Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Księstwo lwóweckie – dzielnica wydzielona Bernardowi Zwinnemu w 1281, stanowiąca zachodnią część księstwa jaworskiego[1]. Po bezpotomnej śmierci Bernarda w 1286 wróciła do granic księstwa jaworskiego[1].
1281-1286 | |||
| |||
Ustrój polityczny | |||
---|---|---|---|
Data powstania | |||
Data likwidacji | |||
Władca |
Powstanie księstwa lwóweckiego wiąże się z rozpadem księstwa legnickiego Bolesława Rogatki. Po śmierci władcy część północną z Legnicą objął jego najstarszy syn Henryk V Brzuchaty (wcześniej panujący w Jaworze). Zaś część południową, księstwo jaworskie, Henryk przekazał młodszym braciom Bolkowi I Srogiemu i Bernardowi Zwinnemu, zwanemu też Zręcznym lub Skoczkiem[2]. Bolko zaś w 1281 roku wydzielił ziemię lwówecką młodszemu Bernardowi na osobną dzielnicę[3]
Bernard miał swą główną siedzibę najprawdopodobniej w zamku lwóweckim, powstałym w czasach Henryka Brodatego. Tutaj najpewniej wystawił dwa znane dokumenty, na których poświadczony jest m.in. marszałek Tymo de Posern[4].
Panowanie Bernarda w osobnym księstwie rozpoczęło od najazdu Henryka Probusa, księcia wrocławskiego, który w tym czasie próbował podporządkować sobie innych władców śląskich[5]. Probus więził w owym czasie brata Bernarda Henryka legnickiego oraz Henryka, księcia głogowskiego. W lipcu 1281 roku w Jeleniej Górze, w otoczeniu Bernarda przebywał brat Henryka głogowskiego Konrad, którego dzielnicę ścinawską Henryk Prawy zajął[5]. Wkrótce Konrad również znalazł się w niewoli Probusa. Na Probusa ściągnęło to klątwę, ponieważ Konrad był również prepozytem lubuskim[6]. W rezultacie księstwa legnickie, głogowskie, żagańskie i ścinawskie znalazły się w stosunku lennym do Wrocławia; Bernardowi i jego bratu Bolkowi udało się jednak zachować niezależność.
Między 1281 a 1282 rokiem do księstwa lwóweckiego zbiegli dwaj rycerze, bracia, Burchard i Jaśko/Jeszko Nikoszowice, z rodu Wierzbnów, skazani na banicję przez sąd księcia wrocławskiego Henryka Probusa za spalenie wsi Muszkowice. Zrobili to nie godząc się z wyrokiem książęcym nakazującym im zwrot wsi jej pierwotnemu właścicielowi, a ojcu ich matki, Janowi z Osiny[7]. Wybór dworu lwóweckiego nie był przypadkowy bowiem w otoczeniu księcia Bernarda znajdował się Stefan z Wierzbnej[8]. Burchard został pojmany i ścięty, zaś Jaśko na początku 1282 roku odzyskał łaskę Probusa i powrócił do księstwa wrocławskiego[9].
W 1283 roku książę Bernard zatwierdził darowiznę 3 łanów we wsi Parzyce klasztorowi magdalenek w Nowogrodźcu, dokonaną przez rycerza Gerharda z Druskwicz[10].
Bernard Zwinny najprawdopodobniej się nie ożenił i został pochowany w kościele dominikańskim w Legnicy[11]. Wraz z bezdzietną śmiercią Bernarda 25 kwietnia 1286 dzielnica lwówecka została zajęta przez Bolka Surowego, który przyjął tytuł pana lwóweckiego[3]. Bolko I występował jako książę Lwówka do roku 1293, kiedy to tytuł lwówecki zostaje w jego tytulaturze zastąpiony przez tytuł „pana na Książu” (Bolko dei gratia dux Slesie et dominus de Wrstenberc)[12]. Wiązało się to z opanowaniem przez Bolka, po śmierci Hernyka Probusa, południowej części księstwa wrocławskiego ze Strzegomiem, i wybudowaniem nowego zamku w Książu, który miał się stać nowym centrum władzy[12]. W 1289 roku król czeski Wacław II dokonał nadania na rzecz Bolka, jako księcia lwóweckiego, pogranicznych ziem: miasteczka Chełmsko i wsi Miszkowice, Kochanów, Dobromyśl i Královec[13]. Ostatni raz tytuł księcia lwóweckiego pojawia się w tytulaturze Bolka na początku 1291 roku[14]
Księstwo znajdowało się w południowo-zachodniej części Dolnego Śląska, na terenie obecnego powiatu lwóweckiego i wraz ze swoją południową częścią obejmowało większość terytorium obecnego powiatu jeleniogórskiego, którego zresztą Lwówek Śląski był naczelnym grodem. W obrębie księstwa znajdowały się m.in. takie miejscowości jak: Lwówek Śląski, Wleń, Gryfów Śląski czy Jelenia Góra[15][16].
Zamki księstwa lwóweckiego | ||
---|---|---|
Zamek | Data Powstania | Kasztelan |
Kotlina | 1161 lub 1168[18] | |
Wleń | 1170-1200[19] | Maciej Mezyvoge (1281)[19] |
Gryf | 1198[20] | Thymo von Kessel[18] |
Podskale (Rząsiny) | 1207[21] | |
Lwówek | 1201-1238[4] | |
Marczów | 2 poł. XIII w.[22] | |
Pirszyn (Gradówek) | przed 1277[23] | |
Rybnica | ok. 1288?[24] | Henryk Reibnicz? (1288)[24] |
Hyrzberk (Jelenia Góra) | przed 1291[25] | |
Płoszczyna | 2 poł. XIII w. – pocz. XIV w.[26] |
Księstwo lwóweckie na przestrzeni lat | |||
---|---|---|---|
Lata | Państwo | Księstwo | Dzielnica |
1273–1278 | Polska | Dzielnica Henryka V Brzuchatego | |
1278–1281 | Polska | Dzielnica Bolka I Surowego – współrządy Bolka I Surowego i Bernarda Zwinnego | |
1281–1286[27] | Polska |
Księstwo lwóweckie |
Dzielnica Bernarda Zwinnego |
1286–1301 | Polska | Dzielnica Bolka I Surowego |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.