![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/17_2398_Book_illustrations_of_Historical_description_of_the_clothes_and_weapons_of_Russian_troops.jpg/640px-17_2398_Book_illustrations_of_Historical_description_of_the_clothes_and_weapons_of_Russian_troops.jpg&w=640&q=50)
Ordynans
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Ordynans – żołnierz, zazwyczaj szeregowy lub podoficer, pozostający w dyspozycji oficera, do wszelkiego rodzaju posług pomocniczych (na przykład utrzymanie w czystości munduru i butów, przenoszenie przedmiotów, sprzątanie kwatery i tym podobne).
![]() |
Nie mylić z: ordonans. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/17_2398_Book_illustrations_of_Historical_description_of_the_clothes_and_weapons_of_Russian_troops.jpg/320px-17_2398_Book_illustrations_of_Historical_description_of_the_clothes_and_weapons_of_Russian_troops.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Offiziersbursche.jpg/320px-Offiziersbursche.jpg)
W armii rosyjskiej nazywano tych żołnierzy „dieńszczykami”[1], w cesarskim wojsku austriackim „foryś”[2], a w tworzącym się Wojsku Polskim pocztowymi (łącznikami)[3].
Od 1921 roku przyjęła się francuska nazwa ordonance[4], czyli ordynans[3]. W żargonie żołnierskim byli nazywani fajfusami lub chałujami (na kresach). W kawalerii i artylerii konnej funkcję tę pełnili luzacy[3]. Zgodnie z rozkazem Ministra Spraw Wojskowych nr 9 z 1921 roku na ordynansów wybierano żołnierzy o ograniczonej zdolności zdrowotnej do służby wojskowej[3]. Ordynansami zostawali przeważnie żołnierze z mniejszości narodowych, o niskim cenzusie wykształcenia, ale z dużym zasobem tak zwanej zaradności życiowej[5].
Szeregowcy ci pełnili posługi osobiste u oficerów i ich rodzin. Występowali w umundurowaniu, więc nie wypadało im niańczyć dzieci w miejscach publicznych, wozić je w wózkach oraz nosić „zakupy” za żonami kadry, myć garnków, prać bielizny i tym podobnych[5]. Służba ordynansa polegała na utrzymaniu w czystości ciała, ubrania i mieszkania oficera, budzeniu go, żywieniu oraz kładzeniu spać. W razie potrzeby był posłańcem, powiernikiem i kucharzem[5]. Ordynans kapelana był także ministrantem[6].
Dawniej określenie ordynans oznaczało również rozkaz, polecenie wydane podwładnym w wojsku lub urzędzie[7], stąd pojęcie „oficer ordynansowy”, czyli przekazujący rozkazy dowódcy.