Loading AI tools
gatunek ptaka z rodziny łuszczakowatych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzyżodziób sosnowy[4] (Loxia pytyopsittacus) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Zamieszkuje Europę, głównie północną, oraz przyległy południowo-zachodni skraj Syberii. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Moritz Balthasar Borkhausen w 1793 roku. Autor nadał mu nazwę Loxia pytyopsittacus[5], która obowiązuje do tej pory[2][4][6]. Nie wskazał miejsca typowego[2][5]; w 1904 roku Hartert wyznaczył jako miejsce typowe Szwecję[2]. Jest to gatunek monotypowy[6][7].
To gatunek północny. Zamieszkuje północną Europę, od Półwyspu Skandynawskiego po kraje bałtyckie i europejską część Rosji, przyległy południowo-zachodni skraj Syberii, a także północno-wschodnią Szkocję[7]. Jest to ptak osiadły lub migrujący zwykle na niewielkie odległości[7].
W Polsce dawniej skrajnie nielicznie gniazdował na północy kraju (ostatnie potwierdzone lęgi odnotowano w 1962 roku na Mierzei Helskiej[8]), obecnie rzadko zalatuje[9][10] (obserwowany do marca[9]). Znacznie rzadszy od podobnego krzyżodzioba świerkowego. Spotyka się go pojedynczo lub w małych grupach w trakcie nalotów populacji ze wschodu.
Zapis kopalny potwierdza jego istnienie już w plejstocenie. Jego skamieniałości odkryto w osadach ze środkowego plejstocenu we Francji oraz w osadach z późnego plejstocenu we Francji, we Włoszech i w Czechach. W Polsce jego skamieniałości odkryto w Jaskini na Biśniku[11].
Stare, otwarte bory sosnowe, niekiedy świerkowe, głównie północnej Europy. Czasem zamieszkuje drzewostany o innym składzie gatunkowym, ale i tam musi przeważać sosna.
Głównie nasiona, pąki i pędy sosny, a także świerka, rzadziej innych roślin[7].
IUCN uznaje krzyżodzioba sosnowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2015 roku organizacja BirdLife International szacowała liczebność populacji w Europie (która obejmuje ponad 95% zasięgu lęgowego tego gatunku) na 424 000 – 1 560 000 par lęgowych. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny[3].
Na terenie Polski krzyżodziób sosnowy jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[12]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek wymarły regionalnie (RE – Regionally Extinct)[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.