HMS Juno (1895)

HMS Juno – krążownik pancernopokładowy typu Eclipse, zbudowany dla Royal Navy pod koniec lat 90. XIX wieku. Uczestniczył w I wojnie światowej, służąc na wielu teatrach działań wojennych, a w 1920 roku został sprzedany na złom.

HMS „Juno”

HMS „Juno” około 1901 r.
Klasa	krążownik pancernopokładowy
Typ	Eclipse
Historia
Stocznia	Naval Construction & Armaments Co.(inne języki) w Barrow-in-Furness
Położenie stępki	22 czerwca 1894
Wodowanie	16 listopada 1895
Royal Navy
Wejście do służby	16 czerwca 1897
Los okrętu	sprzedany na złom w 24 września 1920
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	5600 ts
Długość	113,7 m całkowita 106,7 m między pionami
Szerokość	16,3 m
Zanurzenie	6,25 m
Napęd
2 śruby, 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 8 kotłów, moc 8000 KM
Prędkość	18,5 węzła
Uzbrojenie
Po wejściu do służby: 5 × 152 mm 6 × 120 mm 6 × 47 mm (trzyfuntowe) 3 × wt. 450 mm
Opancerzenie
pokład: 38–76 mm, maski dział: 76 mm, wieża dowodzenia(inne języki): 152 mm, maszynownia: 152 mm
Załoga	393

Projekt i dane taktyczno-techniczne

HMS „Juno” był jednym z dziewięciu zbudowanych w latach 1896-99 krążowników pancernopokładowych^{[uwaga 1]} typu Eclipse, które były bezpośrednim następcą krążowników typu Astraea(inne języki). Miały większe rozmiary i wyporność, otrzymały silniejsze uzbrojenie i opancerzenie przy zachowaniu podobnej do poprzedników prędkości.

HMS „Juno” miał wyporność 5690 t (5600 długich ton^{[uwaga 2]}) przy długości całkowitej 113,7 m, szerokości 16,3 m i zanurzeniu 6,25 m^[1][2]. Był napędzany dwoma trójcylindrowymi pionowymi maszynami parowymi potrójnego rozprężania, z których każda poruszała jedną śrubę napędową^[2]. Parę dostarczało 8 opalanych węglem kotłów. Silniki osiągały moc 8000 KM, co dawało prędkość 18,5 węzła (na próbach przy przeciążeniu maszyn osiągnięto 19,5 węzła przy 9600 KM)^[1][2]. Normalny zapas węgla wynosił 550 t, a maksymalnie okręt mógł zabrać niemal dwa razy więcej paliwa, bo 1075 ton^[2]. Załoga okrętu składała się z 393 oficerów i marynarzy^{[1][uwaga 3]}.

Krążownik był uzbrojony początkowo w pięć pojedynczych dział kal. 152 mm (6 cali), sześć dział kal. 120 mm (4,7 cala), sześć dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm (18 cali)^{[uwaga 4]}. Po modernizacji, przeprowadzonej w latach 1903-1905, uzbrojenie okrętu przedstawiało się następująco: jedenaście dział kal. 152 mm, dziewięć dział dwunastofuntowych (76 mm), siedem dział trzyfuntowych (47 mm) i trzy wyrzutnie torped kal. 450 mm^[2]. W trakcie I wojny światowej uzbrojenie ograniczono do dziewięciu dział kal. 152 mm, czterech dział 76 mm i jednego działa 47 mm, pozostawiając uzbrojenie torpedowe bez zmian^[1][4]. Pancerz pokładowy miał grubość od 38 do 76 mm (1,5 - 3 cale), wieża dowodzenia(inne języki) miała ściany grubości do 152 mm, zaś maszynownię chroniły płyty o grubości 152 mm. Działa artylerii głównej były chronione osłonami o grubości 76 mm^[1].

Służba

HMS „Juno” w okresie I wojny światowej

Stępkę okrętu położono w stoczni Naval Construction & Armaments Co.(inne języki) w Barrow-in-Furness 22 czerwca 1894 roku^[2], wodowanie odbyło się 16 listopada 1895 roku^[5], a do służby okręt wszedł 16 czerwca 1897 roku^[2]. W 1901 jego dowódcą został captain Henry Peter Routh. W marcu 1901 roku okręt należał do eskorty królewskiego jachtu HMS „Ophir” z przyszłym królem Jerzym V i przyszłą królową Marią na pokładzie w rejsie dookoła świata. W maju 1902 roku okręt przeszedł remont w Portsmouth, po którym jego dowództwo objął captain David Beatty. 16 sierpnia 1902 roku krążownik wziął udział rewii koronacyjnej Edwarda VII w Spithead, po czym został skierowany na Morze Śródziemne. Następnie, do 1909 roku, krążownik wchodził w skład Floty Kanału(inne języki), a w latach 1909-1910 służył w 2. Eskadrze Okrętów Liniowych Home Fleet^[6]. W latach 1910–1912 okręt wchodził w skład 3 Floty, stacjonując w Portsmouth i Nore(inne języki), a w 1912 roku zasilił 4 Flotę^[6]. Następnie służył w 7. Eskadrze Okrętów Liniowych^[6].

W momencie wybuchu I wojny światowej HMS „Juno” (wraz z bliźniaczymi HMS „Doris”, HMS „Isis”, HMS „Minerva” i HMS „Venus”) wchodził w skład 11. Eskadry Krążowników (będąc okrętem flagowym kontradmirała Geoffreya Hornby’ego), której zadaniem była ochrona żeglugi na zachód od Irlandii^[7]. Od lipca 1915 roku krążownik operował w Zatoce Perskiej (m.in. wziął udział w potyczce pod Buszehr), a koniec wojny zastał go w Indiach^[6]. Okręt powrócił do metropolii, stacjonując w Nore. Sprzedano go na złom 26 lutego 1920 roku^[2][5].

Uwagi

1. Klasyfikowanych przed 1914 r. jako krążowniki II klasy. Zob. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat, Pierwsza wojna światowa na morzu, Warszawa: 1994, s. 591.
2. 1 długa tona (tona standardowa – ts) = 2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg.
3. Niektóre opracowania podają 450 osób. Por. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, London: 1979, s. 78.
4. Brytyjskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)^[3].

Przypisy

1. John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 62.
2. Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 78.
3. Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19]. (ang.).
4. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 592.
5. Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 14.
6. Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 15.
7. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 485.

Bibliografia

• Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Tony DiGiulian: Torpedoes of the United Kingdom/Britain. www.navweaps.com. [dostęp 2016-10-19]. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1. Brak numerów stron w książce
• John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Strona World War I Naval Combat. [dostęp 2015-07-03]. (ang.).