Loading AI tools
rodzaj leukocytów Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Neutrofil, granulocyt obojętnochłonny – rodzaj komórek układu odpornościowego. Neutrofile stanowią 50–75% leukocytów i najliczniejszą populację wśród granulocytów. Pełnią one zasadniczą rolę w działaniu układu immunologicznego nieswoistego i są pierwszą linią obrony organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Ich znaczenie polega głównie na zdolności do szybkiego reagowania, dzięki obecności odpowiednich receptorów na powierzchni komórki i możliwości bezpośredniego uruchomienia szeregu mechanizmów niszczących patogeny.
 Neutrofil (żółta komórka) fagocytujący laseczki wąglika (SEM) |
Neutrofile są produkowane w szpiku kostnym i uwalniane do krwi. Są fagocytami, które przede wszystkim występują w świetle naczyń krwionośnych. W odpowiedzi na szkodliwe dla organizmu czynniki, głównie infekcje bakteryjne, migrują szybko do miejsc zakażenia. Podążając za sygnałami chemotaktycznymi, przenikają przez ścianę naczyń i poprzez tkankę śródmiąższową docierają tam gdzie znajdują się patogeny i niszczą je. Zaczynają działanie już w początkowej, ostrej fazie zapalenia i stanowią główny składnik ropy, nadając jej białawo-żółtawą barwę.
Neutrofile pochodzą, jak wszystkie krwinki, od komórek macierzystych szpiku. Kolejnymi stadiami rozwojowymi są:
Zasadniczo neutrofile krążą we krwi do kilkunastu godzin, po czym ulegają apoptozie lub przechodzą do tkanek. W tkankach mogą przeżyć jeszcze od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin, po czym także ulegają apoptozie. Śmierć neutrofilów jest także nieuchronnym skutkiem ich aktywacji, zatem po wypełnieniu swych funkcji obronnych komórki te nie odnawiają zapasu białek bakteriobójczych, lecz giną.
Kształt i wielkość neutrofilów są względnie stałe – w stanie niepobudzonym mają kształt kulisty i średnicę od 12 do 15 mikrometrów. Kształt jądra komórkowego neutrofilów zależy od ich wieku. U dojrzałych neutrofili jest ono segmentowane i podzielone na 2–5 fragmentów, otaczających położoną w środku komórki centriolę. Ocenę procentową liczby płatów jądra wykorzystuje się do oceny intensywności produkcji neutrofilów i nazywa się tzw. liczbą (wzorem) Arnetha[1].
Chromatyna w jądrze jest wyraźnie podzielona na hetero- i euchromatynę, przy czym wzór jej kondensacji jest także dosyć charakterystyczny. Niezwykle ważne natomiast, nie tylko ze względów morfologicznych, ale również czynnościowych, są ziarnistości wewnątrzkomórkowe neutrofilów.
W cytoplazmie neutrofilów spotyka się trzy rodzaje ziarnistości:
Po pobudzeniu neutrofila dochodzi do uwolnienia ziarnistości do fagolizosomu, dzięki czemu zamknięte w nim mikroorganizmy mogą zostać zabite. Wiele mediatorów zawartych w ziarnistościach może się wydostawać na zewnątrz komórki, zaś ich wykrycie może być użyte w diagnostyce stanu zapalnego.
W walce z drobnoustrojami neutrofile wykorzystują 3 główne mechanizmy działania:
Żeby neutrofile mogły sprawnie działać, muszą być najpierw aktywowane. Aktywacja tych komórek zachodzi dwustopniowo, zaś jej oznaką jest zmiana kształtu komórki na dwubiegunowy, przy czym na jednym z biegunów wytwarzają się liczne pseudopodia (nibynóżki).
Pierwszym etapem aktywacji jest tzw. preaktywacja, która dopiero przygotowuje komórkę do dalszego działania. Preaktywacja jest wywoływana przez endogenne czynniki występujące w organizmie gospodarza, głównie cytokiny. Główną rolę odgrywają tutaj TNF-alfa oraz jedna z chemokin – CXCL8 (znana również pod nazwą Interleukina 8). CXCL8 poprzez receptory chemokin, które ulegają ekspresji w błonie komórkowej neutrofila, działają chemotaktycznie przemieszczając neutrofile z krwi do tkanek i w tkankach (np. do ogniska infekcji)[4].
Preaktywacja „uczula” komórkę na działanie innych związków, takich jak występujące jedynie w bakteriach N-formylowane peptydy bakteryjne. Przyłączenie się tych substancji powoduje w komórce wzrost stężenia wapnia, cAMP oraz 1,4,5-trisfosforanu inozytolu i diacyloglicerolu. Wszystkie te czynniki są wewnątrzkomórkowymi przekaźnikami informacji i wywołują zmianę kształtu komórki, jej ruch oraz umożliwiają zachodzenie opisanego poniżej procesu fagocytozy.
Jednym z głównych procesów, które umożliwiają eliminację patogenów przez neutrofile jest fagocytoza. Proces ten polega na pochłonięciu całych patogenów lub też dużych cząstek pochodzących w wyniku ich rozpadu i praktycznie całkowitym strawieniu ich we wnętrzu komórki. W ogólnym zarysie fagocytoza przebiega w ten sposób, że najpierw neutrofil przyłącza się do patogenu za pośrednictwem odpowiednich receptorów, po czym patogen jest pochłaniany i zamykany w pęcherzyku zwanym fagosomem. Z kolei do fagosomu przyłącza się lizosom, zawierający we wnętrzu enzymy umożliwiające rozkład patogenu, co skutkuje powstaniem fagolizosomu, w którym te procesy przebiegają. Zabicie patogenu jest ułatwiane dodatkowo wydzieleniem do fagolizosomu białek zawartych we wspomnianych już ziarnistościach – proces ten nosi nazwę degranulacji wewnątrzkomórkowej, dla odróżnienia od degranulacji zewnątrzkomórkowej, która polega na wydzieleniu zawartości ziaren do środowiska otaczającego komórkę. Dodatkowym i z wielu powodów niezwykle istotnym zjawiskiem jest wybuch tlenowy, polegający na tworzeniu reaktywnych form tlenu, głównie wolnych rodników, które są niezwykle silnymi substancjami o znaczeniu bakteriobójczym. Wybuch tlenowy jest indukowany aktywacją neutrofilów i stanowi dopełnienie działalności białek pochodzących z ziarnistości wewnątrzkomórkowych.
Receptory, które odgrywają zasadniczą rolę w procesie fagocytozy neutrofilów można podzielić na dwa rodzaje:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
