Katedra Zwartnoc
zabytkowa katedra z VII wieku w Armenii Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katedra Zwartnoc[1] (orm. Զվարթնոցի տաճար[2]), katedra pw. św. Grzegorza Oświeciciela[3] – katedra z 2. połowy VII wieku w miejscowości Zwartnoc w prowincji Armawir w Armenii, zachowana w stanie ruiny, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
 4.2/13 | |||||||||||||
 Ruiny katedry (2014) | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie prowincji Armawir  | |||||||||||||
Położenie na mapie Armenii  | |||||||||||||
 40°09′51″N 44°20′13″E | |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Katedra została wzniesiona na miejscu pogańskiej świątyni[4] w latach 641–661 (lub 643–652[5]) ze środków katolikosa Nersesa II Budowniczego[3]. Nazwa świątyni według historyka Sebeusa ma pochodzić od dawnego ormiańskiego słowa oznaczającego anioła, co miało nawiązywać do wpadającego do świątyni światła, które migocząc mogło przywoływać na myśl wyobrażenie anielskich skrzydeł[4]. Nazywano ją także Świątynią Marchii[2][6]. W uroczystości namaszczenia katedry miał uczestniczyć cesarz Konstans II[2] w 652 roku[7].
W świątyni znajdowały się relikwie ormiańskiego biskupa, Grzegorza Oświeciciela[3]. Katedra uległa niemal całkowitemu zniszczeniu prawdopodobnie podczas trzęsienia ziemi w 930 roku[3] (nie ma jednak o tym mowy w źródłach historycznych[5]). Świątynia popadła w zapomnienie, do 1901 roku ruiny znajdowały się pod ziemią[4], zainteresowanie nią na nowo było związane z XX-wiecznymi wykopaliskami archeologicznymi[3] prowadzonymi przez Cachica Dadyana w latach 1901–1907 oraz w 1904 roku przez Torosa Thoramaniego[5], który oszacował przypuszczalne rozmiary oryginalnej budowli[2]. Model oddający przypuszczalny pierwotny wygląd katedry znajduje się w erywańskim Muzeum Historii Armenii[3]. Możliwe, że jej wizerunek znajduje się także na jednej z płaskorzeźb w Sainte-Chapelle[2]. Katedra została wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1989 roku[4].
Wstęp na teren ruin jest płatny[3].
Katedra znajduje się w Zwartnoc koło wsi Pytchunk[3]. Była to rotunda o wysokości około 45[3]–49 m[4] (była to wówczas jedna z najwyższych budowli świata[4]). Budowla wykazywała stylistyczne wpływy kultury greckiej, rzymskiej i wczesnochrześcijańskiej[3]. Była trzykondygnacyjna, nakrywała ją kopuła[2].
W jej centrum znajdował się zbiornik z wodą, który prawdopodobnie służył jako miejsce chrztu[3]. Zachowały się m.in. rzeźbione kolumny oraz duże kamienne bloki[3], a także płaskorzeźbiony zegar słoneczny i fragment mozaiki[5].
Przy katedrze, na południowy wschód od niej znajdowała się rezydencja katolikosa, a także spichlerze oraz magazyny wina[3]. Powierzchnia zespołu wynosi 18,8 ha[3].
Widok z lotu ptaka (2022)
Model, przekrój pionowy
Ruiny na tle góry Ararat
Rekonstrukcja cyfrowa wnętrza
Pierwsza kondygnacja, kolumny (2018)
Kapitel kolumny z dekoracją plecionkową (1972)
Kapitel kolumny z płaskorzeźbą orła (2015)
Zegar słoneczny (2014)
Ornamenty z motywem winorośli (2010)
Fragmenty mozaiki (2015)
Dachówki (2016)
Kamienny moździerz (2016)
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
