Loading AI tools
książka Snježany Kordić Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jezik i nacionalizam – monografia autorstwa Snježany Kordić, chorwackiej językoznawczyni.
Tematyka |
socjolingwistyka |
---|---|
Wydanie oryginalne | |
Język | |
Data wydania |
2010 |
Wydawca |
Durieux |
Książka została podzielona na trzy rozdziały. W pierwszym z nich, zatytułowanym Jezični purizam, badaczka podejmuje tematykę chorwackiego preskryptywizmu i puryzmu językowego. Autorka poddaje krytyce występujący w Chorwacji puryzm, stanowiący element narodowej tradycji i polityki językowej. Przedstawia strategie puryzmu w Chorwacji, a także motywy i skutki jego forsowania wśród społeczeństwa[1]. Najnowsze przejawy chorwackiego puryzmu (po 1990 r.) porównuje do sytuacji panującej w hitlerowskich Niemczech[2].
W swoich rozważaniach Kordić negatywnie ocenia działalność chorwackich purystów, krytykując szereg zjawisk, m.in. wywoływanie i podtrzymywanie poczucia zagrożenia językowego w społeczeństwie chorwackim, próby rugowania elementów obcych i „czyszczenia” języka przy pomocy regulacji (tzw. lektorów, czyli osób dbających o to, aby w mediach nie pojawiały się określone słowa), a także pielęgnowanie poglądu, jakoby Chorwaci nie władali dobrze własnym językiem standardowym[2]. Ponadto autorka nie uważa, by ocenianie form językowych (czyli wykraczanie poza opisowość) było zadaniem językoznawstwa jako nauki; wskazuje natomiast na rolę uzusu w kształtowaniu języka standardowego[3]. Kordić wychodzi z założenia, że językoznawstwo to nauka zajmująca się opisem języka, a nie wskazująca, jak ludzie powinni go używać[4].
Druga część książki (Policentrični standardni jezik) została poświęcona kwestii nazewnictwa języka chorwackiego oraz jego relacji wobec języków Serbów, Czarnogórców i Boszniaków. Na podstawie gruntownej analizy socjolingwistycznej badaczka dochodzi do wniosku, że nacje te posługują się jednym językiem standardowym – serbsko-chorwackim, istniejącym w czterech wariantach narodowych[2]. Autorka odrzuca związek między zapisami konstytucyjnymi i prawnymi, które sankcjonują istnienie danego języka, a naukowymi kryteriami klasyfikacji języków; zdaniem Kordić postrzeganie przez określoną nację swojego środka komunikacji jako odrębny język nie powinno decydować o sposobie wyodrębniania języków[1].
Ostatni rozdział (Nacija, identitet, kultura, povijest) porusza pogląd, jakoby posiadanie własnego języka warunkowało istnienie i przetrwanie narodu. Lingwistka wskazuje na umowność narodów jako konstruktów politycznych i subiektywność ludzkiej tożsamości narodowej. Polemizuje także z chorwackimi poglądami dotyczącymi polityki językowej w okresie jugosłowiańskim i lingwistycznego unitaryzmu, jaki miał być promowany przez ówczesne władze[1].
O książce Jezik i nacionalizam:
Monografia Snježany Kordić to bez wątpienia dzieło będące owocem gruntownych studiów nad różnorakimi aspektami polityki językowej, prowadzonej na obszarze Chorwacji i dawnej Jugosławii. Ogromna liczba cytowań, jak i bibliografia obejmująca przeszło pięćset pozycji, które wyszły spod pióra niemieckich i angielskich, ale także francuskich, szwedzkich, rosyjskich, duńskich, chorwackich, serbskich, czy polskich badaczy, dowodzi, że Kordić przygotowując Jezik i nacionalizam szczegółowo przestudiowała szeroki korpus literatury związanej z omawianą problematyką. Efektem tej imponującej pracy jest dzieło, w którym autorce udało się szczegółowo omówić trzy kluczowe problemy związane z chorwacką – i szerzej – postjugosłowiańską rzeczywistością językową. Mowa o dokonanej przez Kordić analizie kształtu i znaczenia chorwackiego puryzmu językowego, prezentacji modelu języka serbsko-chorwackiego jako policentrycznego, ostatecznie o omówieniu najważniejszych mitów współczesnej kroatystyki.
Niewątpliwie będzie ona lekturą obowiązkową kroatystów. Jak zwykle w przypadku rozpraw tego typu bywa, przedstawione w niej procesy, wyabstrahowane z lokalnego kontekstu serbsko-chorwackiego, stanowić będą też doskonały materiał do rozmyślań uniwersalnych nad zależnościami między językiem, narodem i państwem – także w odniesieniu do sytuacji polskiej.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.