Koniczyna

Koniczyna
	; Morfologia gatunku typowego; – koniczyny łąkowej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	koniczyna
	Nazwa systematyczna
	Trifolium L.; Sp. Pl. 764. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Trifolium pratense L.
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Koniczyna (Trifolium L.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Obejmuje ponad 290 gatunków^[4]. Rośliny te występują naturalnie na wszystkich kontynentach, przy czym w Australii jako introdukowane^[5]^[4]. W Polsce rośnie dziko ponad 20 gatunków, kilka jest uprawianych. Koniczyny rosną na różnych siedliskach, najczęściej w miejscach skalistych, na klifach i wydmach piaszczystych, w murawach i na stepach^[5]. Szereg gatunków pełni ważną rolę w gospodarce rolnej, jako rośliny pastewne rosnące na łąkach i pastwiskach oraz wysiewane w polowych mieszankach pastewnych. Uprawiane na polach są zarówno w celach paszowych, ale też w płodozmianie, ze względu na korzystne oddziaływanie na strukturę i skład gleby^[6].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Rodzaj rozprzestrzeniony na wszystkich kontynentach w strefach klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego, z wyjątkiem Australii^[7]. Centra największego zróżnicowania to okolice Morza Śródziemnego (w Europie 99 gatunków^[5]), Etiopia, Kalifornia i Chile (18 gatunków^[8])^[9].

Gatunki rodzime we florze Polski^[10]

koniczyna biała, k. rozesłana Trifolium repens L.
koniczyna białoróżowa Trifolium hybridum L.
koniczyna brunatna Trifolium badium Schreb.
koniczyna długokłosowa Trifolium rubens L.
koniczyna drobnogłówkowa Trifolium dubium Sibth.
koniczyna dwukłosowa Trifolium alpestre L.
koniczyna kasztanowata Trifolium spadiceum L.
koniczyna kreskowana Trifolium striatumL.
koniczyna łąkowa, k. czerwona Trifolium pratense L.
koniczyna łubinowata Trifolium lupinaster L.
koniczyna nadobna Trifolium elegans Savi ≡ Trifolium hybridum subsp. elegans (Savi) Asch. & Graebn.
koniczyna pagórkowa Trifolium montanum L.
koniczyna pannońska, k. wielkogłówkowa Trifolium pannonicum Jacq.
koniczyna pogięta Trifolium medium L.
koniczyna polna Trifolium arvense L.
koniczyna rozdęta Trifolium fragiferum L.
koniczyna różnoogonkowa Trifolium campestre Schreb.
koniczyna złocistożółta Trifolium aureum Pollich
koniczyna żółtobiała Trifolium ochroleucon Huds.

Gatunki uprawiane i dziczejące w Polsce^[10]

koniczyna aleksandryjska Trifolium alexandrinum L. – efemerofit
koniczyna gwiazdkowata Trifolium stellatum L. – efemerofit
koniczyna jeżowata Trifolium echinatum M.Bieb. – efemerofit
koniczyna kolczasta Trifolium echinatum M.Bieb. – efemerofit
koniczyna krwistoczerwona Trifolium incarnatum L. – gatunek uprawiany
koniczyna kutnerowata Trifolium tomentosum L. – efemerofit
koniczyna łopianowata Trifolium lappaceum L. – efemerofit
koniczyna odstająca Trifolium patens Schreb. – antropofit zadomowiony
koniczyna skręcona, k. perska Trifolium resupinatum L. – efemerofit
koniczyna skupiona Trifolium glomeratum L. – efemerofit
koniczyna wąskolistna Trifolium angustifolium L. – efemerofit
koniczyna zmienna Trifolium ambiguum M.Bieb. – gatunek uprawiany

Ujęta na liście flory polskiej jako introdukowana koniczyna Bonanniego T. bonannii C.Presl jest według Plants of the World Online synonimem Trifolium fragiferum var. fragiferum^[11].

