Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów[1], także Jaskinie Smoczych Wrót (chin. upr. 龙门石窟, chin. trad. 龍門石窟, pinyin Lóngmén Shíkū) – jedna ze świątyń wykutych w wapiennych skałach ciągnących się wzdłuż rzeki Yi He, w pobliżu miejscowości Longmen we wschodnich Chinach. Świątynie w Longmen poświęcone są Buddzie, indyjskiemu księciu, którego nauki stały się podstawą buddyzmu.
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
okolice Longmen |
| Wyznanie | |
| Historia | |
| Data budowy |
V-IX w. |
Położenie na mapie Chin  | |
 34°33′16″N 112°28′16″E | |
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Longmen Shiku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, II, III |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
2000 |
Prace rzeźbiarskie w jaskiniach Longmen zaczęły się w 494 roku, gdy cesarz Xiaowen z Północnej dynastii Wei przeniósł stolicę państwa do miasta Luoyang w prowincji Henan. Jaskinie leżą w odległości 12 kilometrów od Luoyang, które jest dziś wielkim miastem. Na ścianach znajdują się tysiące małych figurek Buddy, od których jaskinia wzięła swą nazwę. Posążki te wykonane są w technice płaskorzeźby. Małym Buddom towarzyszą muzycy grający na fletach, cymbałach, harfach i innych instrumentach. Miękki wapień pozwalał na bardzo szczegółowe ukształtowanie postaci. W jaskini znajduje się także duży posąg Buddy w towarzystwie czterech uczniów.
W latach 1915–1916 władze miasta oceniły, że groty zawierają 97306 figur buddów. Jednak ostatnie liczenie wykazało, że jest ich 142289[2].
Dla historyków największe znaczenie mają inskrypcje, niektóre datowane, towarzyszące wyobrażeniom buddów i bodhisattwów. Wynika z nich, że najbardziej aktywne okresy kreatywności w grotach to lata 500–530 i 650–710. Pierwszy z tych okresów związany był z rozkwitem Północnej dynastii Wei. Drugi – z okresem panowania wielkiej protektorki buddyzmu cesarzowej Wu Zetian. Był to także okres, kiedy chińscy pielgrzymi Xuanzang i Yijing byli aktywni jako tłumacze oraz kiedy tacy wybitni nauczyciele jako Daoxuan, Fazang i Shandao propagowali swoje nauki.
Z ilości wyobrażeń danych buddów i bodhisattwów można zorientować się, który z nich cieszył się największą popularnością, a tym samym był przedmiotem kultu[3]:
| Budda lub bodhisattwa | Datowane | Niedatowane | Razem |
| Amitabha | 133 | 89 | 222 |
| Awalokiteśwara | 82 | 115 | 197 |
| Siakjamuni | 61 | 33 | 94 |
| Maitreja | 49 | 13 | 62 |
| Ksitigarbha | 11 | 22 | 33 |
| Bhaiśjadźjaguru | 3 | 12 | 15 |
| Mahasthamaprapta | 2 | 3 | 5 |
Najpopularniejszymi byli Amitabha i Awalokiteśwara, których wyobrażenie liczą więcej niż połowę wyobrażeń buddów i bodhisattwów w powyższej tabeli.
Bardzo interesujące dane wynikają z zestawienia ilości wyobrażeń z okresem, w którym zostały stworzone. Wynika z nich, kiedy dany budda czy bodhisattwa cieszył się największym kultem[3]:
| Data | Siakjamuni | Maitreja | Amitabha | Awalokiteśwara |
| 500 | – | 3 | – | – |
| 510 | 14 | 10 | – | 1 |
| 520 | 11 | 11 | 1 | 3 |
| 530 | 11 | 8 | 6 | 10 |
| 540 | 7 | 3 | 1 | 8 |
| 650 | – | 2 | 11 | 6 |
| 660 | 5 | 4 | 40 | 18 |
| 670 | – | 1 | 26 | 5 |
| 680 | – | 3 | 11 | 7 |
| 690 | 3 | 1 | 15 | 8 |
| 700 | – | 1 | 9 | 8 |
| 710 | 2 | – | 6 | 4 |
| 720 | – | – | 2 | 4 |
W okresie północnej dynastii Wei zdecydowanie górowali Siakjamuni i Maitreja. Jednak w okresie dynastii Tang najpopularniejszymi stają się Amitabha i Awalokiteśwara. Przyczyną tego było aktywne nauczanie takich mistrzów Szkoły Czystej Krainy jak Daochuo i Shandao.
Inskrypcje dzieli się zwykle na trzy rodzaje, ze względu na ich pochodzenie:
- Pochodzące od klasy panującej (np. rodziny cesarskiej), urzędników i intelektualistów
- Pochodzące od religijnych stowarzyszeń pod kierownictwem pewnych mnichów
- Pochodzące od mnichów i mniszek będących przywódcami społeczności buddyjskiej w Luoyangu.
Jaskinie skalne przestano rzeźbić w IX wieku, wraz z końcem dynastii Tang.
W 2000 roku jaskinie w Longmen wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
