Loading AI tools
redukcja zróżnicowania w danym języku Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niwelacja dialektów (ang. dialect levelling, dialect leveling) – proces lingwistyczny polegający na redukcji zróżnicowania w danym języku. Polega na zbliżaniu się różnych gwar i zaniku różnic międzydialektalnych[1], zwłaszcza cech stereotypowych[2]. Jest konsekwencją fundamentalnych zmian we współczesnych społeczeństwach[3]. Następuje przede wszystkim w przypadku intensywnych kontaktów między użytkownikami rozmaitych dialektów, np. wskutek migracji[2].
W drodze procesów niwelacji struktura poszczególnych dialektów może przejmować cechy języka standardowego lub gwar sąsiadujących[4]. Niwelacja bywa wynikiem szerzenia języka standardowego (za pośrednictwem programów edukacyjnych i alfabetyzacji)[5] oraz celowego przestrzegania skodyfikowanych norm językowych[6]. Zanik dialektów na dużą skalę nastąpił np. w przypadku języka polskiego, którego użytkownicy w dużej mierze przeszli na dialekt ogólnopolski, porzucając silnie zróżnicowane gwary tradycyjne[7]. Języki standardowe zaczęły powstawać w XIX w., a do ich rozpropagowania i rozwoju piśmienności doszło jeszcze później[8].
Niekiedy za przyczynę niwelacji dialektalnej uznaje się wpływ mediów i zwiększone możliwości podróży. Czynniki te nie muszą jednak prowadzić do zaniku różnic gwarowych – przykładem jest angielszczyzna brytyjska, którą cechuje mnogość dialektów regionalnych, pomimo szerokiej obecności języka standardowego w telewizji i radiu. Zdarza się, że na terenach miejskich różnice dialektalne są uwydatniane w celu podkreślenia odrębności i tożsamości grupowej[9].
Niwelacja dialektalna może przyczynić się do zaniku dialektów tradycyjnych (wiejskich) i upowszechnienia mniej zrożnicowanych dialektów mainstreamowych (ang. mainstream dialects), obejmujących obszary miejskie[10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.