Hiszpańska Akademia Królewska
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hiszpańska Akademia Królewska (hiszp. Real Academia Española, RAE) – hiszpańska instytucja odpowiedzialna za regulowanie i rozpowszechnianie języka hiszpańskiego na świecie. Ma siedzibę w Madrycie.
 Godło Akademii | |
.jpg) Siedziba Akademii w Madrycie przy ulicy Felipe IV 4 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1713 |
| Dyrektor |
Santiago Muñoz Machado[1] |
Położenie na mapie miasta Madrytu  | |
Położenie na mapie Hiszpanii  | |
Położenie na mapie wspólnoty autonomicznej Madrytu  | |
 40°24′54,70″N 3°41′27,28″W | |
| Strona internetowa | |
Instytucja była wzorowana na Akademii della Crusca (1582) i Akademii Francuskiej (1635) i tak jak one miała dbać o „czystość i elegancję kastylijskiego języka”. Została założona przez Juana Manuela Fernándeza Pacheco w 1713. Król Filip V zaaprobował fundację konstytucją z 3 października 1714.
RAE powstała w 1713 roku z inicjatywy Juana Manuela Fernándeza Pacheco, markiza de Villena, za panowania Filipa V, pierwszego Burbona na tronie hiszpańskim, który zatwierdził jej statut królewskim dekretem w roku 1714[2][3]. Wzorowano ją na Akademii Francuskiej i włoskiej Accademia della Crusca[4]. Jej podstawowym celem, zgodnie z pierwszym statutem, opublikowanym w 1715 roku, było „kultywowanie i utrwalanie czystości i elegancji języka kastylijskiego przez eliminowanie wszelkich błędów” będących wynikiem „niewiedzy, próżnej afektacji, niedbałości i zbytniej swobody innowacyjnej”[5]. Akademia przyjęła dewizę: „Czyści, utrwala i przysparza blasku” (Limpia, fija y da esplendor)[6]. Obowiązuje ona do dzisiaj, widniejąc w godle Akademii przedstawiającym stojący na ogniu płonący tygiel.
RAE jest najstarszą królewską akademią spośród trzech utworzonych w XVIII wieku (dwie następne to Królewska Akademia Historii, 1738, i Królewska Akademia Sztuk Pięknych św. Ferdynanda, 1744)[7] i jedną z dziesięciu ogólnonarodowych królewskich akademii zgrupowanych dzisiaj w ramach Instytutu Hiszpanii (Instituto de España)[7]. Siedziba RAE mieści się w Madrycie, od roku 1894 w klasycystycznym pałacu przy ulicy Filipa IV, pod numerem 4[8].
Podstawą prawną działania Akademii jest jej zatwierdzany królewskim dekretem statut oraz wewnętrzny regulamin[9][10].
Zgodnie z obecnie obowiązującym statutem, Akademia jest instytucją o własnej osobowości prawnej, której „podstawową misją jest czuwać, aby zmiany, którym podlega język hiszpański w swoim nieustannym adaptowaniu się do potrzeb mówiących nim, nie rozbiły zasadniczej jedności, jaką utrzymuje on w kręgu hispanistycznym. Powinna dbać także o to, aby ewolucja ta zachowywała ducha języka takiego, jaki uformował się na przestrzeni wieków, jak również ustanawiać i upowszechniać zasady stosowności i poprawności oraz przyczyniać się do jego blasku”[11].
Pierwotnie Akademia składała się z 24 pełnoprawnych członków, zajmujących wyznaczoną statutowo liczbę miejsc (plazas del número). W razie dłuższej uzasadnionej nieobecności któregoś z nich, przyjmowała członków nadliczbowych (supernumerarios)[12]. Obecnie liczba pełnoprawych członków („akademików numerowych”, academicos de número) wynosi 46[13]. Każde z dożywotnio obejmowanych przez akademika miejsc oznaczone jest literą alfabetu, dużą lub małą[14][15]. Kooptacji akademików na wakujące miejsca pełnoprawni członkowie dokonują w tajnym głosowaniu przynajmniej bezwzględną (w trzeciej turze głosowania) większością głosów[13]. Pełnoprawni akademicy wybierają ze swego grona na czteroletnią kadencję dyrektora Akademii[13].
Obok członków pełnoprawnych, Akademia posiada członków korespondentów hiszpańskich (według statutu maksymalnie 60), członków korespondentów zagranicznych oraz członków honorowych[13]. Zgodnie z regulaminem Akademii, wszyscy pełnoprawni członkowie zagranicznych akademii języka hiszpańskiego otrzymują automatycznie członkostwo korespondencyjne RAE[13]. Istnieją 22 takie akademie, większość z nich w państwach Ameryki Łacińskiej[16][17].
Akademia finansowana jest z subwencji państwowych, dotacji rządowych i donacji prywatnych oraz dochodów z działalności własnej[13].
W swoim pierwotnym statucie Akademia postawiła przed sobą, jako pierwsze, zadanie stworzenia możliwie najobszerniejszego słownika języka hiszpańskiego (następnymi zadaniami miało być opracowanie gramatyki, poetyki i historii języka)[12]. W latach 1726–1738 ukazało się kolejno sześć tomów „Słownika języka kastylijskiego” (Diccionario de la lengua castellana)[18][19]. W 1780 opublikowana została jednotomowa wersja słownika, pozbawiona odniesień bibliograficznych, która stała się podstawą późniejszych wydań[18][20]. Słownik jest nieustannie aktualizowany. Od 15. wydania z 1925 roku nosi tytuł „Słownik języka hiszpańskiego” (Diccionario de la lengua española)[18]. W roku 2014 ukazało się jego 23 wydanie[21]. Słownik dostępny jest także w sieci[22]. W XVIII wieku ukazały się też dwa inne sztandarowe dzieła Akademii, wielokrotnie potem aktualizowane i wznawiane: „Ortografia hiszpańska” (Orthographía española, 1741)[23], ponad 15 wydań do roku 2010[24], i „Gramatyka języka kastylijskiego” (Gramática de la lengua castellana, 1771)[25], ponad 40 wydań do roku 2011[26].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
