Męcina
wieś w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Męcina – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Limanowa[4][5].
| wieś | |
 Nowy kościół w Męcinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2013) |
3248[1] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-654[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KLI |
| SIMC |
0438825 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Limanowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
 49°40′44″N 20°33′02″E[3] | |
| Strona internetowa | |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Męcina. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0438831 | Biały Dwór | część wsi |
| 0438848 | Bobrówka | część wsi |
| 0438854 | Bukowiec | część wsi |
| 0438860 | Dębina | część wsi |
| 0438877 | Łęgi | część wsi |
| 0438883 | Miczaki Dolne | część wsi |
| 0438890 | Miczaki Górne | część wsi |
| 0438908 | Paszkowiec | część wsi |
| 0438914 | Podgórze | część wsi |
| 0438920 | Podlesie | część wsi |
| 0438937 | Podwysokie | część wsi |
| 0438943 | Szczepieniec | część wsi |
| 0438950 | Wygoniska | część wsi |
| 0438966 | Zadziele | część wsi |
| 0438972 | Zagórze | część wsi |
| 0438989 | Zakrętek | część wsi |
Męcina leży u podnóży Pasma Łososińskiego i grzbietu Litacza[6], w środkowym biegu potoku Smolnik (dopływu Dunajca), przy drodze powiatowej nr 1551K Limanowa – Chełmiec[7][8][9]. Przez miejscowość przebiega linia kolejowa nr 104 Chabówka - Nowy Sącz[10].
Miastem położonym najbliżej Męciny jest Limanowa - 9,7 km. Odległość w linii prostej do Nowego Sącza wynosi 13,7 km, a do Starego Sącza 14 km[11].
Szlak żółty prowadzi do grzbietu Pasma Łososińskiego (na Jaworz).
Najstarsze ślady działalności człowieka na tym terenie udokumentowane są pomiędzy Męciną i Pisarzową. Wykopaliska archeologiczne ujawniły tu cmentarzyska urnowe z czasów kultury łużyckiej, która na ziemiach polskiej trwała w okresie 1300–400 r. p.n.e.[6]
Pierwsze wzmianki o wsi rycerskiej Męcina pochodzą ze świętopietrza z 1326 i dotyczą miejscowej parafii[7].
Pod koniec XVI w. Męcina dzieliła się na Niżną i Wyżną, rządziły tu rody szlacheckie Krzeszów i Marcinkowskich. W połowie XVI w. dziedzic Męciny Sebastian Krzesz popadł w spór z miejscowym proboszczem, który rychło przemienił się w otwarty konflikt[12]. Zwycięsko z tej batalii wyszedł Krzesz, który ostatecznie wygnał księdza, zagarnął jego majątek, poniszczył księgi parafialne, a na miejsce kazał sprowadzić dwóch kaznodziejów braci polskich. W świątyni zamiast ołtarzy ustawiono zwykły drewniany krzyż[6]. W okresie reformacji kościół służył miejscowemu zborowi braci polskich.
Dopiero w 1605 r. na miejsce przybył nowy ksiądz katolicki, który swoją posługę musiał rozpocząć od remontu kościoła, w czym pomógł finansowo kolejny dziedzic z rodu Krzeszów – Stanisław, który nawrócił się na katolicyzm[6].
W XIX w. proboszczem w Męcinie był ksiądz Wincenty Wąsikiewicz, badacz kultury ludowej, autor książek i opracowań ludoznawczych. W tym okresie w Męcinie było kilka dworków szlacheckich i folwarków. W Męcinie Dolnej na dworze zwanym "Białym" (dziś teren naprzeciw szkoły) w XIX w. gospodarowała rodzina Gostkowskich, natomiast blisko Kłodnego był dwór zwany "Bobrówką" (dziś pozostały po nim 2 niewielkie spichlerzyki). W Męcinie Górnej był w XIX w. dwór zwany "Dębiną" (ok. 1 km od kościoła, w górę wsi, po prawej stronie drogi do Pisarzowej), w którym również gospodarzyła inna gałąź rodziny Gostkowskich.
Po wojnie Męcina zasłynęła w całym kraju i poza jego granicami dzięki wytwórni kijów hokejowych Bronisława Smolenia. Bronisław Smoleń był inicjatorem budowy szkoły w Męcinie i wielu innych akcji społecznych. Na ścianie szkoły znajduje się tablica poświęcona jego osobie, odsłonięta 1 września 1997 r[13].
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[14].
- Kościół parafialny pw. św. Antoniego, otoczenie, drzewostan.
Kościół pochodzi z końca XVII wieku, drewniany, budowany na zrąb, z wieżą konstrukcji słupowej. Wewnątrz zachowała się belka tęczowa z barokowym krucyfiksem, chór muzyczny o wykroju i profilach barokowych. Pod ołtarzem znajduje się kamienna krypta grobowa dziedziców Męciny oraz miejscowych proboszczów. W kruchcie wisi obraz św. Jana Kantego oraz figura św. Jana Nepomucena z 1740 r[6][15].
- Kościół św. Antoniego w Męcinie (nowy). Zbudowany w latach 1984–2006 nowy kościół murowany, pełniący obecnie funkcję kościoła parafialnego.
- Izba pamięci Zdzisława Smolenia – inspektora Okręgu Podhalańsko–Karpackiego Związku Strzeleckiego „Strzelec”, który zebrał dość bogatą kolekcję pamiątek rodzinnych, obejmującą zdjęcia, kolekcję orzełków wojskowych, umundurowanie żołnierskie i uzbrojenie (m.in. szabla rosyjska, zdobyta w bitwie warszawskiej 1920)[6].
- Dom pracy twórczej Jolanty i Zygmunta Kłosowskich, miejscowych artystów malarzy i rzeźbiarzy[6].
- Zabytkowa kapliczka z XVII wieku w przysiółku Miczaki, przy której odprawiali nabożeństwa katolicy męcińscy w czasie, gdy miejscowy kościół został zamieniony na zbór ariański[6].
- Nad Miczakami znajduje się duży kamieniołom piaskowca (niedawno wznowiono prace).
- W dolnej części wsi, przy drodze do Krasnego Potockiego można zobaczyć zrujnowany, dwustuletni młyn. Zachowały się fragmenty starego koła młyńskiego[6].
W centrum wsi znajduje się również zespół szkół, remiza OSP, kilka sklepów, dworzec PKP.
Urodzili się Ferdynand Piwowar i Władysław Pociecha, ofiary zbrodni katyńskiej[16].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