Pokrój: Rośliny jednoroczne i byliny osiągające do 70 cm wysokości^[5]. Nagie lub owłosione. Łodygi prosto wzniesione, podnoszące się lub płożące^[7].
Liście: Trójlistkowe (rzadko z 5–9 listkami). Listki całobrzegie lub ząbkowane. Przylistki zwykle drobne, przynajmniej częściowo przyrosłe do ogonka liściowego^[7]^[5].
Kwiaty: Motylkowe, drobne i zebrane w gęste główki, rzadziej w wydłużonych gronach lub wyrastają pojedynczo. Poszczególne kwiaty siedzące lub drobnoogonkowe. Działki w liczbie 5 równej długości tworzą kielich dzwonkowaty, zwykle trwały. Płatki korony białe, różowe, czerwone i żółte. Dwa dolne płatki tworzą tzw. łódeczkę, dwa boczne zaokrąglone skrzydełka otulające łódeczkę, a piąty wzniesiony jest do góry tworząc żagielek. Żagielek może być szeroko rozpostarty lub z brzegami podwiniętymi. Wewnątrz kwiatu, a ściślej w łódeczce, znajduje się jeden słupek z jedną zalążnią zawierającą od 1 do 12 zalążków oraz 10 pręcików, z których dziewięć zrośniętych jest nitkami tworząc rurkę, jeden pręcik zaś jest wolny^[5]^[7].
Owoce: Strąki zamknięte zwykle w trwałych kielichu. Zawierają zazwyczaj 1–2 nasiona, rzadko do 9. Nasiona są jajowate, kuliste lub nerkowate^[7]^[5].

Pozycja systematyczna rodzaju według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.^[2] W obrębie podrodziny należy do plemienia Trifolieae^[12].

Pozycja systematyczna rodzaju według systemu Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina bobowate (Fabaceae Lindl.), podrodzina Trifolioideae F. Schwarz, plemię Trifolieae Endl., podplemię Trifoliinae Bronn, rodzaj koniczyna (Trifolium L.)^[13]^[14].

Wykaz gatunków^[4]^[10]^[15]

