Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jaskółka skalna[5] (Ptyonoprogne rupestris) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae). Występuje w Eurazji i północnej Afryce, jest częściowo wędrowny. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Ptyonoprogne rupestris[1] | |||
(Scopoli, 1769) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
jaskółka skalna | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
Zasięg występowania | |||
tylko w sezonie lęgowym występuje przez cały rok zimowiska |
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1769 roku Giovanni Antonio Scopoli, nadając mu nazwę Hirundo rupestris. Miejsce typowe to Tyrol[2][3][6]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Ptyonoprogne[2][3][5][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][7]. Opisano podgatunki centralasica (z Azji Środkowej) i theresae (z południowego Maroka), ale nie są one obecnie uznawane[2].
Długość ciała 14–15 cm; masa ciała 17–33 g[2].
Duża i krępa jaskółka. Szarobrązowa z wierzchu, z jaśniejszym, brudnobiałym spodem. Podogonie ciemne, co odróżnia ją od podobnej brzegówki i brzegówki małej, u których podogonie jest białe tak jak brzuch. W przeciwieństwie do brzegówki, jaskółka skalna nie ma ciemnej przepaski na piersi, a jedynie widoczne z bliska delikatne przyciemnienie na gardle. Ogon płytko wcięty, z rzędem białych plamek, widocznych przy rozłożonym ogonie. Pokrywy podskrzydłowe ciemne, wyraźnie kontrastujące z jaśniejszym spodem skrzydła[8][9].
Występuje w południowej Europie, północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie, w Azji Środkowej i dalej na wschód aż po Mongolię i północno-wschodnie Chiny. Generalnie populacje z północy zasięgu są wędrowne, a z południa – osiadłe[2]. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego, w północnej i północno-wschodniej Afryce (a także w Mauretanii i Senegalu), na Bliskim Wschodzie i subkontynencie indyjskim[2].
Środowiskiem życia jaskółki skalnej są głównie góry, turnie i przybrzeżne klify; spotykana także wokół siedzib ludzkich. Żeruje w pobliżu klifów, nad wąwozami, lasami i wioskami; poza sezonem lęgowym również nad polami uprawnymi, łąkami, skalistymi wybrzeżami, bagnami czy jeziorami. W Europie spotykana od poziomu morza do 2500 m n.p.m., w Azji nawet do ponad 4500 m n.p.m.[2]
Żywi się owadami i pająkami[2]. Często lata lotem ślizgowym podobnie jak jerzyk[10].
Sezon lęgowy trwa od maja do sierpnia. Wyprowadza dwa lęgi w sezonie. Gniazduje zwykle w samotnych parach lub małych grupach, rzadko w większych koloniach liczących kilkadziesiąt par. W zniesieniu 2–5 jaj, najczęściej 3 lub 4. Inkubacja trwa 13–17 dni, a zajmuje się nią prawie wyłącznie samica. Oboje rodzice zajmują się karmieniem piskląt. Młode opuszczają gniazdo po 24–27 dniach od wyklucia, ale jeszcze przez 2–3 tygodnie są dokarmiane przez rodziców i wracają do gniazda na odpoczynek[2].
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje jaskółkę skalną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 1,2–2,3 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.