Giganotozaur
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Giganotozaur (Giganotosaurus)[1] – rodzaj dinozaura z podrzędu teropodów, żyjącego na terenach współczesnej Argentyny we wczesnym cenomanie, od około 99,6 do 97 milionów lat temu. Holotyp odkryto w patagońskich skałach formacji Candeleros w 1993, zachował się w 70%, nazwano go G. carolinii w 1995. Nazwa rodzajowa znaczy wielkiego południowego jaszczura, podczas gdy epitet gatunkowy honoruje odkrywcę nazwiskiem Rubén D. Carolini. Odkryte wcześniej kość zębową, zęby i ślady również przypisano do tego taksonu. Przyciąga on zainteresowanie jako przedmiot debaty nad maksymalnymi rozmiarami teropodów.
Nie mylić z: gigantozaur. |
Giganotosaurus | |||
Coria & Salgado, 1995 | |||
Okres istnienia: 98–96 mln lat temu | |||
Zmontowany szkielet w Muzeum Historii Naturalnej w Helsinkach | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
(bez rangi) | karnozaury | ||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina |
Giganotosaurinae | ||
Rodzaj |
giganotozaur | ||
Gatunki | |||
| |||
| |||
|
Giganotosaurus należy bowiem do największych znanych lądowych mięsożerców. Jednak jego dokładna wielkość nie została ustalona z powodu niekompletności szczątków. Szacunki dla najbardziej kompletnego z okazów sięgają 12–13 m z czaszką mierzącą od 1,53 do 1,80 m oraz masą ciała między 4,2 a 13,8 ton. Kość zębowa należąca do przypuszczalnie większego osobnika pozwoliła na oszacowanie jego długości na 13,2 m. Niektórzy badacze uznają zwierzę za większe od tyranozaura, historycznie uznawanego za największego z teropodów, inni zaś przyznają im równą wielkość, uznając oszacowanie większych wymiarów giganotozaura za przesadne. Czaszka była niska, z pomarszczonymi kośćmi nosowymi i pofałdowanym grzebieniem na kości łzowej naprzeciw oczu. Przód żuchwy był spłaszczony, ze skierowanym do dołu wyrostkiem u szczytu. Zęby nosiły ząbkowanie i były spłaszczone bocznie. Głowę nosiła silna szyja, zaś obręcz barkowa była niewielka.
Należąc do rodziny karcharodontozaurów, Giganotosaurus zalicza się do najlepiej poznanych członków grupy, obejmującej inne olbrzymie teropody, jak blisko z nim spokrewnione mapuzaur czy karcharodontozaur. Giganotozaurowi przypisuje się stałocieplność (typ ciepłokrwistości) i metabolizm pomiędzy ssaczym a gadzim, pozwalający na szybki wzrost. Zwierzę mogło poruszać się względnie szybko, biegając z prędkością 14 m/s (50 km/h). Mogło być zdolne do zamykania szczęk szybkim ruchem, łapania i powalania zdobyczy przez silne ugryzienia. Wyrostek na brodzie mógł pomagać w opieraniu się naprężeniom podczas gryzienia zdobyczy. Giganotosaurus uważany jest za szczytowego drapieżnika swego ekosystemu, który mógł żywić się młodocianymi zauropodami.