Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Granit strzegomski – potoczna nazwa głównej skały wchodzącej w skład jednostki geologicznej masyw strzegomski (masyw Strzegom-Sobótka) na bloku przedsudeckim (Przedgórzu Sudeckim).
Z granitu strzegomskiego zbudowane jest podłoże zachodniej części Przedgórza Sudeckiego – Wzgórz Strzegomskich, Równiny Świdnickiej oraz zachodnich zboczy Masywu Ślęży. Powstanie tej skały datowane jest na 308–294 mln lat temu[1][2]. Miało to miejsce w czasie orogenezy waryscyjskiej.
Granit strzegomski składa się głównie z plagioklazu, kwarcu, biotytu, rzadziej hornblendy. Występują w nim liczne ciała pegmatytowe, szliry zbudowane z minerałów ciemnych. Pocięty jest młodszymi żyłami aplitów oraz żyłami kwarcowymi. Słynne są pegmatyty strzegomskie i ich minerały[1].
Granit strzegomski odznacza się barwą jasnoszarą lub niekiedy żółtawą, strukturą jednorodną, jawnokrystaliczną, pełnokrystaliczną, teksturą bezkierunkową. Skała ta charakteryzuje się doskonałymi parametrami technologicznymi, posiada wysoką wytrzymałość na ściskanie i ścieranie, niską nasiąkliwość i wysoką mrozoodporność. Granity te, głównie odmiana hornblendowo-biotytowa, charakteryzują się też wysoką blocznością, która wiąże się z istnieniem w górotworze systemu regularnych spękań, tzw. ciosu, w tym zwłaszcza ciosu poziomego (pokładowego). Ułatwia to pozyskiwanie stosunkowo dużych bloków o prostopadłościennym kształcie oraz późniejszą produkcję kostki brukowej, krawężników czy kamienia murowego. Są to skały o wysokich walorach dekoracyjnych, dobrze poddające się obróbce uszlachetniającej (polerowanie i nadawanie dekoracyjnych faktur)[2].
Granity strzegomskie od wieków były eksploatowane w licznych kamieniołomach. Na obszarze masywu Strzegom - Sobótka eksploatowanych jest obecnie (koniec 2018 r.) 36 złóż. Najwięcej kopalni (aż 28) zlokalizowanych jest w zachodniej części masywu, na obszarze między Strzegomiem a Paszowicami koło Jawora. W 2018 r. wydobyto w nich blisko 5,5 mln ton granitu, tj. ok. połowy tego surowca wydobytego w Polsce[2]. Najstarszym czynnym obecnie kamieniołomem w okolicach Strzegomia jest działająca od 1826 r. kopalnia Barcz (od nazwiska pierwszego właściciela, F. S. Bartscha).
Granity strzegomskie zostały użyte między innymi w poniższych obiektach[3]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.