Maria Teresa Josefa de Borbón y Vallabriga, XV hrabina Chinchón i I markiza de Boadilla del Monte, dama Królewskiego Orderu Królowej Marii Ludwiki – hiszpańska arystokratka należąca do rodziny królewskiej z dynastii Burbonów, żona Manuela Godoya.
 Portret hrabiny Chinchón pędzla Francisca Goi, 1800 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
 | |
Dzieciństwo
Ojcem Marii Teresy był infant Ludwik Antoni (1727–1785), jeden z synów króla Filipa V i młodszy brat panującego od 1759 króla Karola III. Przeznaczono dla niego karierę eklezjastyczną – już w wieku 8 lat został arcybiskupem Toledo i tym samym prymasem Hiszpanii. W 1754 porzucił jednak stan duchowny, a w 1776 ożenił się z Marią Teresą de Vallabriga, aragońską szlachcianką. Karol III obawiał się, że dzieci jego brata mogłyby zgłaszać pretensje do hiszpańskiego tronu. Według prawa wprowadzonego przez Filipa V tron mogło dziedziczyć jedynie potomstwo urodzone i wychowane w Hiszpanii, a syn i następca Karola III urodził się w Neapolu. Król udzielił zgody na małżeństwo infanta z Marią Teresą, jednocześnie uznając je za morganatyczne. Stosując uchwaloną na tę okazję sankcję pragmatyczną o nierównych małżeństwach z 1776, wydalił parę z dworu i stolicy. Odebrano im również prawo do używania nazwiska i herbu Burbonów, a ewentualne dzieci miały nosić nazwisko matki[1].
Maria Teresa była drugim dzieckiem infanta i Marii Teresy de Vallabriga, miała starszego brata Ludwika Marię i młodszą siostrę Marię Ludwikę. Urodziła się 20 listopada 1780 w pałacu hrabiego Altamiry w Velada w prowincji Toledo, mimo że jej rodzina na stałe mieszkała w Arenas de San Pedro. Matka Marii Teresy wybrała inne miejsce na poród, gdyż w swoim domu straciła syna tuż po narodzinach. Została ochrzcona w kościele parafialnym w Velada. Jako pierwsze zapisano nazwisko matki – Vallabriga[2].
Wychowała się z dala od królewskiego dworu, jednak ich dom był ważnym centrum kultury – Ludwik Antoni i jego żona skupiali wokół siebie wielu utalentowanych malarzy, pisarzy i muzyków, nad którymi sprawowali mecenat[3]. W wieku 3 lat została sportretowana przez Goyę na obrazie Portret Marii Teresy Burbon y Vallabriga. Pomimo że dwór infanta funkcjonował na wygnaniu, królewski protokół był przestrzegany. W pałacu pracowała liczna służba – świta została uwieczniona na portrecie Goi Rodzina infanta don Luisa, na którym Maria Teresa z ciekawością przygląda się pracy malarza[4].
Ludwik Antoni zmarł w 1785, z rozkazu Karola III dzieci zostały odebrane matce i wysłane do Toledo. Maria Teresa i jej siostra trafiły do klasztoru św. Klemensa, miały wtedy odpowiednio 5 i niecałe 3 lata. Edukacją ich brata zajął się toledański kardynał Lorenzana. Król Karol III zaplanował życie klasztorne dla wszystkich dzieci brata, eliminując w ten sposób ich potencjalne roszczenia do tronu i możliwość posiadania prawnego potomstwa[5].
Rehabilitacja
Krótko po wstąpieniu na tron Karola IV oraz jego małżonki Marii Ludwiki Parmeńskiej, rodzina Marii Teresy została zrehabilitowana. W 1797 królowa Maria Ludwika zaaranżowała małżeństwo Marii Teresy ze swoim faworytem i pierwszym ministrem króla, Manuelem Godoyem, aby w ten sposób podnieść jego status społeczny. Brat Marii Teresy, Ludwik Maria prowadził negocjacje z koroną na temat warunków jej małżeństwa[6], dzięki którym rodzeństwo Vallabriga odzyskało tytuły i liczne przywileje utracone przez małżeństwo ojca[7].
Wprawdzie hrabina nie miała wpływu na wybór męża i musiała zaakceptować decyzję królowej, jednak to małżeństwo było dla niej bardzo korzystne. Związek z Godoyem pozwolił jej rodzinie odzyskać liczne przywileje utracone przez małżeństwo ojca z arystokratką bez królewskiego pochodzenia, takie jak używanie nazwiska i herbu Burbonów. Hrabina stała się pełnoprawnym członkiem rodziny królewskiej i najważniejszą damą w państwie po królowej Marii Ludwice[2][8]. Po rehabilitacji rodzinny i odzyskaniu tytułu infanta brat Marii Teresy został kardynałem Toledo. Jednocześnie zrzekł się tytułu hrabiego Chinchón, który przeszedł na Marię Teresę[9]. Goya ponownie sportretował hrabinę w 1800, kiedy była zamężna i spodziewała się pierwszego dziecka[4].
Hrabina nie była w swoim związku szczęśliwa, nie mogła znieść ubliżających jej licznych zdrad, z którymi mąż się nie ukrywał. Godoy, również zmuszony do małżeństwa przez królową, nie odnosił się do żony z szacunkiem. Hiszpański polityk i człowiek oświecenia Gaspar Melchor de Jovellanos dał wyraz swojemu zgorszeniu, kiedy zaproszony przez Godoya na kolację zobaczył go siedzącego przy stole z żoną po jednej stronie i wieloletnią kochanką Pepitą Tudó po drugiej[2].
Wojna niepodległościowa
17 marca 1808 na obrzeżach Madrytu wybuchły zamieszki w Aranjuez spowodowane polityką Godoya, która doporowadziła do francuskiej inwazji na Półwysep Iberyjski. Godoy został aresztowany, a Karol IV abdykował na rzecz syna, Ferdynanda VII. Nieszczęśliwa w małżeństwie Maria Teresa porzuciła męża i córkę Carlotę, i przeniosła się do Toledo pod opiekę brata. 2 maja 1808 wybuchło ludowe powstanie przeciwko francuskim najeźdźcom, następnie Ferdynand VII abdykował na rzecz Napoleona, a ten na rzecz swojego brata Józefa[5].
W lipcu 1808 Hiszpanie wygrali bitwę pod Bailén, a w sierpniu odbili Madryt. W 1809 Napoleon ponownie zajął cały półwysep oprócz Kadyksu, chronionego przez angielską i hiszpańską flotę. Maria Teresa i jej brat uciekli z Toledo do Kadyksu, gdzie działała opozycja[5].
Po powrocie Ferdynanda VII do kraju i przywróceniu monarchii absolutnej Maria Teresa wyjechała do Francji[2]. Zmarła w 1828 roku w Paryżu na raka macicy, którego zdiagnozowano kilka miesięcy wcześniej. Zaledwie kilka dni po jej śmierci Manuel Godoy poślubił swoją kochankę Pepitę Tudó.
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
