym znaczeniu:
- ww. funkcjonariusz służb państwowych, albo żołnierz Żandarmerii Wojskowej lub oddelegowany do wojskowych służb specjalnych;
- każdy inny organ administracji uprawniony do nakładania mandatów karnych lub administracyjnych kar porządkowych, a także do występowania jako oskarżyciel publiczny (np. kierownik, inspektor albo strażnik innych państwowych lub samorządowych służb, inspekcji i straży;
- pracownik umundurowanej formacji działającej w strukturach przedsiębiorcy wykonującego określoną działalność regulowaną, wykonujący funkcję takiego organu w ściśle określonych, pojedynczych przypadkach, na podstawie szczególnego upoważnienia ustawowego, np.:
- ustawa o transporcie kolejowym umożliwia zarządcy infrastruktury kolejowej lub ich grupie, po uzyskaniu zgody właściwych ministrów, powołanie formacji Straży Ochrony Kolei (SOK), posiadającej wspomniane uprawnienia, chroniącej także znajdujące się na obszarach kolejowych obiekty i instalacje podmiotów zarządzających infrastrukturą towarzyszącą, w szczególności dworce kolejowe we władaniu PKP S.A. - Oddziału Dworce Kolejowe, urządzenia sieci trakcyjnej utrzymywane przez operatora systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej PGE Energetyka Kolejowa, a także urządzenia sieci telekomunikacyjnej utrzymywane przez operatora telekomunikacyjnego PKP Telkol; przy czym w 2023 r. formacje takie osobno utrzymywały zaledwie dwie spółki kapitałowe, obydwie stanowiące część grupy kapitałowej PKP S.A., której spółką-matką jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa, a pozostałe udziały należą bezpośrednio do Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego; spółki te to:
- SOK PKP SKM-T sp.z o.o., której pracownicy patrolują większość obszaru kolejowego związanego z linią kolejową nr 250 i poruszające się po niej pociągi, a poza tym obszarem również pociągi SKM-T poruszające się po liniach PKP PLK oraz PKM);
- SOK PKP PLK S.A., której pracownicy patrolują obszary kolejowe ogólnokrajowej sieci kolejowej i poruszające się po nich pociągi;
- kapitan statku morskiego, w szczególności znajdującego się na wodach międzynarodowych, na mocy kodeksu morskiego oraz ustawy o bezpieczeństwie morskim posiada, bez względu na rodzaj armatora, wszelkie uprawnienia niezbędne do ochrony bezpieczeństwa i porządku na statku, w tym prawo do zastosowania niezbędnych środków zaradczych wobec każdej osoby przebywającej na statku, zagrażającej bezpieczeństwu podczas żeglugi, w tym środków przymusu bezpośredniego lub przymusowego odosobnienia;
- podobne uprawnienia posiada dowódca statku powietrznego podczas lotu, na mocy Prawa lotniczego.
- ustawa o transporcie kolejowym umożliwia zarządcy infrastruktury kolejowej lub ich grupie, po uzyskaniu zgody właściwych ministrów, powołanie formacji Straży Ochrony Kolei (SOK), posiadającej wspomniane uprawnienia, chroniącej także znajdujące się na obszarach kolejowych obiekty i instalacje podmiotów zarządzających infrastrukturą towarzyszącą, w szczególności dworce kolejowe we władaniu PKP S.A. - Oddziału Dworce Kolejowe, urządzenia sieci trakcyjnej utrzymywane przez operatora systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej PGE Energetyka Kolejowa, a także urządzenia sieci telekomunikacyjnej utrzymywane przez operatora telekomunikacyjnego PKP Telkol; przy czym w 2023 r. formacje takie osobno utrzymywały zaledwie dwie spółki kapitałowe, obydwie stanowiące część grupy kapitałowej PKP S.A., której spółką-matką jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa, a pozostałe udziały należą bezpośrednio do Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego; spółki te to:
Ten artykuł od 2015-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Nie mylić z: pojęciami organu ścigania (inaczej oskarżyciela publicznego) lub służby mundurowej. |
Organem takim nie jest natomiast podmiot publiczny nakładający karę umowną, w tym przewoźnik inny niż lotniczy lub morski, np. organizator publicznego transportu zbiorowego albo podwykonawca prywatny wykonujący na jego zlecenie zadania w zakresie nakładania na pasażerów środków publicznego transportu zbiorowego opłat dodatkowych stanowiący dorozumiane kary umowne szczególnego rodzaju za brak biletu lub dokumentu uprawniającego do podróży albo za inny czyn lub zachowanie zabronione regulaminem przewozów (nakładają je np. kontroler biletów, kierowca autobusu, konduktor, kierownik pociągu, motorniczy, kapitan statku żeglugi śródlądowej), gdyż opłaty te dochodzone są w postępowaniu cywilnym, a nie administracyjnym.