Goryeo
Korea w latach 918–1392 Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goryeo lub Koryŏ (kor. 고려, chiń. trad. 高麗; dosł. „Wysoce Jaśniejąca[2]”) – średniowieczne królestwo koreańskie w latach 918–1392. Od jego nazwy pochodzi słowo „Korea” w językach indoeuropejskich[3].
| 918–1392 | |||||
| |||||
| Ustrój polityczny | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Data powstania |
25 lipca 918 | ||||
| Data likwidacji |
12 lipca 1392 | ||||
| Władca |
Gongyang | ||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| Język urzędowy | |||||
| Religia dominująca | |||||
 | |||||
Położenie na mapie świata  | |||||
| 37°58′N 126°33′E | |||||
.svg)
Założycielem Koryŏ był król T’aejo (pan. 918–943)[4], który po okresie wewnętrznych konfliktów trwających od 901 roku proklamował w 918 roku królestwo Koryŏ ze stolicą w Kaesŏngu[5]. Ponadto w 922 na drugą (dodatkową) stolicę został wyznaczony Pjongjang[6]. Nazwa królestwa była skróconą formą nazwy Koguryŏ[3], największego z Trzech Królestw Korei.
W 926 pod naporem Kitanów upadło koreańsko-mandżurskie królestwo Balhae. Wówczas następca tronu Balhae wraz ze znaczną częścią ludności uciekł na terytorium Koryŏ[7]. Koryŏ stało się wówczas jedynym państwem koreańskim[8], obejmującym prawie cały Półwysep Koreański (z wyjątkiem północno-wschodnich obrzeży). W 938 Korea zhołdowała kraj Tamna, czyli wyspę Czedżu[6].
Królestwo składało się z pięciu prowincji i dwóch rejonów granicznych[9]. W 983 zreformowano podział administracyjny, wyznaczając dwanaście mok[6], do których rozesłano rządców[9]. W XII wieku nastąpiło osłabienie władzy królewskiej z racji rosnących posiadłości klasy szlacheckiej[5]. Wobec słabości monarchów faktyczną władzę w latach 1170–1270 sprawowali wojskowi generałowie w oparciu o elitarne oddziały Sambyeolcho.
Głównym zagrożeniem zewnętrznym dla Koryŏ były najazdy Kitanów, mające miejsce w latach 993, 1010 i 1018–1019. Ostatecznie najeźdźcy zostali rozgromieni przez Koreańczyków w bitwie pod Kuju[6]. W XIII wieku Korea borykała się natomiast z najazdami imperium mongolskiego[10], a jej nadmorskie miasta były wielokrotnie atakowane przez japońskich piratów. W XIV wieku królestwo pozostawało w częściowej zależności od dynastii Yuan, którą zrzuciło za rządów króla Kongmina[11].
Pomimo upadku imperium mongolskiego Korea popadła w kryzys, charakteryzujący się rosnącą wewnętrzną rywalizacją polityczną[5]. W 1388 roku jeden z dowódców wojskowych, generał Ri Sŏng Gye, został faktycznym władcą kraju. W 1392 roku został on założycielem nowej dynastii, zmieniając nazwę kraju na Joseon (Chosŏn, Dzoson[12]) i przenosząc stolicę do Seulu[13].
Epoka Koryŏ była czasem rozkwitu koreańskiej kultury i techniki. W tym czasie spisane zostały klasyczne dzieła koreańskiej historiografii – Samguk sagi (Kronika Trzech Królestw) i Samguk Yusa, a także obszerny zbiór pism buddyjskich, Tripitaka koreana[1]. W 1234 w Korei powstała pierwsza na świecie czcionka drukarska; kraj był też znany z wyrobu porcelany[5].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
