![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Sagmatostreptus_strongylopygus_Tanzania_crop.jpg/640px-Sagmatostreptus_strongylopygus_Tanzania_crop.jpg&w=640&q=50)
Eugnatha
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Eugnatha – kohorta[1][uwaga 1] wijów z gromady dwuparców i podgromady Chilognatha.
Eugnatha | |
Attems, 1898 | |
![]() Sagmatostreptus strongylopygus | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada |
Chilognatha |
Infragromada | |
(bez rangi) | Eugnatha |
Dwuparce te mają pleuryty zlane z tergitami w pleurotergity. Ich głowa wyposażona jest w gnatochilarium złożone przynajmniej ze sklerytów pieńków szczęk, blaszek językowych, bródki i głaszczków. U samców co najmniej ósma para odnóży przekształcona jest w gonopody[4]. Ich budowa jest silnie zróżnicowana międzygatunkowo i pełni istotną rolę w diagnostyce[5]. W grupie tej częste jest występowanie mechanizmu zamykającego przetchlinki. Gruczoły obronne mają kształt kulisty[4].
Krocionogi te rozsiedlone są kosmopolitycznie. Występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy, a ich zasięg pokrywa się z zasięgiem całej gromady, z wyjątkiem południowoatlantyckiej Wyspy Świętej Heleny. Na północy przekraczają koło podbiegunowe na Islandii, w Norwegii oraz na Półwyspie Jamalskim. Najszerzej rozprzestrzenieni są przedstawiciele nadrzędu Juliformia, który to pokrywa cały zasięg Eugnatha z wyjątkiem Sokotry, gdzie występują tylko węzławce[6].
Takson ten wprowadzony został w 1898 przez Carla Attemsa[2]. Zalicza się doń 8 rzędów zgrupowanych w 3 nadrzędach[2][3]:
- nadrząd: Juliformia Attems, 1926
- rząd: Julida Brandt, 1833 – krocionogi właściwe
- rząd: Spirobolida Cook, 1895
- rząd: Spirostreptida Brandt, 1833
- nadrząd: Nematophora Verhoeff, 1913
- rząd: Callipodida Pocock, 1894
- rząd: Chordeumatida Pocock, 1894
- rząd: Stemmiulida Cock, 1895
- rząd: Siphoniulida Cook, 1895 – przez część autorów traktowane jako Eugnatha incertae sedis
- nadrząd: Merochaeta Cook, 1895
- rząd: Polydesmida Pocock, 1887 – węzławce