Kulczyk[4] (Serinus serinus) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Monotypowy[2][5].
Serinus serinus[1] | |||
(Linnaeus, 1766) | |||
Samiec | |||
Samica | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
kulczyk | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Zasięg występowania | |||
letnie lęgowiska występuje całorocznie zimowiska |
Zasięg występowania
Zamieszkuje zachodnią, południową i środkową Europę, północną Afrykę i Bliski Wschód. Populacje południowe osiadłe, północne – wędrowne (przeloty III–V i IX–XI); zimują w południowej i południowo-zachodniej Europie, północnej Afryce, w krajach Lewantu i w Iraku[2]. Poza sezonem lęgowym tworzy stada, często mieszane z czyżami i innymi łuszczakami.
W Polsce liczny ptak lęgowy, w wielu rejonach na północy i zachodzie kraju średnio liczny. Najliczniej występuje na Śląsku i Podkarpaciu oraz na terenach dużych aglomeracji miejskich[6]. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja kulczyka w Polsce liczyła 567–749 tysięcy par lęgowych[7].
Dawniej występował jedynie na obszarach śródziemnomorskich, w XIX wieku rozpoczął ekspansję na północ[6]. Pierwszy lęg na ziemiach polskich odnotowano w połowie XIX wieku[8].
Morfologia
- Wygląd
- Najmniejszy z europejskich łuszczaków, zbliżony wielkością do czyża. Samce mają kuper, pierś i czoło cytrynowożółte, a brzuch biały. Grzbiet, głowa i boki wyraźnie kreskowane. Przez skrzydła przechodzą dwie jaśniejsze pręgi. Upierzenie samicy podobne do samca, ale bledsze, zielonoszare.
- Wymiary średnie
- Długość ciała ok. 11 cm
- Rozpiętość skrzydeł ok. 20 cm
- Masa ciała ok. 12 g
Ekologia
- Biotop
- Obrzeża borów i lasów mieszanych, parki, sady, ogrody[6], otwarte przestrzenie ze skąpą, niską roślinnością.
- Gniazdo
- Starannie uwite i umieszczone na wysokości 3–8 metrów nad ziemią w okółku bocznej gałęzi.
- Jaja
- W maju składa 3–4 jaja o średnich wymiarach 11×16 mm, białe z odcieniem niebieskawym i nielicznymi, słabo widocznymi, czerwonymi plamkami.
- Wysiadywanie, pisklęta
- Od zniesienia ostatniego jaja trwa 10–13 dni. Pisklęta przebywają w gnieździe przez okres 2 tygodni.
- Pożywienie
- Nasiona, pąki, kiełki, kwiaty oraz małe bezkręgowce[2].
Status i ochrona
IUCN uznaje kulczyka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale 45–75 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
Na terenie Polski kulczyk jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[9]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC)[10].
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.