Trifolium absconditum Molinari
Trifolium acaule Steud. ex A.Rich.
Trifolium acutiflorum Murb.
Trifolium × adulterinum Beyer
Trifolium affine C.Presl
Trifolium africanum Ser.
Trifolium aintabense Boiss. & Hausskn.
Trifolium albopurpureum Torr. & A.Gray
Trifolium alexandrinum L. – koniczyna aleksandryjska
Trifolium alpestre L. – koniczyna dwukłosowa
Trifolium alpinum L. – koniczyna alpejska
Trifolium alsadami Post
Trifolium amabile Kunth
Trifolium ambiguum M.Bieb. – koniczyna zmienna
Trifolium amoenum Greene
Trifolium amphianthum Torr. & A.Gray
Trifolium amplectens Torr. & A.Gray
Trifolium andersonii A.Gray
Trifolium andinum Nutt.
Trifolium andricum Lassen
Trifolium angulatum Waldst. & Kit.
Trifolium angustifolium L. – koniczyna wąskolistna
Trifolium ankaratrense Bosser
Trifolium apertum Bobrov
Trifolium appendiculatum Lojac.
Trifolium argutum Banks & Sol.
Trifolium arvense L. – koniczyna polna
Trifolium attenuatum Greene
Trifolium aurantiacum Boiss. & Spruner
Trifolium aureum Pollich – koniczyna złocistożółta
Trifolium baccarinii Chiov.
Trifolium badium Schreb. – koniczyna brunatna
Trifolium barbigerum Torr.
Trifolium barbulatum (Freyn & Sint.) Zohary
Trifolium barnebyi (Isely) Dorn & Lichvar
Trifolium batmanicum Zohary & D.Heller
Trifolium beckwithii W.H.Brewer ex S.Watson
Trifolium bejariense Moric.
Trifolium × bertrandii Rouy
Trifolium berytheum Boiss. & C.I.Blanche
Trifolium biebersteinii Khalilov
Trifolium bifidum A.Gray
Trifolium bilineatum Fresen.
Trifolium billardierei Spreng.
Trifolium bithynicum Boiss.
Trifolium bivonae Guss.
Trifolium blancheanum Boiss.
Trifolium bobrovii Khalilov
Trifolium bocconei Savi
Trifolium boissieri Guss.
Trifolium bolanderi A.Gray
Trifolium bordsilovskyi Grossh.
Trifolium brandegeei S.Watson
Trifolium breweri S.Watson
Trifolium brutium Ten.
Trifolium buckwestiorum Isely
Trifolium bullatum Boiss. & Hausskn.
Trifolium burchellianum Ser.
Trifolium calcaricum J.L.Collins & Wieboldt
Trifolium calocephalum Fresen.
Trifolium campestre Schreb. – koniczyna różnoogonkowa
Trifolium canescens Willd.
Trifolium carolinianum Michx.
Trifolium caudatum Boiss.
Trifolium cernuum Brot.
Trifolium cheranganiense J.B.Gillett
Trifolium cherleri L.
Trifolium chilaloense Thulin
Trifolium chilense Hook. & Arn.
Trifolium chlorotrichum Boiss. & Balansa
Trifolium ciliolatum Benth.
Trifolium circumdatum Kunze
Trifolium clusii Godr.
Trifolium clypeatum L.
Trifolium congestum Guss.
Trifolium constantinopolitanum Ser.
Trifolium cryptopodium Steud. ex A.Rich.
Trifolium cyathiferum Lindl.
Trifolium dalmaticum Vis.
Trifolium dasyphyllum Torr. & A.Gray
Trifolium dasyurum C.Presl
Trifolium davisii E.Hossain
Trifolium decorum Chiov.
Trifolium dedeckerae J.M.Gillett
Trifolium depauperatum Desv.
Trifolium dichotomum Hook. & Arn.
Trifolium dichroanthoides Rech.f.
Trifolium dichroanthum Boiss.
Trifolium diffusum Ehrh. – koniczyna rozpierzchła
Trifolium dolopium Heldr. & Hochst. ex Gibelli & Belli
Trifolium douglasii House
Trifolium dubium Sibth. – koniczyna drobnogłówkowa
Trifolium echinatum M.Bieb. – koniczyna jeżowata
Trifolium egrissicum Mikheev & Magulaev
Trifolium elgonense J.B.Gillett
Trifolium elizabethiae Grossh.
Trifolium eriocephalum Nutt.
Trifolium eriosphaerum Boiss.
Trifolium erubescens Fenzl
Trifolium euxinum Zohary
Trifolium eximium Stephan ex Ser.
Trifolium farayense Mouterde
Trifolium fergan-karaeri M.Keskin
Trifolium fontanum Bobrov
Trifolium fragiferum L. – koniczyna rozdęta
Trifolium friscanum (S.L.Welsh) S.L.Welsh
Trifolium fucatum Lindl.
Trifolium gemellum Pourr. ex Willd.
Trifolium gillettianum Jacq.-Fél.
Trifolium glanduliferum Boiss.
Trifolium globosum L.
Trifolium glomeratum L. – koniczyna skupiona
Trifolium gordeievii (Kom.) Z.Wei
Trifolium gracilentum Torr. & A.Gray
Trifolium grandiflorum Schreb.
Trifolium gymnocarpon Nutt.
Trifolium hatschbachii Vincent & Butterworth
Trifolium haussknechtii Boiss.
Trifolium haydenii Porter
Trifolium heldreichianum (Gibelli & Belli) Hausskn.
Trifolium hickeyi T.K.Ahlq. & Vincent
Trifolium hirtum All. – koniczyna kosmata
Trifolium howellii S.Watson
Trifolium humile Ball
Trifolium hybridum L. – koniczyna białoróżowa
Trifolium incarnatum L. – koniczyna krwistoczerwona
Trifolium infamia-ponertii Greuter
Trifolium israeliticum D.Zohary & Katzn.
Trifolium isthmocarpum Brot.
Trifolium jokerstii Vincent & Rand.Morgan
Trifolium juliani Batt.
Trifolium kentuckiense Chapel & Vincent
Trifolium kingii S.Watson
Trifolium kurdistanicum S.Yousefi, Assadi & Ghaderi
Trifolium lanceolatum (J.B.Gillett) J.B.Gillett
Trifolium lappaceum L. – koniczyna łopianowata
Trifolium latifolium (Hook.) Greene
Trifolium latinum Sebast.
Trifolium leibergii A.Nelson & J.F.Macbr.
Trifolium lemmonii S.Watson
Trifolium leucanthum M.Bieb.
Trifolium ligusticum Balb. ex Loisel.
Trifolium longidentatum Nábělek
Trifolium longipes Nutt.
Trifolium lucanicum Gasp.
