Esplanada w Łodzi

Esplanada w Łodzi – dawny Dom Handlowy Hugo Schmechela i Juliana Rosnera znajdujący się przy ulicy Piotrkowskiej 100a w Łodzi^[2].

Dawny Dom Handlowy Hugo Smechela i Juliana Rosnera

nr rej. ZS/2/26 z 8.07.1964 oraz A/26 z 20.01.1971[1]
Esplanada w kwietniu 2024 roku
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Piotrkowska 100a
Styl architektoniczny	secesja
Architekt	August Furuhjelm
Rozpoczęcie budowy	1909
Ukończenie budowy	1909
Pierwszy właściciel	Hugo Schmechel i Julian Rosner
Kolejni właściciele	Wawrzyniec Gerbich, Powszechna Spółdzielnia Spożywców
Położenie na mapie Polski Esplanada
Położenie na mapie województwa łódzkiego Esplanada
Położenie na mapie Łodzi Esplanada
51°45′54,80″N 19°27′26,84″E

Historia

W 1909 roku przedsiębiorstwo handlowe Hugo Schmechela i Juliana Rosnera wydzierżawiło od Zgromadzenia Majstrów Tkackich w Łodzi na 10 lat część posesji przy Piotrkowskiej 100. W tym samym roku został wybudowany dwupiętrowy „dom konfekcyjny” w stylu secesyjnym^[2], według projektu ówczesnego łódzkiego architekta miejskiego – pochodzącego z Finlandii, Augusta Furuhjelma. Wyróżnikiem tego budynku jest wielka witryna na pierwszym piętrze.

W 1926 nowy dzierżawca Wawrzyniec Gerbich, przekształcił sklep w kawiarnię i cukiernię. Remont trwał dwa lata. Po jego zakończeniu nadał im wspólną nazwę „Esplanada”. Lokal szybko stał się jednym z częściej uczęszczanych, chociażby ze względu na położenie w centralnym punkcie ul. Piotrkowskiej.

Podczas II wojny światowej, pod niemieckim zarządem, lokal zachował swoją funkcję pod tą samą nazwą.

Tuż po wojnie budynek i znajdującą się w nim kawiarnię i cukiernię przekazano Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem” w Łodzi zmieniając jej nazwę na „Powszechna”. W 1946 r., bez uprzedzenia, w nocy z 6 na 7 lipca (z niedzieli na poniedziałek), lokal został przekształcony ponownie w sklep. Na parterze pomieszczono dział artykułów piśmiennych, zabawek artykułów szklanych i naczyń oraz artykułów gospodarstwa domowego, a na drugim działy artykułów włókienniczych, „komercyjnych” i „włókienniczych przydziałów kartkowych” oraz obuwniczy. Nawiązaniem do poprzedniej funkcji była zachowana cukiernia z kilkoma stolikami, pozostawiona na parterze^[3][4].

W końcu lat 90. XX wieku budynek wyremontowano i powrócono do gastronomicznej tradycji lokalu.

Architektura

Budynek jest jednym z najlepszych przykładów architektury secesyjnej w Łodzi, w Polsce, a nawet w Europie.

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 42 [dostęp 2011-08-18].
2. AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 200, ISBN 978-83-939822-4-0.
3. I.K. Przewrót w Esplanadzie; [w:] „Głos Robotniczy”, wyd. A, 8 VII 1946, nr 187, s. 3.
4. Z kawiarni – Dom Towarowy powstaje w ciągu jednej nocy; [w:] „Kurier Popularny”, 7 VII 1946, nr 185, s. 4.

Bibliografia

• Historia Esplanady. esplanada.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-02)].