Mort pour la France
francuski termin prawniczy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
francuski termin prawniczy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mort pour la France (pol. poległy za Francję) – termin używany we francuskim systemie prawnym na określenie osób, które zginęły w służbie kraju. W wielu aktach prawnych z tego tytułu przysługują im bądź ich potomnym specjalne względy. Status poległego za Francję odnotowywany jest w dokumentach stanu cywilnego. Jego nadawanie reguluje prawo o rentach wojskowych i dla ofiar wojny (fr. Code des pensions militaires d’invalidité et des victimes de la guerre).
Zgodnie z intencją prawodawcy przywileje wynikające ze statusu poległego za ojczyznę mają stanowić moralne zadośćuczynienie, nagrodę i wyróżnienie dla „poległych na polu chwały”. Instytucję wprowadzono podczas I wojny światowej ustawą z 2 lipca 1915 roku, a następnie zmodyfikowano osobną ustawą z dnia 22 września 1922 roku[1].
Z tytułu przyznania statusu poległego za Francję przysługuje mu oraz jego rodzinie szereg przywilejów i praw, w tym także wydłużenie ochrony prawnoautorskiej do dzieł opublikowanych za życia o 30 lat względem ustawy obowiązującej pozostałych twórców. Wśród utworów objętych taką wydłużoną ochroną są prace m.in. takich artystów, jak Antoine de Saint-Exupéry, Irène Némirovsky czy Guillaume Apollinaire.
Termin ten jest zdefiniowany w artykułach L.488 i L.492 (bis) Kodeksu emerytur i rent wojskowych (Code des pensions militaires d’invalidité et des victimes de guerre)[2][3]. Status przysługuje jedynie osobom, co do których dowiedziono, że ich śmierć była bezpośrednią konsekwencją służby dla Francji w czasie konfliktu zbrojnego[3]. Obejmuje członków francuskich sił zbrojnych, którzy zginęli w walce, zmarli od ran lub chorób podczas służby wojskowej w czasie pierwszej i II wojny światowej, w wojnie koreańskiej, w Indochinach, Algierii, a także podczas walk w czasie odzyskiwania niepodległości przez Tunezję i Maroko[4]. Obejmuje także ofiary cywilne tych konfliktów zbrojnych oraz ofiary walk w innych konfliktach po 1905 roku[4][3].
Z inicjatywą nadania statusu poległego za Francję może wystąpić zarówno instytucja bądź jednostka wojskowa, jak i rodzina poległego lub nawet dowolna osoba chcąca z pobudek moralnych występować w jego imieniu[3].
Ustawa daje poległym za Francję m.in. prawo do indywidualnego pochówku na cmentarzu wojennym na koszt państwa (prawo nadane ustawą z dnia 29 grudnia 1915), wiecznego utrzymywania grobu, wpisania nazwiska poległego na pomnik poległych w jego rodzinnej miejscowości oraz tworzy związki wdów i sierot wojennych, którym przysługują specjalne renty[3]. Sieroty po poległych uzyskują status Podopiecznych narodu (fr. pupille de la nation) i z tego tytułu także przysługują im świadczenia[3]. Rodzinom zmarłych przysługuje także prawo do repatriacji ciała poległego i pochowania go z honorami wojskowymi na dowolnie wybranym cmentarzu na terenie Francji[3]. Rodzinie (wstępnym, zstępnym 1. i 2. stopnia oraz wdowie) raz w roku przysługuje także prawo do refundacji kosztów związanych z wizytą na grobie poległego, oficjalnie w dokumentach nazywanych pielgrzymką (fr. pèlerinage)[3].
Status Mort pour la France rozszerza także ochronę prawnoautorską dzieł poległych o dodatkowe 30 lat w stosunku do ochrony wynikającej z prawa obowiązującego w chwili ich śmierci.
We Francji, okres ochrony dzieł autorów, którzy zginęli za ojczyznę zwiększono o 30 lat w stosunku do ochrony prawnej wynikającej ze standardowego prawa autorskiego obowiązującego w chwili śmierci[5][6][7][8][3]. Dodatkowo bieg ochrony prawnej dla utworów zaczyna się 1 stycznia następującego po dacie śmierci autora. Dla pisarzy i kompozytorów, którym przyznano status poległych za Francję okres ochrony prawnoautorskiej wynosi więc:
Stąd dzieła pierwszych autorów uznanych za poległych za ojczyznę w roku 1914 trafiły do domeny publicznej 1 października 2009. Przykładowo dzieła zmarłego w 1918 roku Guillaume Apollinaire’a weszły do domeny publicznej 29 września 2013, to jest 94 lata i 272 dni po 1 stycznia 1919[9]. Z kolei dzieła Antoine de Saint-Exupéry’ego, którego uznano za zmarłego 31 lipca 1944, korzystać będą z ochrony prawnej jeszcze do 30 kwietnia 2033, to jest 88 lat i 120 dni od 1 stycznia 1945[10].
Lista twórców, którym pośmiertnie przyznano status poległych za Francję:
...
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