Trifolium lugardii Bullock
Trifolium lupinaster L. – koniczyna łubinowata
Trifolium macraei Hook. & Arn.
Trifolium macrocephalum (Pursh) Poir.
Trifolium masaiense J.B.Gillett
Trifolium mattirolianum Chiov.
Trifolium mazanderanicum Rech.f.
Trifolium medium L. – koniczyna pogięta
Trifolium meduseum C.I.Blanche ex Boiss.
Trifolium meironense Zohary & Lerner
Trifolium mesogitanum Boiss.
Trifolium michaelis Greuter
Trifolium michelianum Savi
Trifolium micranthum Viv.
Trifolium microcephalum Pursh
Trifolium microdon Hook. & Arn.
Trifolium miegeanum Maire
Trifolium minutissimum D.Heller & Zohary
Trifolium modestum Boiss.
Trifolium monanthum A.Gray
Trifolium montanum L. – koniczyna pagórkowa
Trifolium multinerve (Hochst.) A.Rich.
Trifolium multistriatum W.D.J.Koch
Trifolium mutabile Port.
Trifolium nanum Torr.
Trifolium nerimaniae M.Keskin
Trifolium × neyrautii Rouy
Trifolium nigrescens Viv.
Trifolium noricum Wulfen
Trifolium obscurum Savi
Trifolium obtusiflorum Hook.
Trifolium occidentale Coombe
Trifolium ochroleucon Huds. – koniczyna żółtobiała
Trifolium oliganthum Steud.
Trifolium olivaceum Greene
Trifolium orbelicum Velen.
Trifolium ornithopodioides L.
Trifolium owyheense Gilkey
Trifolium pachycalyx Zohary
Trifolium palaestinum Boiss.
Trifolium pallescens Schreb.
Trifolium pallidum Waldst. & Kit.
Trifolium palmeri S.Watson
Trifolium pamphylicum Boiss. & Heldr.
Trifolium pannonicum Jacq. – koniczyna pannońska
Trifolium parnassi Boiss. & Spruner
Trifolium parryi A.Gray
Trifolium patens Schreb. – koniczyna odstająca
Trifolium patulum Tausch
Trifolium pauciflorum d'Urv.
Trifolium × permixtum Neuman
Trifolium peruvianum Vogel
Trifolium philistaeum Zohary
Trifolium phitosianum N.Böhling, Greuter & Raus
Trifolium phleoides Pourr. ex Willd.
Trifolium physanthum Hook. & Arn.
Trifolium physodes Steven ex M.Bieb.
Trifolium pichisermollii J.B.Gillett
Trifolium pignantii Fauché & Chaub.
Trifolium pilczii Adamović
Trifolium pilulare Boiss.
Trifolium piorkowskii Rand.Morgan & A.L.Barber
Trifolium plebeium Boiss.
Trifolium plumosum Douglas ex Hook.
Trifolium polymorphum Poir.
Trifolium polyodon Greene
Trifolium polyphyllum C.A.Mey.
Trifolium polystachyum Fresen.
Trifolium praetermissum Greuter, Pleger & Raus
Trifolium pratense L. – koniczyna łąkowa
Trifolium productum Greene
Trifolium prophetarum E.Hossain
Trifolium pseudomedium Hausskn.
Trifolium pseudostriatum Baker f.
Trifolium pulchellum Schischk.
Trifolium purpureum Loisel. – koniczyna purpurowa
Trifolium purseglovei J.B.Gillett
Trifolium quartinianum A.Rich.
Trifolium radicosum Boiss. & Hohen.
Trifolium rechingeri Rothm.
Trifolium reflexum L.
Trifolium repens L. – koniczyna biała
Trifolium resupinatum L. – koniczyna skręcona
Trifolium retusum L.
Trifolium × retyezaticum Nyár.
Trifolium rhizomatosum O.Schwarz
Trifolium rhombeum S.Schauer
Trifolium riograndense Burkart
Trifolium rollinsii J.M.Gillett
Trifolium roussaeanum Boiss.
Trifolium rubens L. – koniczyna długokłosowa
Trifolium rueppellianum Fresen.
Trifolium ruprechtii Tamamsch. & Fed.
Trifolium salmoneum Mouterde
Trifolium sannineum Mouterde
Trifolium sarosiense Hazsl.
Trifolium saxatile All.
Trifolium scabrum L.
Trifolium schimperi (Hochst.) A.Rich.
Trifolium schneideri Standl.
Trifolium × schwarzii Wein
Trifolium scutatum Boiss.
Trifolium sebastiani Savi
Trifolium semipilosum Fresen.
Trifolium setiferum Boiss.
Trifolium simense Fresen.
Trifolium sintenisii Freyn
Trifolium siskiyouense J.M.Gillett
Trifolium somalense Taub. ex Harms
Trifolium sonorense T.K.Ahlq. & Vincent
Trifolium spadiceum L. – koniczyna kasztanowata
Trifolium spananthum Thulin
Trifolium spumosum L.
Trifolium squamosum L.
Trifolium squarrosum L.
Trifolium stellatum L. – koniczyna gwiazdkowata
Trifolium steudneri Schweinf.
Trifolium stipulaceum Thunb.
Trifolium stoloniferum Muhl.
Trifolium stolzii Harms
Trifolium striatum L. – koniczyna kreskowana
Trifolium strictum L.
Trifolium subterraneum L. – koniczyna podziemna
Trifolium suffocatum L.
Trifolium sylvaticum Gérard
Trifolium tembense Fresen.
Trifolium tenuifolium Ten.
Trifolium thalii Vill. – koniczyna Thala
Trifolium thompsonii C.V.Morton
Trifolium tomentosum L. – koniczyna kutnerowata
Trifolium × traplii Domin
Trifolium triaristatum Bertero ex Colla
Trifolium trichocalyx A.Heller
Trifolium trichocephalum M.Bieb.
Trifolium trichopterum Pančić
Trifolium tumens Steven ex M.Bieb.
Trifolium ukingense Harms
Trifolium uniflorum L.
Trifolium usambarense Taub.
Trifolium variegatum Nutt.
Trifolium vavilovii Eig
Trifolium velebiticum Degen
Trifolium velenovskyi Vandas
Trifolium vernum Phil.
Trifolium vesiculosum Savi
Trifolium vestitum D.Heller & Zohary
Trifolium virginicum Small
Trifolium wentzelianum Harms
Trifolium wettsteinii Dörfl. & Hayek
Trifolium wigginsii J.M.Gillett
Trifolium willdenovii Spreng.
Trifolium wormskioldii Lehm.
Trifolium xanthinum Freyn

