Michaił Łoris-Mielikow

Michaił Łoris-Mielikow
Михаил Лорис-Меликов
	generał adiutant
Data i miejsce urodzenia	21 października 1824 ; Tbilisi
Data śmierci	24 grudnia 1888
	Przebieg służby
Lata służby	1843–1883
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego
Jednostki	Lejb-Gwardyjski Grodzieński Pułk Huzarów, Tereckie wojsko kozackie
Główne wojny i bitwy	wojna kaukaska, wojna krymska, wojna rosyjsko-turecka (1877–1878)

Michaił Łoris-Mielikow
	; Portret z 1888 r. pędzla Iwana Ajwazowskiego
Pełne imię i nazwisko	Michaił Tariełowicz Łoris-Mielikow
Data i miejsce urodzenia	19 października?/31 października 1824 ; Tyflis, gubernia gruzińska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1888 ; Nicea, Francja
	minister spraw wewnętrznych Imperium Rosyjskiego
Okres	od 6 sierpnia 1880; do 4 maja 1881
Poprzednik	Lew Makow
Następca	Nikołaj Ignatjew
	Multimedia w Wikimedia Commons

Michaił Tariełowicz Łoris-Mielikow^{[uwaga 1]} (ur. 19 października^?/31 października 1824 w Tyflisie, zm. 24 grudnia 1888 w Nicei^[1]) – rosyjski wojskowy i polityk pochodzenia ormiańskiego, minister spraw wewnętrznych Imperium Rosyjskiego w latach 1880–1881, generał kawalerii.

Szybkie fakty Pełne imię i nazwisko, Data i miejsce urodzenia ...

Zamknij

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data śmierci ...

Zamknij

Generał-gubernator charkowski

5 kwietnia 1879 został mianowany tymczasowym generał-gubernatorem guberni charkowskiej. Swoją nominację zawdzięczał wyróżnieniu się w wojnie rosyjsko-tureckiej. Razem z nim stanowiska tymczasowym gubernatorów petersburskiego i odeskiego mianowano Josifa Hurkę i Eduarda Totlebena. Zadaniem nowo nominowanych urzędników było zwalczanie nielegalnego ruchu rewolucyjnego, toteż otrzymali oni szerokie prerogatywy: prawo aresztowania, kierowania przed sąd wojskowy i deportowania każdego podejrzanego oraz dowolnego zawieszania druku czasopism^[2].

12 lutego 1880 nominowany na przewodniczącego Najwyższej Komisji Zarządzającej do Spraw Zachowania Ładu Państwowego. W ramach jej działalności wydał odezwę do narodu, apelując o przywrócenie porządku, co miało służyć dalszemu pokojowemu rozwojowi kraju^[3]. Ujednolicono również kompetencje generał-gubernatorów i ustalono sposób ich współpracy z Komisją^[3]. Już po ośmiu dniach od podjęcia pracy przewodniczącego Komisji Łoris-Mielikow został na ulicy zaatakowany przez Ippolita Młodieckiego^{[uwaga 2]}^[3].

Minister spraw wewnętrznych

W sierpniu 1880 mianowany ministrem spraw wewnętrznych^[1]. Jego nominacja nastąpiła po próbie wysadzenia Pałacu Zimowego przez Stiepana Chałturina, działacza Narodnej Woli. Na naradzie z udziałem cara Aleksandra II, w czasie której omawiano ewentualną zmianę kursu politycznego w związku z kolejnym zamachem, Łoris-Mielikow przedstawił najbardziej spójny plan^[3]. Jak pisze Bazylow:

proponował skupienie całej władzy w rękach jednego człowieka, który by ciesząc się absolutnym zaufaniem monarchy umiał jednocześnie kultywować zasady silnej ręki i nieodzowne w danej chwili zasady pewnego liberalizmu^[3]

Aleksander II natychmiast zdecydował o powierzeniu mu stanowiska ministra spraw wewnętrznych, jak również powierzeniu kilku innych tek ministerialnych liberałom^[4]. Okres sprawowania przez niego tegoż urzędu określany jest w literaturze mianem "dyktatury serca", zaś polityka Łorisa-Mielikowa – "polityką wilczej paszczy i lisiego ogona"^[3].

W okresie urzędowania Łorisa-Mielikowa doszło do liberalizacji polityki wewnętrznej: ograniczono budżet tajnej policji, zredukowano liczbę skazywanych na deportację, ożywił się ruch ziemski, III Oddział Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości^{[uwaga 3]} zmieniono w departament policji państwowej. Na przełomie lat 1880/1881 minister, wobec powodzenia wcześniejszych działań, przystąpił do wdrażania dalej idących projektów politycznych^[5]. Najważniejszy z nich zakładał włączenie przedstawicieli społeczeństwa (częściowo wskazanych przez cara, częściowo zaś wytypowanych w wyborach) w dyskusji nt. reform finansów państwa i reformy administracyjnej^[4]. Wymienieni przedstawiciele – urzędnicy carscy oraz delegaci miast i ziemstw – mieli utworzyć Komisję Ogólną^[6], zaś 10-15 najwybitniejszych wejść do Rady Państwa^[7]. Kolejnym krokiem miało być przekonanie Aleksandra II do wprowadzenia w Rosji konstytucji^[6]. Nie zamierzał przy tym zrezygnować ze zwalczania podziemnych organizacji rewolucyjnych^[8].

