![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Auschwitz_main_gate.jpg/640px-Auschwitz_main_gate.jpg&w=640&q=50)
Auschwitz-Birkenau
Zespół niemieckich obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i okolicach / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Monowitz?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Konzentrationslager Auschwitz, w szczególności KL Auschwitz I (Stammlager), KL Birkenau (Auschwitz II) i KL Monowitz (Auschwitz III) – zespół niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych[1] i obozu zagłady, działający w latach 1940–1945 w Oświęcimiu (niem. Auschwitz) i pobliskich miejscowościach; symbol Zagłady Żydów[2], nazywany też „fabryką śmierci”. Jako jedyny niemiecki obóz koncentracyjny został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO (1979) pod nazwą Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940–1945)[3][4]. W części obozu utworzono Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (1947), pomnik i instytucję kultury dokumentującą zbrodnie niemieckie w okupowanej Polsce.
![]() | |||
Typ | |||
---|---|---|---|
Odpowiedzialny | |||
Rozpoczęcie działalności |
1940 | ||
Zakończenie działalności |
1945 | ||
Terytorium |
Polska pod okupacją niemiecką (terytorium anektowane przez III Rzeszę – Prowincja Górny Śląsk) | ||
Miejsce | |||
Narodowość więźniów | |||
Liczba ofiar |
ponad 1 300 000 | ||
Liczebność personelu |
7000 SS-manów | ||
Komendanci | |||
Wyzwolony przez | |||
27 stycznia 1945 | |||
Upamiętnienie | |||
| |||
Strona internetowa |
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Typ |
kulturowy |
Spełniane kryterium |
VI |
Numer ref. | |
Region[infobox 2] |
Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę |
1979 |
![]() | |
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Bundesarchiv_B_285_Bild-04413%2C_KZ_Auschwitz%2C_Einfahrt.jpg/640px-Bundesarchiv_B_285_Bild-04413%2C_KZ_Auschwitz%2C_Einfahrt.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Child_survivors_of_Auschwitz.jpeg/640px-Child_survivors_of_Auschwitz.jpeg)
Nazwy Auschwitz, Birkenau i Monowitz są niemieckimi odpowiednikami polskich nazw Oświęcim, Brzezinka i Monowice, stosowanymi po agresji Niemiec na Polskę w 1939 roku i aneksji tych ziem przez III Rzeszę[5]. Oświęcim dekretem Hitlera z 8 października 1939 został wcielony do III Rzeszy i znalazł się w granicach tego co okupant nazywał Wielkimi Niemcami, w powiecie bielskim (Landkreis Bielitz) rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz) prowincji Górnego Śląska (Provinz Oberschlesien). W 1940 roku na tych terenach władze niemieckie utworzyły obóz przeznaczony początkowo do osadzania więźniów politycznych i opozycji, głównie Polaków. Rozbudowywany był potem stopniowo, ostatecznie stając się głównym miejscem masowej eksterminacji około 1,1 miliona Żydów z całej Europy, a także 140–150 tysięcy etnicznych Polaków, około 23 tysięcy Romów, około 12 tysięcy jeńców radzieckich oraz ofiar innych narodowości[6].