Choroby: Mączniak rzekomy koniczyny, mączniak prawdziwy koniczyny, kustrzebka koniczyny, rak koniczynowy, rdza koniczyny czerwonej, rdza koniczyny białej.

Szkodniki i pasożyty: Wciornastek koniczynowiec, oprzędzik koniczynowy, oprzędzik nakrapiany, pędruś koniczynowiec, perłówka byliczanka, błyszcz jarzynówka, nasionojadka koniczynowa, kanianka koniczynowa (roślina pasożytnicza)^[16].

shamrock – trójlistna koniczyna, symbol Irlandii
czterolistna koniczyna

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
[3]
Trifolium. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-04-03].
[4]
Trifolium Tourn. ex L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-26].
[5]
Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2011, s. 135. ISBN 0-333-74890-5.
[6]
S. Starzycki: Uprawa i nasiennictwo koniczyn. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964, s. 9.
[7]
Trifolium. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].
[8]
Estudios criticos sobre la flora de Chile. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].
[9]
Trifolium. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].
[10]
ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 194-195, ISBN 978-83-62975-45-7.
[11]
Trifolium bonannii C.Presl, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-26].
[12]
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
[13]
James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Trifolium według Reveala
[14]
Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Trifolium. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-03]. (ang.).
[15]
Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 187. ISBN 978-83-925110-5-2.
[16]
Mała encyklopedia rolnicza, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1963, s.301.

[ruggiero-1] [1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] [2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[ing-3] [3]
Trifolium. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-04-03].

[powo-4] [4]
Trifolium Tourn. ex L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-26].

[philips-5] [5]
Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2011, s. 135. ISBN 0-333-74890-5.

[starzycki-6] [6]
S. Starzycki: Uprawa i nasiennictwo koniczyn. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964, s. 9.

[china-7] [7]
Trifolium. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].

[chile-8] [8]
Estudios criticos sobre la flora de Chile. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].

[pakistan-9] [9]
Trifolium. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-05-31].

[checklist-10] [10]
ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 194-195, ISBN 978-83-62975-45-7.

[11] [11]
Trifolium bonannii C.Presl, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-26].

[12] [12]
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[13] [13]
James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Trifolium według Reveala

[14] [14]
Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Trifolium. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-03]. (ang.).

[15] [15]
Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 187. ISBN 978-83-925110-5-2.

[16] [16]
Mała encyklopedia rolnicza, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1963, s.301.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Wikiwand in your browser!

Koniczyna

Wikiwand in your browser!

Rozmieszczenie geograficzne

Morfologia

Systematyka

Choroby i szkodniki

Zobacz też

Przypisy