Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikołaj Szwan (ur. 29 października 1909 w Serednicy, zm. 28 stycznia 1999) – żołnierz Wojska Polskiego II RP i ludowego Wojska Polskiego, działacz społeczny.
 | |
 kapitan | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1931–1935, 1939, 1943–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
2 Pułk Strzelców Podhalańskich, |
| Stanowiska |
dowódca plutonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
            | |
Urodził się 29 października 1909 w Serednicy w rodzinie człopskiej jako syn Józefa i Katarzyny z domu Jarczak[1][2]. Ukończył siedem klas szkoły podstawowej i kurs[3]. W okresie czterech lat kształcił się w zawodzie drukarza w Krakowie[2]. Od 16 sierpnia 1928 do 14 kwietnia 1931 pracował w tamtejszych Zakładach Graficznych Tadeusza Bohdanowicza[4]. Odbył zasadniczą służbę wojskową w 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku od 15 kwietnia 1931 do 13 września 1932, a następnie służbę nadterminową od 14 września 1932 do 13 września 1935, pełniąc wówczas funkcję instruktora szkolenia[5][2]. Od 8 października 1935 był zatrudniony w Polskiej Spółce dla Przemysłu Gumowego w Sanoku jako wulkanizator[4].
Po wybuchu II wojny światowej 6 września 1939 został zmobilizowany do Wojska Polskiego[6][2]. Brał udział w kampanii wrześniowej na stanowisku dowódcy działu artylerii przeciwlotniczej[7]. Skierowany do DOK X w Przemyślu uczestniczył w walkach w rejonie tego miasta, a po 12 września Lwowa i Złoczowa, służąc artylerii przeciwlotniczej do 18 września 1939[8][2]. Po agresji ZSRR na Polskę został zesłany w głąb Związku Radzieckiego w okolice Archangielska[2]. Pracował przy wyrębie lasów jako cieśla-stolarz w okolicach Komi i w kołchozie koło Omska do 30 kwietnia 1943[6][2][9]. Tam z gazety dowiedział się o formowaniu polskiej armii w ZSRR[9]. Wyruszył w drogę i w 1943 został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR w Sielcach i wcielony do szeregów 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki[2][9], gdzie służył od 15 maja do 30 sierpnia 1943[10]. Początkowo był przydzielony do 2 pułku piechoty[7]. Później został skierowany do szkoły oficerskiej, 27 sierpnia 1943 mianowany chorążym i przydzielony do 1 pułku piechoty[10][7][2]. Został dowódcą 2 plutonu w 8 kompanii III batalionu i 1 września 1943 z 1 p.p. wyruszył na front[10][7][2]. Brał udział w bitwie pod Lenino (12–13 października 1943), podczas której koło wsi Trygubowa został ciężko ranny w obie nogi[11][12][2]. Z pola walki został wzięty do niewoli przez Niemców i trafił do szpitala w Orszy[13][2]. W lutym 1944 został stamtąd wywieziony i osadzony w Stalagu XI A koło Magdeburga, gdzie także przebywał na oddziale szpitalnym[13][2]. Łącznie po upływie 10 miesięcy skierowany do pracy w kamieniołomie w Halberstadt i przebywał tam do stycznia 1945[13][2]. W wyniku odmawiania pracy i prowadzonej agitacji został osadzony w Stalagu XI A w Altengrabow[2]. Tam był przetrzymywany wraz z oficerami radzieckimi, a u kresu wojny odzyskał wolność po wkroczeniu Armii Czerwonej 6 maja 1945[2][13]. W czerwcu 1945 zgłosił się do służby w ludowym Wojsku Polskim, gdzie otrzymał orzeczenie potwierdzające inwalidztwo wojenne[2]. Dosłużył stopnia starszego chorążego[14].
Wraz z żoną zamieszkał w Studniskach Dolnych i zajął się rolnictwem[2]. Od 16 lipca 1945 do 11 lutego 1950 był osadnikiem wojskowym w Lubaniu[6]. Po upływie pięciu lat powrócił do Sanoka i od 15 lipca 1950 do 30 czerwca 1968 pracował w Spółdzielni Inwalidów „Spójnia” na stanowisku referenta do spraw kadr[6][2]. Był działaczem Związku Inwalidów Wojennych (był prezesem oddziału w Sanoku od 1 listopada 1956 do 28 kwietnia 1965[6], sekretarzem technicznym od 29 kwietnia 1965[15], członkiem zarządu Okręgu w Rzeszowie od 1 listopada 1961 do 22 listopada 1969[6], zastępcą członka zarządu Okręgu od 23 listopada 1969[6], sekretarzem komisji socjalnej w Okręgu od 16 sierpnia 1970[6], prezesem honorowym oddziału ZiW), Ligi Obrony Kraju (członek prezydium zarządu powiatowego o 15 kwietnia 1958)[6][2], Samorządu Mieszkańców[2]. Współtworzył sanocki oddział Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów w 1960[16]. Był też organizatorem i od stycznia 1959 do 17 listopada 1967 pierwszym prezesem Rady Powiatu Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Sanoku[6], w latach 90. członek zarządu rejonowego[17][18]. Był przewodniczącym Komitetu Blokowego nr 5 w Sanoku od 30 maja 1958[6]. Był działaczem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[2][19]; w oddziale powiatowym w Sanoku ZBoWiD 7 grudnia 1958 został wybrany zastępcą członka komisji rewizyjnej[20], 12 marca 1961 członkiem komisji rewizyjnej[21], od 1 stycznia 1961 do 30 października 1966 członkiem zarządu oddziału powiatowego[6], od 31 października 166 był sekretarzem koła miejskiego[6], 6 lutego 1966 został członkiem zarządu (w toku zmian w nomenklaturze z 1964 oddział powiatowy został zastąpiony oddziałem)[22], ponownie 23 maja 1971[23]. W 1962 utworzył w Sanoku terenowe koło Polskiego Związku Niewidomych[24]. Od 1 stycznia 1961 do 16 listopada 1964 był członkiem egzekutywy POP Terenowa w Sanoku[6]. Od 1964 był sekretarzem koła PZN w Sanoku[6]. Pełnił też funkcję ławnika sądowego[6]. W 1979 otrzymał zaświadczenie kombatanta[3]. Był członkiem powstałej w 1982 organizacji kombatanckiej Środowisko Polaków–Byłych Żołnierzy Armii Radzieckiej na obszar województwa krośnieńskiego z siedzibą w Sanoku[25]. Należał do PZPR[3]. Przed 1963 awansowany na stopień kapitana[3].
Zmarł 28 stycznia 1999[26][27]. Jego żoną była Helena (1912–2002)[28]. Oboje zostali pochowani na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[29]. Mieli dwóch synów i dwie córki (wszyscy ukończyli szkoły wyższe)[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
