Geografia Gibraltaru

Gibraltar jest jednym z najmniejszych terytoriów zależnych na świecie. Jest posiadłością brytyjską kierowaną przez gubernatora mianowanego przez monarchę brytyjskiego. To niewielkie terytorium leży na południowym krańcu Półwyspu Iberyjskiego. Ze względu na wielkość powierzchni, Gibraltar jest w znacznym stopniu zurbanizowany.

Panorama Gibraltaru

Gibraltar na mapie świata

Mapa Gibraltaru

Powierzchnia, położenie i granice

Gibraltar zajmuje powierzchnię 6,55 km²^[1]. Lądowa granica z Hiszpanią ma długość 1,2 km, a miasto La Línea de la Concepción graniczy z terytorium po hiszpańskiej stronie. Linia brzegowa wynosi 12 km. Po wschodniej stronie Gibraltaru (East Side) leżą zatoki Sandy Bay oraz Catalan Bay, a zachodnia część (West Side) jest zamieszkana przez większość populacji miasta. Gibraltar nie posiada podziału administracyjnego, ale jest podzielony na siedem głównych obszarów mieszkalnych.

Ukształtowanie terenu i geologia

Gibraltar ciągnie się na długości 4,8 km i szerokości 1 km, większość jego powierzchni zajmuje monolityczny cypel – Skała Gibraltarska, która wznosi się na wysokość 427 m n.p.m. Skała Gibraltarska jest formacją zbudowaną z wapieni pochodzących z jury, gdzie miejscami występują także dolomity. W wyniku działań erozji wodnej (deszcze i falowanie) bryła skały uległa znacznemu skrasowieniu. Z tego względu wewnątrz Skały Gibraltarskiej występuje duża liczba jaskiń i tuneli krasowych, jaskiń jest łącznie około 150, jednakże naturalnych formacji – 78, resztę stanowią sztuczne tunele. Słynną jaskinią Gibraltaru jest Jaskinia św. Michała stanowiąca ważną atrakcję turystyczną kraju.

Skała Gibraltarska pod względem rzeźby zaliczana jest do formacji górzystej – masyw, choć jej wysokość jest niższa niż 500 m. Zbocza skały są bardzo strome, w niektórych miejscach ściany są pionowe. Obszary nizinne zajmują niewielki procent powierzchni terytorium, skupiając się głównie w strefie wybrzeża. Skała Gibraltarska jest połączona nisko położonym, piaszczystym przesmykiem z Półwyspem Iberyjskim. Wysokość tego połączenia wynosi około 3 m n.p.m.

Linia brzegowa jest w znacznym stopniu przeobrażona. Po zachodniej stronie Gibraltaru znajduje się port morski oraz lotnisko, którego część została usypana na wodach zatoki. Wybrzeże w większości jest skaliste, ale w wielu miejscach występują niewielkie plaże. Wybrzeże na prawie całej swej długości jest wykorzystywane przez człowieka.

Skała Gibraltarska w chmurach

Klimat

Gibraltar jest położony w strefie klimatu podzwrotnikowego przejściowego o łagodnej, śródziemnomorskiej odmianie. Klimat Gibraltaru charakteryzuje się łagodnymi zimami i ciepłymi, czasami upalnymi latami. Gibraltar w porze letniej znajduje się najczęściej pod wpływem Wyżu Azorskiego, zaś zimą dostaje się pod wpływ powietrza polarnomorskiego.

Temperatury zimą są bardzo łagodne i wynoszą od 10 °C do 16 °C, czasami wzrastają do 18 °C. Styczeń jest najzimniejszym miesiącem. Latem jest ciepło, występują też upały związane z napływem suchych zwrotnikowych mas powietrza. Średnie wartości wynoszą od 21 °C do 29 °C. Najcieplejszy miesiąc to sierpień. Mrozy należą do rzadkości.

Opady są kształtowane przez ruchy mas powietrza, największe występują w półroczu zimowym, najmniej opadów notuje się latem. Okres od czerwca do końca sierpnia jest zazwyczaj bezdeszczowy. Dni deszczowych jest średnio 80 w ciągu roku. Wilgotność powietrza waha się od 66% w lipcu do 77% w listopadzie. Latem przeważają wiatry wschodnie, zimą natomiast zachodnie i północno-zachodnie.

Średnia temperatura i opady dla Gibraltaru

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]	23	24	27	28	31	33	38	37	33	33	29	24	30
Średnie temperatury w dzień [°C]	16	17	18	20	23	25	28	29	26	23	19	17	21,8
Średnie dobowe temperatury [°C]	13	14	15	17	19	22	24	25	23	20	17	14	18,6
Średnie temperatury w nocy [°C]	10	11	12	13	15	18	20	21	19	17	14	11	15,1
Rekordy minimalnej temperatury [°C]	3	1	3	7	8	14	14	14	14	10	8	2	8
Opady [mm]	152	98	106	59	25	4	1	3	23	55	114	127	767
Średnie usłonecznienie [h]	186	196	217	240	310	330	341	341	270	217	180	186	3014
Źródło: [2] BBC Weather

Wody

Gibraltar jest pozbawiony wód powierzchniowych, jedynie w krasowych jaskiniach i szczelinach znajdują się wody podziemne. Woda w Gibraltarze jest pozyskiwana z opadów deszczu i gromadzona w potężnych wykutych w skałach zbiornikach. Część wody pozyskuje się z odsalania wód morskich^[3].

Ubiorek gibraltarski w ogrodzie botanicznym La Alameda

Przyroda

Szata typowa dla obszarów śródziemnomorskich. Lasy stanowią niewielką część Gibraltaru, porastają jedynie obszar Skały Gibraltarskiej. Są to formacje sosnowe, miejscami rosną też inne gatunki głównie akacje. Poza lasami miejscami rosną różne gatunki roślinności twardolistnej.

Fauna typowa dla Regionu Śródziemnomorskiego jest bardzo uboga. Dziko żyjącymi ssakami Gibraltaru są małpy magoty, które na terenie Europy występują jedynie w tym miejscu. Poza małpami w zasadzie powszechne jest jedynie ptactwo morskie.

Przypisy

1. Gibraltar’s Surface Area Calculated. [dostęp 2014-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-25)]. (ang.).
2. BBC Weather. [dostęp 2014-05-25]. (ang.).
3. Gibraltar Water Supply History. [dostęp 2014-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-31)]. (ang.).

Bibliografia

• Encyklopedia Geograficzna Świata. Europa. Wydawnictwo OPRES, Kraków, 1998. ISBN 83-85909-36-2. Brak numerów stron w książce