Kuźnica Czarnkowska
wieś w województwie wielkopolskim / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Kuźnica Czarnkowska (niem. Hammer[4]) – wieś w zachodniej Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Czarnków.
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
1016138 | Kuźnica Czarnkowska-Wybudowanie | część wsi |
1016144 | Kuźnica-Majątek | część wsi |
1016204 | Piaski | część wsi |
1006039 | W Łąkach | część wsi |
wieś | |
Kościół pw. św. Franciszka Ksawerego | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2022) |
994[1] |
Strefa numeracyjna |
67 |
Kod pocztowy |
64-700[2] |
Tablice rejestracyjne |
PCT |
SIMC |
0525062 |
52°56′56″N 16°31′01″E[3] |
Położona we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, nad rzeką Rudnicą.
Pierwsze wzmianki o wsi Kuźnica Czarnkowska (zwana Hamernią) pojawiły się w średniowiecznych dokumentach w 1497r[7].
Miejscowość wchodziła w skład rozległej własności ziemskiej Czarnkowskich w XVI w. wymieniane były również Śmieszkowo, Radosiew i Walkowice. Czarnkowscy pozostali właścicielami Czarnkowa i okolicznych wsi do połowy XVII w. W okresie późniejszym dobra czarnkowskie zostały częściowo podzielone na kilka mniejszych majątków ziemskich, należących do różnych właścicieli. W 1727 r. Czarnków wraz z Kuźnicą Czarnkowską i wsią Radosiew oraz folwarkiem Jędrzejewo został własnością kasztelana krakowskiego Stanisława Poniatowskiego – ojca ostatniego króla Polski. Poniatowski był postacią wielce zasłużoną dla ożywienia gospodarczego doliny Noteci, zwanej wówczas „Polskim Nilem”; w 1748 r. utworzył obok tzw. klucza Biała i Trzcianka, majątek ziemski zwany kluczem Kuźnica.
W końcu 1772 r. podczas I rozbioru Polski wojska pruskie zajęły dolinę Noteci od strony północnej, a w lutym 1773 r. również ziemie leżące na południe od Noteci.
Na przestrzeni XIX w. zmieniali się kolejni właściciele poszczególnych majątków ziemskich. Czarnków oraz majątek Sarbia należały do Swiniarskich, Gębice i Huta do Paliszewskich, Ciszkowo do Romana Dzieduszyckiego, Kuźnica Czarnkowska pozostawała własnością niemiecką i ok. 1846 r. należała do hrabiego Böetze.
Po I wojnie światowej w 1919 r., na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego, granica poprowadzona nurtem Noteci podzieliła obecną gminę Czarnków na dwie części. Część południowa znalazła się w granicach niepodległej Polski, natomiast tereny na północ od Noteci (w tym Kuźnica Czarnkowska) pozostały w granicach Niemiec. Po zakończeniu II wojny światowej, na Konferencji jałtańskiej Polsce przyznano część dotychczasowych ziem niemieckich: Ziemie Lubuską, Pomorze Zachodnie, Prusy Wschodnie i Śląsk oraz byłe Wolne Miasto Gdańsk. Kuźnica Czarnkowska znalazła się w granicach Polski.
Po roku 1945 Kuźnica Czarnkowska leżała w granicach powiatu trzcianeckiego, w latach 1945–54 siedziba gminy Kuźnica Czarnkowska. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kuźnica Czarnkowska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.
Od 1999 roku w ramach reformy administracyjnej Kuźnica należy do powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego.
W Kuźnicy znajduje się kościół parafialny pw. św. Franciszka Ksawerego, który wybudowano w 1923 roku[8].
We wsi mieści się zabytkowy zespół pałacowy, obejmujący pałac z 1820 roku, oficynę z 1840 oraz park z 2. połowy XVIII–XIX, XX wieku[9].