Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kalendarz z Gezer – wapienna tabliczka odkryta w 1908 roku w trakcie prac archeologicznych na stanowisku kryjącym pozostałości starożytnego miasta Gezer w Izraelu. Na tabliczce tej, datowanej na X wiek p.n.e., umieszczona jest protohebrajska inskrypcja wyliczająca miesiące kalendarza rolniczego. Tekst ten uważany jest przez wielu badaczy za najstarszy znany przykład użycia języka hebrajskiego w piśmie. Inni badacze biorą pod uwagę inne języki, w tym kananejski (E.Y. Kutcher)[1] i fenicki (Dennis Pardee) na podstawie analizy językowej[1][2][3][4][5].
Tabliczka odnaleziona została w 1908 roku w starożytnym Gezer (obecne Tel el-Jazari w Izraelu) przez archeologa R.A.S. Macalistera prowadzącego tam wykopaliska z ramienia Palestine Exploration Fund[6]. Zabytek ten, wykonany z wapienia, ma 11,1 cm wysokości i 7,2 cm szerokości[6]. Z powodu dość prymitywnych metod użytych przez Macalistera przy badaniu stratygrafii stanowiska dokładne datowanie tabliczki nie jest możliwe, ale większość uczonych przyjmuje, iż powstać ona musiała w X wieku p.n.e.[7] Obecnie tabliczka znajduje się w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Stambule pod numerem inwentarzowym 2089 T[6].
Na tabliczce znajduje się protohebrajska inskrypcja uważana za najstarszy istniejący przykład użycia języka hebrajskiego[6]. Tekst ten wylicza kolejno miesiące kalendarza rolniczego:
Tekst podpisany jest z boku, na marginesie, imieniem Abija, będącym skróconą formą biblijnego imienia Abijah (Abiasz). Imię to wskazuje, iż autor tekstu był Izraelitą[6].
Z powodu niestarannego wykonania inskrypcja uważana jest za dzieło ucznia uczącego się pisać[7]. Inni uczeni widzą w niej rodzaj rytmicznej wyliczanki mającej ułatwić zapamiętanie kolejnych miesięcy[7]. Jeszcze inni badacze uważają, iż takie tabliczki umieszczano w lokalnych sanktuariach, a znajdujące się na nich inskrypcje miały być rodzajem modlitwy do Jahwe o pomyślne żniwa[7].
Kalendarz z Gezer nie zaczyna się późną zimą lub wiosną, wraz z tradycyjnym początkiem cyklu rolniczego, ale jesienią, kiedy to zaczynał się nowy rok w starożytnym Izraelu[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
