![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Grimalditeuthis_bonplandi_%25282%2529.jpg/640px-Grimalditeuthis_bonplandi_%25282%2529.jpg&w=640&q=50)
Grimalditeuthis bonplandi
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Grimalditeuthis bonplandi – gatunek kałamarnicy z rodziny Chiroteuthidae. Nazwa rodzajowa pochodzi od dynastii Grimaldich, panującej w Monako, nazwa gatunkowa honoruje francuskiego odkrywcę i przyrodnika Aimé Bonplanda.
Grimalditeuthis bonplandi[1] | |||
(Vérany, 1839) | |||
![]() Grimalditeuthis bonplandi (jako G. richardi) według ilustracji z 1900 roku[3] | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd |
Oegopsina | ||
Rodzina |
Chiroteuthidae | ||
Rodzaj |
Grimalditeuthis L. Joubin, 1898 | ||
Gatunek |
Grimalditeuthis bonplandi | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
![]() | |||
| |||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Grimalditeuthis_bonplandi_paralarva.jpg/640px-Grimalditeuthis_bonplandi_paralarva.jpg)
Jest jedynym współcześnie żyjącym gatunkiem Coeloidea, u którego dorosłe osobniki mają dwie pary płetw. Cechę tą stwierdzono także u wymarłego, jurajskiego rodzaju Trachyteuthis[6]. Dorosłe osobniki mają wydłużony kształt, posiadają niewiele rozproszonych chromatoforów i są niemal całkiem przezierne (przez ciało kałamarnicy można czytać tekst z umieszczonej pod nim kartki[7]). Fotofory występują prawdopodobnie tylko na końcach ramion samic. Ciało jest galaretowate[8]. Ramiona są niemal równej długości, są bardzo delikatne i zwykle ulegają uszkodzeniu po złowieniu. Dwa najdłuższe ramiona są na końcu rozszerzone, ale pozbawione przyssawek na końcu, a funkcja tych rozszerzeń jest niejasna[8]. Obserwacje in situ sugerują, że fluorescencyjne zakończenia najdłuższych ramion służą za przynętę[9]. U podstawy przyssawki znajdują się trzy stożkowate brodawki, co jest charakterystyczną cechą Grimalditeuthis. Narząd węchowy znajduje się bocznie od podstawy lejka. Brak chrząstki głowowej. Lejek zrośnięty z płaszczem u dojrzałych osobników, podobnie jak u przedstawicieli rodziny Cranchiidae[10]. Oczy położone po bokach głowy, są stosunkowo niewielkie (średnica 5,4 mm u osobnika o długości płaszcza 67 mm)[11]. Długość płaszcza maksymalnie wynosi 23 cm[12]
Brak wiadomości o rozmnażaniu się Grimalditeuthis[11]. Stadium młodociane (tzw. doratopsis) jest bardzo podobne u Grimalditeuthis i Chiroteuthis[11].
G. bonplandi jest gatunkiem rzadko spotykanym, ale szeroko rozpowszechnionym. Lokalizacja typowa to Północny Atlantyk, 29° N 39° W. Zasięg występowania obejmuje Ocean Atlantycki, w tym Cieśninę Florydzką i Zatokę Meksykańską[13] oraz Ocean Spokojny, m.in. wybrzeża Catalina Island, Hawajów i Japonii[11]. Im starsze i bardziej dojrzałe osobniki, tym większe głębokości zamieszkują. W Oceanie Atlantyckim osobniki o długości płaszcza 39–77 mm były łowione na głębokości 200–250 i 900–1020 m w dzień i 200–1500 m w nocy[11]. Płaty czołowe mózgowi G. bonplandi są silnie wykształcone i stanowią 712% pozostałej objętości mózgowia. Podprzełykowa część mózgowia jest wydłużona, a płat skrzelowy (ang. branchial lobe) jest przesunięty daleko do tyłu. Nie zaobserwowano u tego gatunku aksonów olbrzymich, a zwój gwiaździsty jest słabo wykształcony i zredukowany do pojedynczej warstwy komórek. Gruczoły wzrokowe są dobrze wykształcone i bogato unaczynione[11].
Grimalditeuthis należy do kałamarnic, zwiększających pławność dzięki specjalnym tkankom o dużej koncentracji jonów amonowych[14].
Podobnie jak w przypadku innych głowonogów, budowa dziobów umożliwia identyfikację kałamarnic tego gatunku jako składnika diety wielu gatunków zwierząt. Na G. bonplandi polują m.in. tuńczyki, marliny[15], mieczniki[16], żaglony[8], żarłacze błękitne[17], albatrosy wędrowne[18], dziobogłowce północne[19], wale Cuviera[20], kaszaloty małe[21], delfiny pręgobokie[22].
Gatunek opisał pod nazwą Loligopsis bonplandi w 1835 roku Jean Baptiste Vérany[23]. Holotyp znajduje się przypuszczalnie w Muzeum Historii Naturalnej w Nicei. Loligopsis bonplandi do utworzonego przez siebie rodzaju Grimalditeuthis przeniósł Louis Joubin w 1898, opisując też na podstawie różnic w rozmieszczeniu fotoforów drugi gatunek rodzaju, G. richardi[7]. Pfeffer[24] i późniejsi autorzy uznali G. richardi za synonim G. bonplandi. Pfeiffer umieścił Grimalditeuthis w osobnej rodzinie Grimalditeuthidae, jednak obecnie zaliczany jest zazwyczaj do Chiroteuthidae[25]. Postaci młodociane opisał pod nazwą Doratopsis sagitta Chun w 1910[26].