Morszczuk zwyczajny

Morszczuk zwyczajny^[3], morszczuk^[4], morszczuk europejski^[5], morszczuk wielkooki^[6] (Merluccius merluccius) – gatunek morskiej ryby dorszokształtnej z rodziny morszczukowatych (Merlucciidae). Jest poławiana gospodarczo.

Morszczuk zwyczajny

Merluccius merluccius[1]
(Linnaeus, 1758)
Morszczuk zwyczajny (Merluccius merluccius)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	dorszokształtne
Rodzina	morszczukowate
Rodzaj	Merluccius
Gatunek	morszczuk zwyczajny
Synonimy Gadus byrkelange Walbaum, 1792 Gadus merluccius Linnaeus, 1758 Gadus ruber Lacepède, 1803 Hidronus marlucius Minding, 1832 Hydronus marlucius Minding, 1832 Merluccius argentatus Günther, 1862 Merluccius esculentus Risso, 1827 Merluccius linnei Malm, 1877 Merluccius smiridus Rafinesque, 1810 Merluccius vulgaris Fleming, 1828 Merlucius ambiguus Lowe, 1841 Merlucius esculentus Risso, 1827 Merlucius lanatus Gronow, 1854 Merluccius merluccius atlanticus Cadenat, 1950 Merluccius merluccius mediterraneus Cadenat, 1950 Merluccius smiridus Rafinesque, 1810 Merluccius vulgaris Fleming, 1828 Merlucius sinuatus Swainson, 1838 Molva byrkelange (Walbaum, 1792) Onus riali Rafinesque, 1810 Trachinoides maroccanus Borodin, 1934 Trachinoides moroccanus Borodin, 1934
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Występowanie

Wschodni Ocean Atlantycki, szelf kontynentalny na głębokościach od 70 do 1000 m, Morze Śródziemne oraz wzdłuż południowych wybrzeży Morza Czarnego. Forma śródziemnomorska jest określana nazwą morszczuk śródziemnomorski^[5] (M. merluccius mediterraneus^[7]), a atlantycka – morszczuk atlantycki^[5] (M. merluccius atlanticus^[7]).

Opis

Ciało wydłużone, dwie płetwy grzbietowe (druga dwudzielna, długa), płetwa odbytowa o kształcie podobnym do płetwy grzbietowej, duży otwór gębowy, wyraźna linia boczna, duże oczy. Skóra pokryta drobnymi łuskami. Grzbiet stalowo-szary, boki nieco jaśniejsze, brzuch srebrzysto-biały. Osiąga przeciętną długość do 100 cm, maksymalnie 140 cm oraz masę ciała odpowiednio 10–15 kg. Młode żywią się krylem, a dorosłe – rybami i kałamarnicami. Preferowanym przez nie gatunkiem jest błękitek (Micromesistius poutassou).

Wartości odżywcze

Wartość odżywcza Morszczuk świeży (100 g)
Wartość energetyczna 374 kJ (89 kcal) Białka 17,2 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 37% 37% 37% 37% M 31% 31% 31% 31% Węglowodany 0 g Tłuszcze 2,2 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 0,54 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 0,65 g Wielonienasycone 0,75 g omega-3 0,64 g α-Linolenowy (ALA) 0,04 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,6% 3,6% 3,6% 3,6% M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% omega-6 0,11 g Linolowy (LA) 0,04 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,3% 0,3% 0,4% 0,4% M 0,2% 0,2% 0,3% 0,3% Woda 79,4 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,9% 2,9% 2,9% 2,9% M 2,2% 2,2% 2,2% 2,2%			Witaminy Witamina C 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Tiamina (B1) 0,1 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 9,1% 9,1% 9,1% 9,1% M 8,3% 8,3% 8,3% 8,3% Ryboflawina (B2) 0,2 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 18% 18% 18% 18% M 15% 15% 15% 15% Niacyna (B3) 3 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 21% 21% 21% 21% M 19% 19% 19% 19% Witamina B6 0,18 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 14% 14% 12% 12% M 14% 14% 11% 11% Foliany 0,008 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% M 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% Kobalamina (B12) 0,001 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 42% 42% 42% 42% M 42% 42% 42% 42% Witamina A 0,01 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,4% 1,4% 1,4% 1,4% M 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% Witamina D 0,0001 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,7% 0,7% 0,7% 0,5% M 0,7% 0,7% 0,7% 0,5% Witamina E 0,4 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,7% 2,7% 2,7% 2,7% M 2,7% 2,7% 2,7% 2,7% Makroelementy Fosfor 142 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 20% 20% 20% 20% M 20% 20% 20% 20% Wapń 41 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,1% 4,1% 3,4% 3,4% M 4,1% 4,1% 4,1% 3,4% Magnez 23 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 7,4% 7,2% 7,2% 7,2% M 5,8% 5,5% 5,5% 5,5% Potas 270 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,7% 5,7% 5,7% 5,7% M 5,7% 5,7% 5,7% 5,7% Sód 100 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,7% 6,7% 7,7% 8,3% M 6,7% 6,7% 7,7% 8,3% Mikroelementy Jod b.d. mg Żelazo 0,5 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,8% 2,8% 6,3% 6,3% M 6,3% 6,3% 6,3% 6,3% Miedź 0,03 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,3% 3,3% 3,3% 3,3% M 3,3% 3,3% 3,3% 3,3% Cynk 0,3 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,8% 3,8% 3,8% 3,8% M 2,7% 2,7% 2,7% 2,7% Mangan 0,02 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% M 0,9% 0,9% 0,9% 0,9%
Dane liczbowe na podstawie: [8] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[9]

Przypisy

1. Merluccius merluccius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. Merluccius merluccius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
3. G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970. Brak numerów stron w książce
4. Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny. Brak numerów stron w książce
5. Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991. Brak numerów stron w książce
6. Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1638/2001 z dnia 24 lipca 2001 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2597/95 w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na niektórych obszarach, innych niż Atlantyk Północny, danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. [dostęp 2012-11-07].
7. RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 października 2012 [dostęp 2012-10-26] (ang.).
8. Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 257. ISBN 978-83-200-5311-1.
9. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.). Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976. Brak numerów stron w książce
• Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2. Brak numerów stron w książce

Encyklopedie internetowe (takson):

• Britannica: animal/Merluccius-merluccius
• SNL: lysing_-_fiskeart

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 208465
• GBIF: 2415643
• identyfikator iNaturalist: 118603
• ITIS: 164795
• NCBI: 8063
• identyfikator taksonu Fossilworks: 301389
• CoL: 3ZV78