Loading AI tools
gatunek grzybów Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gołąbek kruchy (Russula fragilis (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gołąbek kruchy |
Nazwa systematyczna | |
Russula fragilis (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 359 (1838) | |
Zasięg | |
Zasięg występowania w Europie |
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus fragilis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Elias Fries w 1838 r.[1] Niektóre synonimy naukowe:
Polską nazwę podał Feliks Berdau w 1876 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mglejarka i serojeszka krucha[3].
Średnicy od 2 do 5(7) cm, mały i kruchy, jaśniej lub ciemniej fioletowawy, z domieszką odcieni czerwonawych i zielonawych, także z większym udziałem czerwonego. Centrum zarówno prawie czarniawe, jak i blaknące na kolor żółtawy do oliwkowoochrowego. Skórka wkrótce traci połysk. Brzeg na starość krótko żłobkowany. Skórka daje się ściągać do połowy promienia[4].
Dość gęste, czasami rozwidlone, przy trzonie niemal wolne[5]. Za młodu czysto białe, później śmietankowożółtawe, z delikatnie karbowanym ostrzem[6].
O wysokości od 3 do 5 cm i grubości 7–20 mm. Jest gruby, walcowaty, czasami nieco maczugowaty. U młodych okazów pełny, u starszych pusty. Biały, na starość lub po uszkodzeniu żółty[4].
Niezmiennie biały, o przyjemnym owocowym zapachu. Smak piekący i ostry[6].
Jest to gatunek o dużej zmienności morfologicznej. Z tego powodu wyróżniono wiele jego odmian i form[5]. Obecnie według Index Fungorum wszystkie uznane zostały za synonim gołąbka kruchego[1]. Podobne są: gołąbek różnobarwny (Russula versicolor), o niezbyt ostrym smaku, gołąbek lazurowy (Russula azurea), gołąbek turecki (Russula turci), gołąbek fiołkowozielony (Russula ionochlora)[6].
Wysyp zarodników biały. Zarodniki szerokoelipsoidalne do kulistych, o rozmiarach 7–10 ×5,5–8 µm i brodawkowato-siateczkowatej powierzchni. Brodawki są średniej wielkości, a siateczka ma pełne oczka. Podstawki o rozmiarach 30–50 × 7–11,5 µm. Cystydy o kształcie podobnym do wrzecionowatego i rozmiarach 90 × 12 µm. Mają tępy szczyt i przewężenie poniżej szczytu. Pod działaniem sulfowaniliny silnie szarzeją. W skórce znajdują się liczne dermatocystydy[5].
Jest pospolity i szeroko rozprzestrzeniony w Europie i Ameryce Północnej. Podano stanowiska tego gatunku także w Kostaryce i Japonii[7]. W Polsce jest dość częsty[8]. W polskim piśmiennictwie naukowym opisany na licznych stanowiskach[3].
Owocniki pojawiają się od lipca do listopada w lasach liściastych, iglastych i mieszanych, zwłaszcza na wilgotnych glebach wśród mchów, pod dębami, klonami, brzozą brodawkowaną, grabami, leszczyną, bukami, świerkami i sosnami[3]. Występuje głównie na pogórzu i w górach[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Jest niejadalny z powodu piekącego i ostrego smaku. Jest też lekko trujący[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.