Geologia inżynierska określa warunki wodno-gruntowe dla potrzeb posadowienia obiektów budowlanych. Głównym przedmiotem badań geologii inżynierskiej w Polsce są osady czwartorzędowe, ponieważ grunty tego wieku pokrywają ok. 80% powierzchni Polski. W przeważającej części są to osady polodowcowe (gliny morenowe, piaski i żwiry wodnolodowcowe) oraz zastoiskowe (pyły, gliny pylaste, iły) poza tym osady rzeczne (piaski facji korytowej, mady), osady eoliczne (piaski wydmowe, lessy) oraz osady organiczne (torfy, namuły, gytie).
Poza osadami czwartorzędowymi ze względu na specyficzne właściwości dużą wagę przywiązuje się do dokładnego rozpoznania położenia oraz właściwości iłów trzeciorzędowych facji poznańskiej.
Badania i studia geologiczno-inżynierskie są prowadzone dla potrzeb projektów:
budownictwa mieszkaniowego, usługowego i przemysłowego,
infrastruktury publicznej i przemysłowej (oczyszczalnie ścieków, ujęcia wód, wodociągi, gazociągi, ropociągi, systemy kanalizacyjne, tunele (kolejowe i drogowe), kanały, zapory, linie kolejowe, linie metra, drogi, mosty, lotniska, porty, bazy i obiekty wojskowe itp.),
Typowe zagrożenia geologiczno-inżynierskie oceniane poprzez geologów inżynierskich to między innymi:
grunty "słabonośne" - organiczne, nasypowe-niebudowlane, spoiste w stanie miękkoplastycznym, niespoiste w stanie luźnym,
zmienność warunków geologiczno-inżynierskich w podłożu projektowanego obiektu,
wody gruntowe - zwierciadło wody położone w strefie powyżej projektowanego poziomu posadowienia, agresywne chemicznie w stosunku do betonu i stali, możliwość przekroczenia wartości krytycznej spadku hydraulicznego (np. w czasie prowadzenia odwodnienia)
zagrożenia sejsmiczne (wstrząsy, upłynnienie gruntu, poziome rozrywanie, tsunami i seiche),
zagrożenia związane z osuwiskami, obrywami skalnymi, spływami błotnymi i lawinami, niestabilnością skarp i erozją,
kurczenie i pęcznienie gruntów,
zapadanie się gruntu (z powodu eksploatacji wód gruntowych, zapadania się pustek podziemnych, kawern, jaskiń, rozkładu gruntów organicznych i ruchów tektonicznych),
zagrożenia związane z aktywnością wulkaniczną,
Geolog inżynierski lub geotechnik mogą być również poproszeni o ocenę warunków dla głębokich wykopów i prac ziemnych jak i ocenę wpływu na otoczenie wibracji wynikających z tych robót.
Metod badań stosowane przez geologów to między innymi:
Badania terenowe:
kartowanie geologiczne - opis struktur geologicznych, formacji geologicznych, gruntów i zagrożeń,
wiercenia geologiczne - opis profilu geologicznego, obserwacje wody w otworze, pobór prób
sondowania - pomiary wykonywane in situ przy pomocy urządzeń technicznych zwanych sondami. Sondowania mogą mieć charakter[1]
dynamiczny:
sondy dynamiczne (dawniej SD): sonda lekka DPL (dawniej SL, SD10), średnia DPM (d. SD-30), ciężka DPH (d. SD-50), super ciężka DPSH (d. SC, SD-63,5)
Prace terenowe zazwyczaj kończą się analizą danych i przygotowaniem dokumentacji geologiczno-inżynierskiej, geotechnicznej czy hydrogeologicznej. Dokumentacja geologiczno-inżynierska opisuje cele, metody, źródła danych, przeprowadzone badania, uzyskane dane oraz model budowy geologicznej z uwzględnieniem własności geotechnicznej badanego obszaru a także zalecania dla projektu.