1 marca 1881^{[uwaga 4]} projekty utworzenia Komisji Ogólnej za godne rozważenia uznał Aleksander II, jednak jeszcze tego samego dnia padł ofiarą zamachu Narodnej Woli^[4]. Łoris-Mielikow miał nadzieję, że politykę zamordowanego cara będzie kontynuował jego syn, jednak Aleksander III całkowicie zmienił kurs^[9]. Polityka Łorisa-Mielikowa (podał się do dymisji 29 kwietnia 1881) została zarzucona na rzecz konserwatyzmu, którego głównym teoretykiem był Konstantin Pobiedonoscew^[10].

[U 1]
W polskiej literaturze przedmiotu rozpowszechniona jest także niedokładna transliteracja Loris-Mielikow. Por. Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 12.. Występuje również jako Michaił Loris-Melikow np. Michaił Heller, Historia Imperium Rosyjskiego, 2000, ISBN 83-05-13167-X. i Michaił Lorys-Mielikow (Jan Kucharzewski Od białego caratu do czerwonego, tom 1–7, Warszawa 1923–1935, Wyd. Kasy im Mianowskiego), Wyd. I powojenne pod red. nauk. Andrzeja Szwarca i Pawła Wieczorkiewicza. Warszawa 1998-2000 Wydawnictwo Naukowe PWN, ISBN 83-01-12453-9)
[U 2]
Nie miał on związków z Narodną Wolą, chociaż organizacja ta, w oświadczeniu odnoszącym się do zamachu, stwierdziła, że Młodiecki był socjalistą-rewolucjonistą. Por. Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 130.
[U 3]
Tj. tajną policję.
[U 4]
Data według obowiązującego w Imperium Rosyjskim starego stylu.

[1]
Михаил Тариелович Лорис-Меликов
[2]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 82.
[3]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 126-130.
[4]
Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 398. ISBN 978-83-233-2615-1.
[5]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 132–133.
[6]
Heller M.: Historia Imperium Rosyjskiego. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 609. ISBN 978-83-05-13522-1.
[7]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 163.
[8]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 134.
[9]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 208.
[10]
Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 406. ISBN 978-83-233-2615-1.

[1] [U 1]
W polskiej literaturze przedmiotu rozpowszechniona jest także niedokładna transliteracja Loris-Mielikow. Por. Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 12.. Występuje również jako Michaił Loris-Melikow np. Michaił Heller, Historia Imperium Rosyjskiego, 2000, ISBN 83-05-13167-X. i Michaił Lorys-Mielikow (Jan Kucharzewski Od białego caratu do czerwonego, tom 1–7, Warszawa 1923–1935, Wyd. Kasy im Mianowskiego), Wyd. I powojenne pod red. nauk. Andrzeja Szwarca i Pawła Wieczorkiewicza. Warszawa 1998-2000 Wydawnictwo Naukowe PWN, ISBN 83-01-12453-9)

[5] [U 2]
Nie miał on związków z Narodną Wolą, chociaż organizacja ta, w oświadczeniu odnoszącym się do zamachu, stwierdziła, że Młodiecki był socjalistą-rewolucjonistą. Por. Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 130.

[7] [U 3]
Tj. tajną policję.

[12] [U 4]
Data według obowiązującego w Imperium Rosyjskim starego stylu.

[hrono-2] [1]
Михаил Тариелович Лорис-Меликов

[3] [2]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 82.

[baz126-4] [3]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 126-130.

[ria398-6] [4]
Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 398. ISBN 978-83-233-2615-1.

[8] [5]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 132–133.

[hel609-9] [6]
Heller M.: Historia Imperium Rosyjskiego. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 609. ISBN 978-83-05-13522-1.

[10] [7]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 163.

[11] [8]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 134.

[13] [9]
Bazylow L.: Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878–1881. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 208.

[14] [10]
Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 406. ISBN 978-83-233-2615-1.

[uwaga 1]

[1]

[2]

[3]

[uwaga 2]

[4]

[uwaga 3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[uwaga 4]

[9]

[10]

Generał-gubernator charkowski

Minister spraw wewnętrznych

Wikiwand in your browser!

Michaił Łoris-Mielikow

Generał-gubernator charkowski

Minister spraw wewnętrznych

Wikiwand in your browser!

Życiorys

Uwagi

Przypisy

generał adiutant
Data i miejsce urodzenia	21 października 1824 Tbilisi
Data śmierci	24 grudnia 1888
Przebieg służby
Lata służby	1843–1883
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego
Jednostki	Lejb-Gwardyjski Grodzieński Pułk Huzarów, Tereckie wojsko kozackie
Główne wojny i bitwy	wojna kaukaska, wojna krymska, wojna rosyjsko-turecka (1877–1878)