Loading AI tools
księga Starego Testamentu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Księga Izajasza [Iz] – (hebr. ישעיה Jiszaja) księga prorocka Starego Testamentu, przypisywana prorokowi Izajaszowi. Prorok Izajasz prorokował od roku około 740 p.n.e. aż do początku VII wieku p.n.e., a zatem przez około 60 lat. Wnioskujemy to na podstawie informacji znajdujących się w samej księdze – prorok zwraca się do czterech królów: Uzjasza, którego panowanie liczymy na 52 lata (791 p.n.e.), Jotama, który panował 16 lat (758 p.n.e.), Achaza, który również panował przez 16 lat (735 p.n.e.) oraz Hiskiasza/Ezechiasza, którego panowanie liczyło 29 lat (720 p.n.e.)[1].
Przesłanie Izajasza kładzie nacisk na fakt konieczności wybawienia Judy lecz niezbędna jest w tym współpraca ludzi z Bogiem, czego następstwem jest nawrócenie. Zapowiada, że zbawienie okaże się wydarzeniem, którego nikt na świecie nie będzie w stanie przeoczyć. Wspomina o tzw. „reszcie” z narodu Izraela, która zostanie przemieniona i stanie na czele chwalebnej przyszłości tego świętego narodu[2].
Z końcem VIII wieku p.n.e. Asyria znacznie rozciągnęła swoje wpływy aż na prowincję Północnego Królestwa Izraela. W tym czasie postanowiono systematycznie przyłączać ziemie do Asyrii, czego następstwem miała być inwazja na Egipt. W odpowiedzi na poczynania Asyrii, Egipt rozpoczął starania mające na celu zachęcanie do buntów w Królestwie Północnym poprzez manewry dyplomatyczne, obiecując pomoc wszystkim, którzy przyjmą propozycję współpracy.
Samaria, która była stolicą Królestwa Północnego, upadła w roku 722 p.n.e., natomiast pozostałości po tym królestwie dołączono do Imperium Asyryjskiego. Aneksja trwała przez lata, pozostawiając tylko górzyste tereny Judy po przerwanej rewolcie króla Hiskiasza przeciwko Sancherybowi, któremu nie udała się próba zdobycia Jerozolimy (2 Krn 32). W tych burzliwych czasach prorokował Izajasz i Micheasz.Aby zrozumieć przesłanie Izajasza do ludzi z Judy, istotne jest zrozumienie historii kryzysów związanych z tymi dwoma ówczesnymi mocarstwami: Asyrią i Babilonem[3].
Mamy zatem kilka związanych z Asyrią kryzysów będących tłem księgi Izajasza i jego prorockiej służby dla Judejczyków. Powstaje jednak Babilon. Niewola babilońska miała miejsce w latach 586-536 p.n.e. W drugiej połowie księgi Izajasza (rozdziały 40–66) znajdują się słowa o odnowie, nadziei i pociesze dla ludzi w niewoli. My wiemy, kiedy doszło do niewoli, ale prorok i jego słuchacze nie mieli sposobu dowiedzenia się, kiedy ona nastąpi i kiedy potrzebne będzie pocieszenie[4].
Judejczycy razem ze swoim prorokiem Izajaszem widzieli to wszystko. Mogli starać się interpretować zatem wydarzenia, które działy się na ich oczach. Izajasz przekazywał im słowa pochodzące od Boga, które często miały ostrzegać lud Izraela, jednak bezskutecznie. Mimo kolejnych krzywd, jakich doświadczali oraz interpretacji proroka, nie potrafili zrozumieć, że Bóg poprzez wygnanie na północy, pragnął usunąć buntowników z narodu, a także nałożyć na niego dyscyplinę oraz wskazać „reszcie”, że jest On w stanie uratować ich i przywrócić im świetność państwa, o ile nawrócą się do niego. Istnieją również wzmianki o Imperium Perskim, które stanie na miejscu Imperium Babilońskiego (Iz 39,5-8; 41,2-4; 43,14; 45,1-3). Niektórzy egzegeci nie przyjmują, że prorok mógł wiedzieć naprzód o tym, co ma się zdarzyć. Cyrus rządził w latach 700-675, a więc w tym czasie (Iz 13). Izajasz zdaje sobie sprawę z tej międzynarodowej dynamiki[5].
Przekazem Księgi Izajasza jest to, że spodziewany ratunek od Boga Jahwe nadejdzie po oczyszczeniu narodu z niewiernych, bałwochwalców i buntowników poprzez sąd i wygnanie, podczas których oczyszczona „resztka” doczeka się chwalebnej przyszłości po powrocie do swojej ziemi. Przesłanie Izajasza kładzie nacisk na fakt konieczności wybawienia Judy lecz niezbędna jest w tym współpraca ludzi z Bogiem, czego następstwem jest nawrócenie. Zapowiada, że zbawienie okaże się wydarzeniem, którego nikt na świecie nie będzie w stanie przeoczyć. Natomiast wspomina o tzw. „reszcie” z narodu Izraela, która zostanie przemieniona i stanie na czele chwalebnej przyszłości tego świętego narodu.
Warto zauważyć, że przekaz Izajasza rozpoczyna się od tego, gdzie znajduje się on w swoich czasach, a następnie sięga w przyszłość – niedaleką I ostatecznie we wspaniałą przyszłość wykraczającą poza historię ludzkości. Księga obejmuje więc ogromny zakres[6].
Współczesny krytyczny pogląd nie przyjmuje tego, że księga została napisana przez jednego autora. Pogląd tradycyjny jest taki, że jest ona dziełem jednego – Izajasza. Niektórzy uczeni stawiają hipotezę, że pierwsze 39 rozdziałów zostało napisanych przez Izajasza z Jerozolimy, a rozdziały 40-66 były jednak dziełem nieznanego proroka, którego przedstawiają jako drugiego Izajasza.
Druga część – rozdziały 40–66 – jest dłuższa, bardziej retoryczna i pełna pasji. Teologia obu części wykazuje różnice. Najpierw skupia się na majestacie Boga oraz na sądzie nad grzechem. Druga część podkreśla miłosierdzie Boga a także odnowę i pocieszenie dla ludzi.
Inny współczesny podział Księgi wygląda następująco:
Współcześnie spotyka się dwa główne poglądy na autorstwo księgi Izajasza – jeden, tradycyjny, przypisuje autorstwo całej księgi Izajaszowi (w VIII wieku p.n.e.), natomiast drugi wyróżnia trzech redaktorów księgi:
Wszyscy egzegeci są zgodni, że rozdziały 40-66 dotyczą sytuacji w Babilonie. Przewidywanie przyszłości jest podstawową cechą proroctw biblijnych. U Daniela w rozdziałach 7–11 znajdziemy dramatyczny przykład takiej zapowiedzi. U Ezechiela w rdz. 37–48 i u Zachariasza w rdz. 8–13 znajdziemy ukazane wydarzenia w dalekiej przyszłości. Co więcej, Jezus również zapowiadał takie wydarzenia.
Księga Objawienia przewiduje rzeczy, które nie istniały w czasach słuchaczy. Biblia może zapowiadać przyszłość. I robi to. Bóg jest w stanie uratować ludzi, ponieważ potrafi przewidywać przyszłość. Nazywa te rzeczy zanim ktokolwiek o nich usłyszał. Jeżeli tradycyjny argument o autorstwie Księgi Izajasza ma się ostać, to Bóg musi być w stanie przewidzieć przyszłość[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
