Konwencja sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Konwencja Sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych – umowa międzynarodowa podpisana 22–23 maja 2001 roku w Sztokholmie mająca na celu ograniczenie produkcji i stosowania substancji z grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO, ang. persistent organic pollutants, POPs). Konwencja weszła w życie 17 maja 2004 roku i według stanu na dzień 25 września 2020 roku miała 183 strony i 151 sygnatariuszy[1]. Ustawą z dnia 13 czerwca 2008 roku o ratyfikacji Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych[2] konwencja została ratyfikowana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 30 września 2008 roku. Konwencja weszła w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 21 stycznia 2009 roku na podstawie oświadczenia rządowego z dnia 2 grudnia 2008 r. w sprawie mocy obowiązującej Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, sporządzonej w Sztokholmie dnia 22 maja 2001 roku[3].
Konwencja sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych | |
Przedmiot regulacji |
produkcja i stosowanie trwałych zanieczyszczeń organicznych |
---|---|
Podpisanie | |
Wejście w życie |
17 maja 2004 |
Depozytariusz | |
Liczba sygnatariuszy |
151 |
Liczba stron |
183 |
Język oryginału |
arabski, chiński, angielski, francuski, rosyjski, hiszpański |
Strona internetowa | |
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych |
Konwencja powołała do życia trzy organy[3]:
- Konferencję Stron (ang. Conference of the Parties; COP), będącą głównym organem wykonawczym konwencji na poziomie międzynarodowym i składającą się z przedstawicieli wszystkich stron konwencji;
- Komitet ds. Przeglądu Trwałych Zanieczyszczeń Organicznych (ang. Persistent Organic Pollutants Review Committee; POPRC), będący organem pomocniczym Konferencji Stron i zajmujący się badaniem propozycji dodania nowych substancji do załączników konwencji;
- Sekretariat odpowiedzialny za zadania administracyjne.
Przedmiotem regulacji konwencji jest produkcja i stosowanie, a także import i eksport substancji z grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych. Terminem tym określa się substancje chemiczne wykazujące toksyczność dla ludzi i zwierząt, dużą odporność na rozkład w środowisku oraz możliwość przenoszenia się na dużą odległość od miejsc ich uwolnienia do środowiska. Cechują się także rozpuszczalnością w tłuszczach i zdolnością do bioakumulacji w tkankach roślinnych i zwierzęcych[4].
Początkowo w trzech załącznikach do konwencji znajdowało się 12 substancji określanych jako „dirty dozen” (pol. „parszywa dwunastka”[5]). Na 4. Konferencji Stron (COP4) w maju 2009 roku dodano do załączników konwencji 9 nowych substancji z grupy TZO[6]. Dwa lata później na 5. Konferencji Stron listę powiększono o jeszcze jedną substancję[7], a w 2013 roku na 6. Konferencji Stron podjęto decyzję o dodaniu kolejnej substancji[8]. W 2015 roku, na 7. Konferencji Stron listę powiększono o kolejne 3 substancje, w 2017 roku, na COP 8, o kolejne dwie, w 2019 roku, na COP 9, o następne dwie[9]. Obecnie (stan na 28.09.2020 r.) w załączniku A znajduje się 26 substancji, w załączniku B - 2 substancje, a w załączniku C - 6 substancji (traktując związki PCDD i PCDF jako jedną grupę substancji – PCDD/F).
W załączniku A (Eliminacja) znajdują się substancje, których produkcja i stosowanie powinny zostać całkowicie zaprzestane. W załączniku B (Ograniczenie) wymieniono substancje, dla których należy podjąć działania ograniczające ich produkcję i stosowanie, natomiast w załączniku C (Produkcja niezamierzona) – których niezamierzone uwalnianie do środowiska ze źródeł antropogenicznych powinno zostać wyeliminowane lub ograniczone[4]. Konwencja przewiduje także wstrzymanie importu i eksportu TZO, z wyjątkiem sytuacji, w których celem tych działań jest bezpieczne usunięcie tych substancji bądź jest to dozwolone na podstawie wyłączenia[3].