Hotel „Cracovia”

Hotel Orbis „Cracovia” – hotel w Krakowie, w dzielnicy VII przy al. Marsz. Ferdynanda Focha 1, na Półwsiu Zwierzynieckim.

Hotel „Cracovia”

nr rej. A-1461/M z 4 listopada 2016[1]
Widok z Gmachu Głównego Muzeum Narodowego
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	al. marsz. Ferdynanda Focha 1 30-111 Kraków
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	Witold Cęckiewicz
Inwestor	Polskie Biuro Podróży „Orbis”
Rozpoczęcie budowy	1960
Ukończenie budowy	1965
Pierwszy właściciel	Polskie Biuro Podróży „Orbis”
Obecny właściciel	Muzeum Narodowe w Krakowie
Położenie na mapie Krakowa Hotel „Cracovia”
Położenie na mapie Polski Hotel „Cracovia”
Położenie na mapie województwa małopolskiego Hotel „Cracovia”
50°03′31″N 19°55′26″E

Modernistyczny budynek został wzniesiony w latach 1960–1965 według projektu Witolda Cęckiewicza dla Polskiego Biura Podróży „Orbis”. Zespół hotelu „Cracovia” i kina „Kijów” został wpisany do rejestru zabytków w 2016. Do 2011 należał do Grupy Hotelowej Orbis. Od 2016 własność Muzeum Narodowego w Krakowie.

Historia

Został wybudowany w latach 1960-1965 według projektu Witolda Cęckiewicza, ówczesnego architekta miasta Krakowa, na fundamentach niedoszłego Domu Związkowca. Otwarty 22 czerwca 1965^[2], był wówczas najdłuższym (150 m) oraz jednym z największych i najnowocześniejszych hoteli w Polsce. Budowa na podmokłym terenie blisko zasypanego starorzecza Rudawy początkowo napotkała problemy (wsiąkły fundamenty), które rozwiązano podejmując decyzję o budowie hotelu na żelbetowej płycie. Podczas realizacji obiektu po raz pierwszy w kraju zastosowano w hotelarstwie system konstrukcji wielkopłytowej, co znacznie przyspieszyło tempo montażu powtarzalnych kondygnacji mieszkalnych. Innowacją było także użycie elementów konstrukcyjnych stanowiących jednocześnie obudowę pionów sanitarnych^[3]. Nazwę nadał Włodzimierz Reczek, przewodniczący Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki.

W hotelu „Cracovia” zrealizowano filmy Jowita (1967) i Spis cudzołożnic (1994).

Pięciopiętrowy budynek posiadał 510 miejsc noclegowych w 309 pokojach i 9 apartamentach oraz m.in. restaurację (ok. 500 miejsc gastronomicznych), kawiarnię, salę konferencyjną i kasyno do dyspozycji gości, a także duży zespół handlowy, 22 stanowiska garażowe, obszerny parking oraz w bezpośrednim sąsiedztwie kino „Kijów”^[3].

28 kwietnia 2011 hotel został wpisany do gminnej ewidencji zabytków, zaś następnego dnia do wojewódzkiej.

Pod koniec czerwca 2011 hotel zakończył działalność operacyjną i został zamknięty. W tym samym roku nieruchomość kupiła za 32 mln zł spółka Echo Investment. W umowie znalazł się zakaz prowadzenia w budynku działalności hotelowej przez 10 lat pod groźbą kary na rzecz Orbisu w wysokości 5 mln zł^[4].

Na parterze budynku znajdują się punkty usługowe oraz sklepy: z instrumentami muzycznymi, ze sprzętem sportowym, cukiernia, fryzjer, galeria plakatu. Od listopada 2017 na parterze znajduje się Forum Designu^[5] - showroom prezentujący dzieła polskich projektantów sztuki użytkowej^[6].

Muzeum Narodowe w Krakowie

W 2016 budynek został odkupiony przez Skarb Państwa od spółki Echo Investment za 29 mln zł netto dla Muzeum Narodowego w Krakowie^[7].

Wystawy:

• Cracovia – więcej niż hotel. Ceramika i ubiory od 19 maja 2017 do 6 czerwca 2017.
• Odwilż 56 – Cracovia 65. Wystawa architektury Witolda Cęckiewicza od 23 listopada 2017 do 21 stycznia 2018.
• ZOBACZ! Młodzi Artyści z Wydziału Grafiki ASP w Krakowie od 6 czerwca 2019 do 20 czerwca 2019
• Dawny Hotel Cracovia, od 6 do 8 września 2019
• Tożsamość, 100 lat polskiej architektury od 27 września 2019 do 15 grudnia 2019
• Dawny Hotel Cracovia, lipiec/sierpień 2020^[8]
• Wiedeń buduje, budownictwo mieszkaniowe w latach 1920-2020, od 11 lutego do 29 maja 2022

• 
  Hotel (2010)
• 
  Wnętrze-recepcja.
• 
  Foyer Złota mozaika
  proj. Krystyny Zgud-Strachockiej.
• 
  Mozaika Miasta w dawnym biurze turystycznym
  proj. Heleny i Romana Husarskich.
• 
  Dawna restauracja, obecnie Forum Designu.
• 
  Fasada południowa.
• 
  Budynek restauracji.

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2018-01-14].
2. Dziennik Polski. 1965, nr 147 (23 VI) = nr 6648 - 20/26, s. 4
3. Zenon Błądek: Dzieje krajowego hotelarstwa od zajazdu do współczesności: fakty, obiekty, ludzie. Poznań-Warszawa: Palladium Architekci, 2003, s. 42. ISBN 83-89284-02-2.
4. Aleksander Gurgul: Państwo kupiło dawny hotel Cracovia za ponad 29 mln zł. wyborcza.pl, 29 grudnia 2016. [dostęp 2017-01-23].
5. Forum Designu - Polski młody design' - Forum Designu [online], forumdesignu.pl [dostęp 2019-02-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-02].
6. Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2019-02-13].
7. Marek Kozubal. Muzeum Narodowe urośnie. „Życie Krakowa i Małopolski (dodatek do dziennika 'Rzeczpospolita')”, s. R6, 9 stycznia 2017.
8. Duch Hotelu „Cracovia” wychodzi „na pole” - Patronaty - Radio Kraków [online], radiokrakow.pl [dostęp 2021-05-18] (pol.).

Bibliografia

• Małgorzata I. Niemczyńska: Hotel Cracovia - sentymentalny adres, Gazeta Wyborcza Kraków z 15 czerwca 2012, s. 6
• Strona Muzeum. [dostęp 2017-08-11].